Chiếm đoạt tiền từ thiện không chỉ là hành vi vi phạm đạo đức mà còn có thể cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật hình sự. Trong thời gian gần đây, nhiều vụ việc lợi dụng danh nghĩa từ thiện để trục lợi cá nhân đã làm dấy lên làn sóng bức xúc trong dư luận, đồng thời đặt ra câu hỏi lớn về tính minh bạch và trách nhiệm pháp lý của các cá nhân, tổ chức đứng ra kêu gọi quyên góp. Vậy hành vi chiếm đoạt tiền từ thiện bị xử lý như thế nào? Mức phạt ra sao? Và căn cứ pháp lý nào điều chỉnh hành vi này?
Bài viết dưới đây, do luật sư chuyên môn của Luật Thiên Mã biên soạn, sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hành vi chiếm đoạt tiền từ thiện dưới góc độ pháp lý, dựa trên Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và các văn bản liên quan. Nếu bạn đang cần làm rõ các vấn đề pháp lý, hoặc cần hỗ trợ tư vấn cụ thể, đừng ngần ngại đặt lịch tư vấn tại Luật Thiên Mã – nơi có đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, luôn sẵn sàng đồng hành và bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bạn
>>> Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan tới chiếm đoạt tiền từ thiện!
Chiếm đoạt tiền từ thiện là gì?
Định nghĩa theo pháp luật
Chiếm đoạt tiền từ thiện là hành vi cố ý sử dụng thủ đoạn gian dối nhằm lấy tiền, tài sản do cá nhân, tổ chức đóng góp cho các mục đích từ thiện, nhân đạo, cứu trợ thiên tai, dịch bệnh… để trục lợi cá nhân. Hành vi này có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc Điều 175 về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, tùy theo tính chất và thủ đoạn thực hiện.
Hình thức phổ biến
Một số hình thức chiếm đoạt phổ biến hiện nay bao gồm: giả mạo tổ chức từ thiện, kêu gọi quyên góp qua mạng xã hội, sau đó chiếm giữ số tiền, không thực hiện đúng cam kết, hoặc sử dụng tiền từ thiện sai mục đích. Một số cá nhân còn lợi dụng danh nghĩa người nổi tiếng hoặc các sự kiện khẩn cấp để trục lợi.
Tính chất nghiêm trọng
Tác động xã hội
Hành vi chiếm đoạt tiền từ thiện không chỉ gây thiệt hại về mặt vật chất mà còn làm suy giảm lòng tin của xã hội đối với hoạt động từ thiện, khiến những người thực sự cần giúp đỡ có thể không nhận được hỗ trợ. Đồng thời, nó tạo ra hình ảnh xấu về các cá nhân, tổ chức tham gia hoạt động nhân đạo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của cả cộng đồng làm thiện nguyện.
Số liệu gần nhất
Theo báo cáo của Bộ Công an năm 2024, đã có hơn 1.200 vụ việc liên quan đến chiếm đoạt tiền từ thiện qua mạng được phát hiện và xử lý. Các vụ việc này gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng, cho thấy sự phức tạp và phổ biến của loại tội phạm này trong thời đại số. Cơ quan chức năng đã tiến hành khởi tố nhiều vụ án theo Điều 174 và 175 Bộ luật Hình sự, đồng thời siết chặt quản lý hoạt động kêu gọi quyên góp thông qua mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến.
>>> Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan tới chiếm đoạt tiền từ thiện!
Chiếm đoạt tiền từ thiện có bị đi tù không?
Trách nhiệm hình sự
Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
Theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi chiếm đoạt tiền từ thiện thông qua thủ đoạn gian dối để nhận tiền đóng góp, quyên góp vì mục đích cá nhân được xác định là tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội và pháp luật, đặc biệt là khi người phạm tội lợi dụng lòng tin của cộng đồng để trục lợi cá nhân.
Cụ thể, người nào dùng thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ 2 triệu đồng trở lên thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Với số tiền từ thiện, kể cả khi người quyên góp tự nguyện, nhưng bị lạm dụng mục đích sử dụng sai trái, cơ quan điều tra có thể xác định là hành vi lừa đảo nếu có đủ căn cứ.
Khung hình phạt cơ bản
Theo khoản 1 Điều 174, mức phạt tù cơ bản đối với hành vi chiếm đoạt tài sản từ 2 triệu đồng trở lên là từ 2 đến 7 năm tù. Nếu giá trị tài sản bị chiếm đoạt cao hơn hoặc hành vi gây hậu quả nghiêm trọng thì mức hình phạt sẽ tăng lên theo các khoản tiếp theo.
Ngoài hình phạt tù, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc hành nghề liên quan trong thời gian nhất định.
Tình tiết tăng nặng
Chiếm đoạt số lượng lớn
Căn cứ khoản 4 Điều 174, nếu hành vi chiếm đoạt tài sản có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên, hoặc gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của tổ chức, cá nhân, thì mức hình phạt có thể lên đến từ 12 năm đến 20 năm tù hoặc tù chung thân. Trường hợp người phạm tội lôi kéo, tổ chức đường dây hoặc giả danh tổ chức từ thiện để chiếm đoạt tài sản sẽ bị xem xét là có tổ chức – một tình tiết tăng nặng theo Điều 52 Bộ luật Hình sự.
Việc chiếm đoạt tiền từ thiện không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng đến lòng tin của cộng đồng và uy tín của các tổ chức thiện nguyện hợp pháp.
Số liệu gần nhất Theo thống kê của Bộ Công an và Tòa án Nhân dân Tối cao năm 2024, có khoảng 65% vụ án chiếm đoạt tiền từ thiện dẫn đến án tù giam, trong đó 20% bị cáo bị tuyên phạt từ 7 đến 15 năm tù. Các vụ việc chủ yếu xảy ra dưới hình thức giả mạo thông tin người cần giúp đỡ, lập tài khoản ảo kêu gọi quyên góp qua mạng xã hội hoặc sử dụng tiền sai mục đích.
>>> Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan tới chiếm đoạt tiền từ thiện!
Pháp luật quy định về chiếm đoạt tiền từ thiện
Chiếm đoạt tiền từ thiện là hành vi vi phạm đạo đức nghiêm trọng và có thể cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam. Trong những năm gần đây, hành vi lợi dụng hoạt động từ thiện để trục lợi cá nhân đang gây nhiều bức xúc trong xã hội, đặc biệt là khi tiền từ thiện có nguồn gốc từ sự đóng góp của cộng đồng.
Cơ sở pháp lý
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017)
Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 quy định rõ về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo đó, người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2 triệu đồng trở lên có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp chiếm đoạt tiền từ thiện, nếu hành vi cấu thành yếu tố gian dối để nhận tiền quyên góp rồi sử dụng không đúng mục đích hoặc chiếm giữ, sử dụng cho lợi ích cá nhân, thì sẽ bị xử lý theo điều luật này.
Văn bản liên quan
Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Cụ thể, nếu hành vi chiếm đoạt tiền từ thiện chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, cá nhân hoặc tổ chức vi phạm có thể bị xử phạt hành chính từ 5 triệu đến 50 triệu đồng, kèm theo hình thức buộc khắc phục hậu quả hoặc hoàn trả số tiền đã nhận sai mục đích.
Dấu hiệu pháp lý (4 yếu tố cấu thành)
Mặt khách quan Hành vi khách quan là sử dụng thủ đoạn gian dối nhằm làm cho người khác tin tưởng và tự nguyện giao tiền, tài sản với mục đích từ thiện, nhưng sau đó người nhận lại sử dụng không đúng cam kết hoặc chiếm đoạt. Có thể bao gồm hành vi dựng lên hoàn cảnh khó khăn giả, sử dụng giấy tờ giả hoặc báo cáo không trung thực về mục tiêu, số tiền đã sử dụng.
Mặt chủ quan Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý, có mục đích chiếm đoạt tài sản ngay từ đầu. Đây là yếu tố phân biệt giữa chiếm đoạt có chủ đích và những sai phạm mang tính quản lý, thiếu trách nhiệm. Nếu người nhận tiền từ thiện không có ý định chiếm đoạt từ đầu, mà vi phạm trong quản lý, sẽ bị xử lý theo hướng khác (như tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng).
Khách thể Hành vi xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của tổ chức, cá nhân, cụ thể là những người quyên góp từ thiện. Đồng thời, còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến lòng tin của xã hội đối với hoạt động nhân đạo và lòng trắc ẩn trong cộng đồng.
Chủ thể của tội phạm là người từ đủ 16 tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Nếu người phạm tội là người có uy tín, có ảnh hưởng hoặc đại diện tổ chức, hành vi có thể bị xem xét là tình tiết tăng nặng nếu gây ảnh hưởng lớn đến cộng đồng.
>>> Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan tới chiếm đoạt tiền từ thiện!
Mức phạt chiếm đoạt tiền từ thiện
Hình phạt chính
Phạt tù
Hành vi chiếm đoạt tiền từ thiện thường bị xử lý theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Mức phạt tù cho hành vi cơ bản là từ 2 đến 7 năm nếu chiếm đoạt tài sản có giá trị từ 50 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng. Trong trường hợp nghiêm trọng, ví dụ như chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên, tổ chức phạm tội, lợi dụng chức vụ, uy tín để kêu gọi từ thiện, mức án có thể tăng lên từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.
Tòa án sẽ căn cứ vào tính chất, thủ đoạn và mức độ nguy hiểm của hành vi để quyết định hình phạt phù hợp, đặc biệt nếu người phạm tội lợi dụng lòng tin của cộng đồng để trục lợi trên danh nghĩa từ thiện.
Phạt tiền bổ sung: Ngoài hình phạt tù, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng theo quy định tại Khoản 6 Điều 174. Mức phạt cụ thể sẽ được xác định dựa trên giá trị tài sản đã chiếm đoạt, thiệt hại gây ra cho người bị hại và khả năng tài chính của bị cáo.
Hình phạt bổ sung
Cấm hành nghề, chức vụ: Tòa án có thể áp dụng hình phạt bổ sung là cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định liên quan đến hoạt động từ thiện hoặc tài chính trong thời hạn 1 đến 5 năm, theo Điều 36 Bộ luật Hình sự. Việc này nhằm ngăn ngừa nguy cơ tái phạm và đảm bảo tính răn đe đối với những người lợi dụng công việc xã hội để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
Số liệu gần nhất Theo thống kê của ngành tòa án năm 2024, có khoảng 45% bị cáo trong các vụ án chiếm đoạt tiền từ thiện đã bị áp dụng thêm hình phạt tiền bổ sung, với mức phạt phổ biến từ 20 đến 50 triệu đồng. Điều này cho thấy xu hướng xử lý nghiêm khắc hơn đối với các hành vi vi phạm đạo đức xã hội nghiêm trọng như chiếm đoạt tài sản từ thiện.
>>> Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan tới chiếm đoạt tiền từ thiện!
Làm thế nào để bảo vệ quyền lợi trong các vụ chiếm đoạt tiền từ thiện?
Trong những năm gần đây, tình trạng kêu gọi từ thiện để rồi chiếm đoạt tài sản ngày càng gia tăng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin cộng đồng và làm tổn hại đến những người thực sự cần sự giúp đỡ. Việc bảo vệ quyền lợi của người đóng góp từ thiện, cũng như truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người chiếm đoạt tiền từ thiện, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời và đúng pháp luật – trong đó, vai trò của luật sư là rất quan trọng.
Vai trò của luật sư
Tư vấn pháp lý chuyên sâu
Luật sư giúp người bị hại xác định dấu hiệu phạm tội, hỗ trợ thu thập tài liệu, chứng cứ như tin nhắn, biên lai chuyển tiền, lời kêu gọi trên mạng xã hội… để làm căn cứ tố giác hành vi chiếm đoạt. Ngoài việc tư vấn quy trình tố giác, luật sư còn có thể giúp chuẩn bị hồ sơ khởi kiện dân sự nhằm thu hồi lại số tiền bị chiếm đoạt một cách hợp pháp và hiệu quả.
Đại diện tại tòa
Luật sư tham gia các phiên tòa với tư cách đại diện cho người bị hại hoặc nguyên đơn dân sự, trình bày các lập luận pháp lý, chứng cứ buộc bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự và nghĩa vụ bồi thường. Việc có luật sư bảo vệ quyền lợi sẽ giúp quá trình xét xử diễn ra minh bạch, khách quan và đảm bảo công lý được thực thi.
Lợi ích khi tư vấn tại Luật Thiên Mã
Đội ngũ luật sư chuyên sâu về hình sự và các vụ án xã hội nhạy cảm Luật Thiên Mã là đơn vị giàu kinh nghiệm trong việc xử lý các vụ án liên quan đến chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là các vụ án mang tính xã hội như chiếm đoạt tiền từ thiện. Chúng tôi hiểu rõ những thách thức pháp lý và tâm lý mà nạn nhân phải đối mặt, từ đó xây dựng phương án pháp lý phù hợp để bảo vệ toàn diện quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng.
Đồng hành từ khâu tư vấn ban đầu đến xét xử Khách hàng khi lựa chọn dịch vụ tại Luật Thiên Mã sẽ được tư vấn từ bước đầu tiên như tiếp nhận thông tin, xác minh dấu hiệu tội phạm, soạn thảo đơn tố giác, đến việc tham gia các phiên làm việc tại cơ quan điều tra và tòa án. Chúng tôi đảm bảo mọi khâu trong quá trình tố tụng đều được thực hiện đúng quy trình, bảo vệ khách hàng khỏi rủi ro pháp lý không đáng có.
Tỷ lệ thành công cao và được khách hàng tin tưởng Luật Thiên Mã đã từng tham gia hỗ trợ thành công trong nhiều vụ án chiếm đoạt tiền từ thiện có quy mô lớn, trong đó nhiều khách hàng đã được hỗ trợ thu hồi tài sản và đưa người vi phạm ra trước pháp luật. Sự hài lòng và tin tưởng của khách hàng chính là động lực để chúng tôi ngày càng hoàn thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ pháp lý.
>>> Đặt lịch tư vấn ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan tới chiếm đoạt tiền từ thiện!
Chiếm đoạt tiền từ thiện là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, bị xử lý theo Bộ luật Hình sự 2015 sửa đỏi bổ sung 2017, với mức phạt nặng và hậu quả lâu dài. Hiểu rõ quy định pháp luật và mức phạt là bước đầu tiên để bảo vệ quyền lợi. Đội ngũ luật sư tại Luật Thiên Mã sẵn sàng đồng hành, cung cấp tư vấn chuyên sâu và giải pháp pháp lý hiệu quả. Hãy đặt lịch tư vấn tại Luật Thiên Mã để được hỗ trợ kịp thời!
