Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 số 41/2024/QH15, có hiệu lực từ 1/7/2025, thay thế Luật BHXH 2014, mang đến nhiều thay đổi quan trọng nhằm tăng quyền lợi và thu hút người lao động tham gia.
Dưới đây là những điểm mới nổi bật, dựa trên thông tin cập nhật:
1. Giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu:
– Từ 20 năm xuống **15 năm**, giúp người lao động dễ dàng đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng.
– Áp dụng cho người đủ tuổi nghỉ hưu (nam 61 tuổi, nữ 56 tuổi 4 tháng, theo quy định 2024) và có từ 15 năm đóng BHXH bắt buộc.
2. Hạn chế rút BHXH một lần:
– Người tham gia BHXH từ **1/7/2025** không được rút BHXH một lần, trừ các trường hợp đặc biệt:
– Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
– Mắc bệnh hiểm nghèo (ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS).
– Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc khuyết tật đặc biệt nặng.
– Người lao động tham gia trước 1/7/2025, sau 12 tháng không tiếp tục đóng BHXH (bắt buộc hoặc tự nguyện) và chưa đủ 20 năm đóng.
– Mục tiêu khuyến khích bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu, đảm bảo an sinh lâu dài.
3. Bổ sung chế độ cho BHXH tự nguyện:
– Từ 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng thêm **trợ cấp thai sản** (2 triệu đồng mỗi con, do ngân sách nhà nước chi trả) và **bảo hiểm tai nạn lao động**. Tổng cộng 4 chế độ: hưu trí, tử tuất, thai sản, tai nạn lao động.
4. Trợ cấp hưu trí xã hội:
– Giảm độ tuổi hưởng từ **80 tuổi xuống 75 tuổi**. Người thuộc hộ nghèo, cận nghèo được hưởng từ **70 tuổi**.
– Người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH, chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (dưới 75 tuổi), có thể nhận **trợ cấp hàng tháng** từ khoản đóng của mình thay vì rút BHXH một lần. Mức thấp nhất bằng trợ cấp hưu trí xã hội (tối thiểu 500.000 đồng).
5. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc:
– Bao gồm:
– Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh.
– Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương.
– Người lao động làm việc không trọn thời gian nhưng có lương bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu đóng BHXH.
– Người hoạt động không chuyên trách ở xã, thôn, tổ dân phố (hưởng đầy đủ chế độ ốm đau, thai sản)
6. Tăng quyền lợi cho lao động xuất khẩu và lao động nước ngoài:
– Thời gian đóng BHXH ở nước ngoài (theo điều ước quốc tế) được tính để xét hưởng chế độ tại Việt Nam.
– Người lao động Việt Nam đi xuất khẩu lao động có cơ hội hưởng lương hưu nếu đủ điều kiện.
7. Cách tính lương hưu mới:
– Người đóng BHXH dưới 15 năm tại Việt Nam nhưng có tham gia theo điều ước quốc tế được tính mức hưởng **2,25% mức bình quân tiền lương đóng BHXH** cho mỗi năm đóng.
– Tăng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu so với quy định hiện hành
8. Xử lý nghiêm chậm đóng, trốn đóng BHXH:
– Quy định cụ thể biện pháp xử lý:
– Buộc đóng đủ số tiền chậm/trốn đóng.
– Phạt 0,03%/ngày trên số tiền chậm/trốn đóng.
– Xử phạt hành chính, không xét danh hiệu thi đua, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự (đối với trốn đóng).
9. Quản lý quỹ BHXH hiệu quả hơn:
– Mở rộng danh mục, phương thức đầu tư quỹ BHXH để tăng hiệu quả sử dụng, đảm bảo minh bạch và công khai.
10. Hỗ trợ người đã rút BHXH một lần:
– Người từng rút BHXH một lần vẫn có thể tiếp tục đóng BHXH để đủ 15 năm và hưởng lương hưu, tạo điều kiện cho những người tham gia muộn hoặc không liên tục.
Lưu ý:
– Luật BHXH 2024 gồm **11 chương, 141 điều**, tăng 2 chương và 16 điều so với Luật 2014.
– Các quy định trước 1/7/2025 vẫn áp dụng theo Luật BHXH 2014.
– Để tính BHXH một lần, người lao động có thể sử dụng ứng dụng **VssID**, áp dụng bảng hệ số trượt giá năm 2025.
