Xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây tổn thất lớn cho chủ sở hữu và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự quản lý kinh tế. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp trở thành yếu tố then chốt để thúc đẩy sáng tạo và phát triển bền vững.
Bài viết này, được biên soạn bởi luật sư chuyên môn tại Luật Thiên Mã, dựa trên các quy định của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và Luật Sở hữu trí tuệ 2022, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các quy định pháp luật liên quan. Nếu bạn cần hỗ trợ pháp lý chuyên sâu, đừng ngần ngại đặt lịch tư vấn với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi để được giải đáp tận tình và chính xác nhất.
Khái niệm tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp
Định nghĩa theo pháp luật
Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp là hành vi cố ý sử dụng, sản xuất, buôn bán hàng hóa, dịch vụ mà vi phạm quyền sở hữu công nghiệp đã được pháp luật bảo hộ. Cụ thể, hành vi này bao gồm việc sử dụng trái phép nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, kiểu dáng công nghiệp, sáng chế, giải pháp hữu ích, hoặc các đối tượng sở hữu công nghiệp khác mà chủ sở hữu hợp pháp đã đăng ký và được bảo vệ.
Hành vi này gây thiệt hại về kinh tế và làm suy giảm uy tín, quyền lợi hợp pháp của chủ sở hữu quyền sở hữu công nghiệp.
Phạm vi áp dụng
- Áp dụng đối với các đối tượng sở hữu công nghiệp được bảo hộ theo quy định của pháp luật, bao gồm:
- Nhãn hiệu hàng hóa;
- Kiểu dáng công nghiệp;
- Chỉ dẫn địa lý;
- Sáng chế, giải pháp hữu ích;
- Bí mật kinh doanh và các quyền sở hữu công nghiệp khác.
Cơ sở pháp lý
- Điều 226 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định về tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp, gồm các hình phạt và biện pháp xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm;
- Luật Sở hữu trí tuệ số 59/2022/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/1/2023, thay thế Luật Sở hữu trí tuệ 2005, quy định chi tiết về quyền, nghĩa vụ của chủ sở hữu quyền sở hữu công nghiệp và biện pháp bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp.
Luật Sở hữu trí tuệ 2022 bổ sung, cập nhật nhiều quy định nhằm tăng cường bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp, đồng thời tạo hành lang pháp lý chặt chẽ hơn để xử lý nghiêm các hành vi xâm phạm.
Theo Cục Sở hữu trí tuệ, năm 2024, hơn 1.000 vụ việc xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đã được ghi nhận, chủ yếu liên quan đến nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp.
>>> Liên hệ ngay để được hỗ trợ pháp lý tận tâm và chuyên nghiệp từ các luật sư, giúp bạn an tâm hơn trong mọi quyết định!
Dấu hiệu pháp lý của tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp
(Căn cứ Điều 226 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017)
Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp là hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến việc sử dụng trái phép các đối tượng sở hữu công nghiệp, gây thiệt hại nghiêm trọng cho chủ sở hữu và làm tổn hại đến trật tự quản lý kinh tế.
- Chủ thể của tội phạm
- Căn cứ pháp luật: Chủ thể là người đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015.
- Chủ thể thường là cá nhân hoặc tổ chức có hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp.
- Mặt khách quan của tội phạm
- Căn cứ pháp luật: Điều 226 BLHS quy định các hành vi sau đây cấu thành tội phạm:
- Sử dụng trái phép đối tượng sở hữu công nghiệp mà không được phép của chủ sở hữu như: phát minh, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu hàng hóa, chỉ dẫn địa lý…
- Làm giả, làm nhái, sao chép trái phép các đối tượng sở hữu công nghiệp để trục lợi.
- Phân phối, buôn bán hàng hóa vi phạm quyền sở hữu công nghiệp.
- Hành vi có thể diễn ra dưới nhiều hình thức như sao chép, chỉnh sửa, dùng nhãn hiệu giả, hoặc dùng đối tượng sở hữu công nghiệp đã đăng ký để gây nhầm lẫn.
- Mặt chủ quan của tội phạm
- Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý trực tiếp, biết rõ hành vi xâm phạm là trái pháp luật nhưng vẫn cố ý thực hiện nhằm mục đích trục lợi hoặc gây thiệt hại cho chủ sở hữu hợp pháp.
- Mặt khách thể của tội phạm
- Hành vi xâm phạm đến quyền sở hữu công nghiệp được pháp luật bảo hộ, gây thiệt hại về tài sản, uy tín, danh tiếng cho chủ sở hữu hợp pháp.
- Đồng thời, hành vi này làm suy giảm sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường và làm mất ổn định trật tự quản lý kinh tế
Mức hình phạt của tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp
(Căn cứ Điều 226 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017)
- Hành vi phạm tội
Theo Điều 226 BLHS, tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp bao gồm các hành vi như:
- Sản xuất, buôn bán hàng giả về kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu, sáng chế, thiết kế bố trí, bí mật thương mại;
- Sử dụng trái phép các đối tượng sở hữu công nghiệp đã đăng ký;
- Các hành vi khác xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp gây thiệt hại cho chủ sở hữu hợp pháp.
- Hình phạt chính
- Người phạm tội sẽ bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm nếu vi phạm ở mức độ thông thường, chưa gây hậu quả nghiêm trọng.
- Hình phạt tăng nặng
Theo khoản 2 Điều 226 BLHS, nếu hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Có tổ chức;
- Gây thiệt hại lớn về tài sản hoặc lợi ích kinh tế;
- Thu lợi bất chính lớn;
- Tái phạm nguy hiểm;
thì sẽ bị xử phạt:
- Phạt tù từ 3 năm đến 7 năm.
- Hình phạt bổ sung
Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị áp dụng:
- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.
- Cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
- Số liệu gần nhất
Theo báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao năm 2024, các vụ án xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp thường liên quan đến việc sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng nhái với số lượng lớn.
- Mức án trung bình được tuyên là khoảng 3 đến 5 năm tù đối với các bị cáo trong các vụ án nghiêm trọng.
Hậu quả của hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp
Tác động đến chủ sở hữu
Hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp gây ra thiệt hại tài chính nghiêm trọng cho chủ sở hữu các quyền này. Khi quyền sở hữu công nghiệp bị xâm phạm, giá trị và uy tín của nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp bị suy giảm đáng kể. Chủ sở hữu không những mất đi lợi ích kinh tế hợp pháp mà còn chịu tổn thất về danh tiếng trên thị trường, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và phát triển thương hiệu.
Ảnh hưởng đến kinh tế và xã hội
Ngoài thiệt hại đối với chủ sở hữu, hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp còn làm rối loạn trật tự thị trường, gây ra những hậu quả tiêu cực cho nền kinh tế. Việc vi phạm này khiến thị trường trở nên thiếu minh bạch, làm giảm niềm tin của người tiêu dùng và nhà đầu tư vào sản phẩm, dịch vụ. Hệ quả là sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp và kinh tế nói chung bị ảnh hưởng, tạo điều kiện cho các hành vi cạnh tranh không lành mạnh và phá hoại sự phát triển kinh tế xã hội
>>> Đừng chần chừ, giải pháp pháp lý tốt nhất từ luật sư đang chờ bạn – đặt lịch tư vấn ngay hôm nay!
Biện pháp phòng ngừa và xử lý tội phạm
Đối với cơ quan chức năng
- Tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường, xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, buôn bán hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp
Các cơ quan chức năng như Tổng cục Quản lý thị trường, công an kinh tế cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh trên thị trường nhằm phát hiện kịp thời các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, vi phạm quyền sở hữu công nghiệp. Việc xử lý nghiêm minh theo quy định pháp luật sẽ góp phần ngăn chặn hiệu quả các hành vi xâm phạm, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Đối với doanh nghiệp và cá nhân
- Đăng ký bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, theo dõi và báo cáo kịp thời khi phát hiện hành vi xâm phạm
Doanh nghiệp và cá nhân cần chủ động đăng ký bảo hộ các quyền sở hữu công nghiệp như nhãn hiệu, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp để được pháp luật bảo vệ. Đồng thời, cần theo dõi thị trường, chủ động phát hiện và báo cáo các hành vi xâm phạm để được hỗ trợ xử lý kịp thời, tránh thiệt hại về uy tín và tài chính.
Hỗ trợ pháp lý từ Luật Thiên Mã
Luật Thiên Mã cung cấp dịch vụ pháp lý chuyên nghiệp và toàn diện nhằm bảo vệ quyền lợi của chủ sở hữu quyền sở hữu công nghiệp trước các hành vi xâm phạm, bao gồm:
- Tư vấn pháp luật về quyền sở hữu công nghiệp
Chúng tôi tư vấn cụ thể về thủ tục đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, cũng như các quy định liên quan đến bảo vệ và xử lý vi phạm quyền sở hữu công nghiệp theo Luật Sở hữu trí tuệ và các văn bản hướng dẫn.
- Hỗ trợ khởi kiện, tố cáo hành vi xâm phạm
Luật Thiên Mã hỗ trợ khách hàng thu thập chứng cứ, soạn thảo đơn tố cáo, khởi kiện các đối tượng vi phạm quyền sở hữu công nghiệp tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền như tòa án, cơ quan quản lý thị trường. Chúng tôi đại diện khách hàng làm việc và theo sát tiến trình xử lý để bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp.
- Soạn thảo hợp đồng, thoả thuận chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp
Chúng tôi giúp doanh nghiệp soạn thảo các hợp đồng chuyển giao quyền, cấp phép sử dụng tài sản sở hữu công nghiệp nhằm bảo đảm quyền và nghĩa vụ rõ ràng, tránh tranh chấp trong quá trình kinh doanh.
- Đào tạo, nâng cao nhận thức về bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp
Luật Thiên Mã tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo nhằm giúp doanh nghiệp và cá nhân nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật về bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp, kỹ năng phát hiện và phòng ngừa các hành vi vi phạm.
Số liệu gần nhất
Trong năm 2024, Tổng cục Quản lý thị trường đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng xử lý thành công 150 vụ việc liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Các cơ quan chức năng đã tịch thu và tiêu hủy hàng nghìn sản phẩm giả mạo, qua đó góp phần bảo vệ thị trường, quyền lợi doanh nghiệp và người tiêu dùng một cách hiệu quả.
>>> Thanh toán nhanh, nhận tư vấn chất lượng từ luật sư, giải quyết vấn đề hiệu quả – tất cả chỉ trong một cuộc hẹn!
Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây thiệt hại nghiêm trọng cho chủ sở hữu và trật tự kinh tế. Hiểu rõ quy định pháp luật, mức hình phạt và biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ quyền lợi. Nếu bạn cần hỗ trợ, đừng ngần ngại liên hệ Luật Thiên Mã để đặt lịch tư vấn và nhận giải đáp từ các luật sư chuyên nghiệp!
