Thực tiễn hiện nay ghi nhận số lượng đơn khiếu nại ngày càng tăng, đặc biệt trong các lĩnh vực: đất đai, lao động, hành chính, thuế, bảo hiểm, giáo dục…. Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ khiếu nại là gì, thời hiệu khiếu nại bao lâu, ai có quyền giải quyết, hoặc thậm chí lẫn lộn giữa khiếu nại và tố cáo.
Việc nộp đơn không đúng trình tự, không đúng thời hạn sẽ khiến quyền lợi bị bỏ lỡ, hoặc thậm chí bị bác bỏ ngay từ khâu thụ lý.
Trong bài viết dưới đây, Luật Thiên Mã sẽ giúp bạn:
- Hiểu đúng khái niệm khiếu nại và phân biệt với tố cáo
- Nắm chắc thời hiệu khiếu nại và cách xác định đúng
- Biết quy trình giải quyết khiếu nại theo luật giải quyết khiếu nại tố cáo
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
KHIẾU NẠI LÀ GÌ? – ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN BIỆT CƠ BẢN
Hiện nay, nước ta vẫn đang áp dụng các quy định tại Luật Khiếu nại năm 2011 đối với lĩnh vực khiếu nại. Đây là cơ sở pháp lý hết sức quan trọng giúp người dân thuận tiện trong việc thực hiện quyền khiếu nại của mình.
Đồng thời giúp cho cơ quan hành chính nhà nước và những người có trách nhiệm có thể tiến hành xử lý các vụ việc theo đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền mà pháp luật quy định.
Cụ thể, Điều 2 Luật Khiếu nại 2011 giải thích:
Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Như vậy, khiếu nại được xem là quyền cơ bản của công dân, cá nhân có quyền khiếu nại khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính hoặc quyết định kỷ luật của cơ quan hành chính Nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Trong đó:
– Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính Nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước ban hành để quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể.
– Hành vi hành chính là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật.
– Quyết định kỷ luật là quyết định bằng văn bản của người đứng đầu cơ quan, tổ chức để áp dụng một trong các hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý của mình theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.
CÓ CÁC HÌNH THỨC KHIẾU NẠI NÀO?
Theo Điều 8 Luật Khiếu nại, việc khiếu nại được thực hiện bằng đơn khiếu nại hoặc khiếu nại trực tiếp.
– Trường hợp khiếu nại bằng đơn:
+ Trong đơn khiếu nại phải ghi rõ ngày, tháng, năm khiếu nại; tên, địa chỉ của người khiếu nại;
+ Tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức, cá nhân bị khiếu nại;
+ Nội dung, lý do khiếu nại;
+ Tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại và yêu cầu giải quyết của người khiếu nại;
+ Đơn khiếu nại phải do người khiếu nại ký tên hoặc điểm chỉ.
– Trường hợp đến khiếu nại trực tiếp: Người tiếp nhận khiếu nại hướng dẫn người khiếu nại viết đơn khiếu nại hoặc người tiếp nhận khiếu nại ghi lại việc khiếu nại bằng văn bản và yêu cầu người khiếu nại ký hoặc điểm chỉ xác nhận vào văn bản.
THỜI HIỆU, THỜI HẠN GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI – MỐC THỜI GIAN KHÔNG THỂ BỎ QUA
Về thời hiệu
Theo quy định tại Điều 9 – Luật Khiếu nại năm 2011, thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính.
Trường hợp người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hiệu vì ốm đau, thiên tai, địch họa, đi công tác, học tập ở nơi xa hoặc vì những trở ngại khách quan khác thì thời gian có trở ngại đó không tính vào thời hiệu khiếu nại.
Về thời hạn
Theo quy định tại Điều 28 – Luật Khiếu nại năm 2011, thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 30 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý.
Ở vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý.
Theo quy định tại Điều 37 – Luật Khiếu nại năm 2011, thời hạn giải quyết khiếu nại lần hai không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết khiếu nại có thể kéo dài hơn nhưng không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý.
Ở vùng sâu, vùng xa, đi lại khó khăn thì thời hạn giải quyết khiếu nại không quá 60 ngày, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết khiếu nại có thể kéo dài hơn, nhưng không quá 70 ngày, kể từ ngày thụ lý.
QUY TRÌNH, THỦ TỤC KHIẾU NẠI THỰC HIỆN RA SAO?
Căn cứ theo các quy định tại Luật Khiếu nại, thủ tục khiếu nại được thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Người khiếu nại đến trực tiếp khiếu nại hoặc nộp đơn khiếu nại
Bước 2: Thụ lý đơn khiếu nại
Bước 3: Xác minh nội dung trong đơn khiếu nại
Bước 4: Thông báo giải quyết khiếu nại và tổ chức đối thoại
Bước 5: Ra quyết định giải quyết khiếu nại và thi hành quyết định.
NGƯỜI KHIẾU NẠI CÓ QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ GÌ?
Điều 12 Luật Khiếu nại quy định về quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại như sau:
– Người khiếu nại có các quyền:
+ Tự mình khiếu nại.
+ Nhờ luật sư tư vấn về pháp luật hoặc ủy quyền cho luật sư khiếu nại để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
+ Tham gia đối thoại hoặc ủy quyền cho người đại diện hợp pháp tham gia đối thoại.
+ Được biết, đọc, sao chụp, sao chép tài liệu, chứng cứ do người giải quyết khiếu nại thu thập để giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước.
+ Yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu liên quan tới nội dung khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu đó cho mình trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày có yêu cầu để giao nộp cho người giải quyết khiếu nại, trừ thông tin, tài liệu thuộc bí mật nhà nước.
+ Được yêu cầu người giải quyết khiếu nại áp dụng các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn hậu quả có thể xảy ra do việc thi hành quyết định hành chính bị khiếu nại.
+ Đưa ra chứng cứ về việc khiếu nại và giải trình ý kiến của mình về chứng cứ đó.
+ Nhận văn bản trả lời về việc thụ lý giải quyết khiếu nại, nhận quyết định giải quyết khiếu nại.
+ Được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm; được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;
+ Khiếu nại lần hai hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án theo quy định của Luật tố tụng hành chính;
+ Rút khiếu nại.
– Bên cạnh các quyền trên thì người khiếu nại còn có nghĩa vụ:
+ Khiếu nại đến đúng người có thẩm quyền giải quyết.
+ Trình bày trung thực sự việc, đưa ra chứng cứ về tính đúng đắn, hợp lý của việc khiếu nại; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan cho người giải quyết khiếu nại; chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung trình bày và việc cung cấp thông tin, tài liệu đó;
+ Chấp hành quyết định hành chính, hành vi hành chính mà mình khiếu nại trong thời gian khiếu nại, trừ trường hợp quyết định, hành vi đó bị tạm đình chỉ thi hành.
+ Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật.
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
- Khiếu nại có được thực hiện bằng email hoặc fax không?
Theo quy định của Luật Khiếu nại, khiếu nại phải được thực hiện bằng đơn giấy có chữ ký hoặc trình bày trực tiếp. Email hoặc fax không được xem là hình thức khiếu nại hợp lệ, trừ khi có quy định riêng tại một số lĩnh vực đặc thù hoặc qua Cổng dịch vụ công có xác thực danh tính.
- Cơ quan giải quyết khiếu nại có quyền từ chối tiếp nhận không?
Có. Cơ quan có thẩm quyền được quyền từ chối tiếp nhận nếu khiếu nại không đúng thẩm quyền, sai hình thức, không có căn cứ pháp lý rõ ràng hoặc đã quá thời hiệu khiếu nại. Tuy nhiên, họ phải thông báo lý do bằng văn bản để người dân có cơ hội bổ sung hoặc gửi đúng nơi khác.
- Người đang chấp hành án phạt tù có quyền khiếu nại không?
Có. Theo Luật giải quyết khiếu nại tố cáo, người đang bị giam, giữ hoặc thi hành án vẫn có quyền khiếu nại nếu quyền, lợi ích hợp pháp của họ bị xâm phạm bởi quyết định hoặc hành vi hành chính của cơ quan có thẩm quyền.
- Việc rút đơn khiếu nại có làm mất quyền khiếu nại lại không?
Trong trường hợp người khiếu nại tự nguyện rút đơn, thì việc giải quyết khiếu nại sẽ chấm dứt. Tuy nhiên, nếu sau này xuất hiện tình tiết mới hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật nghiêm trọng, người đó có thể làm đơn khiếu nại lại, nhưng vẫn phải đảm bảo thời hiệu khiếu nại còn hiệu lực.
- Cơ quan giải quyết khiếu nại có phải bồi thường nếu giải quyết sai?
Có. Nếu cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại sai trái, gây thiệt hại cho người khiếu nại, thì tùy theo mức độ, có thể bị khiếu kiện bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Cá nhân công chức vi phạm cũng có thể bị xử lý kỷ luật hoặc hình sự nếu có yếu tố cố ý.
Khiếu nại là quyền pháp lý quan trọng để cá nhân, tổ chức bảo vệ mình trước những quyết định, hành vi trái luật của cơ quan công quyền. Tuy nhiên, nếu không hiểu rõ thời hiệu khiếu nại, trình tự và quy định của luật giải quyết khiếu nại tố cáo, rất dễ bị bác đơn hoặc mất quyền khiếu nại.
Bạn đang cần hỗ trợ khẩn cấp vì sắp hết thời hiệu? Đơn bị từ chối vì sai hình thức?
>>> Đặt lịch ngay để được tư vấn bởi đội ngũ luật sư hàng đầu, giúp bạn giải quyết mọi khó khăn pháp lý một cách hiệu quả!
