Tội Thao Túng Thị Trường Chứng Khoán: Quy Định và Mức Phạt

Thao túng thị trường chứng khoán không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng mà còn gây ra sự rối loạn thị trường tài chính, khiến nhà đầu tư chịu thiệt hại nặng nề. Trong bối cảnh thị trường ngày càng phát triển phức tạp, việc hiểu rõ quy định pháp luật về tội danh này là vô cùng quan trọng để bảo vệ quyền lợi của chính bạn và sự ổn định của nền kinh tế.

Bài viết này được biên soạn bởi luật sư chuyên môn tại Luật Thiên Mã, dựa trên các quy định của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và Luật Chứng khoán 2019, sẽ giúp bạn nắm bắt những kiến thức pháp lý cần thiết. Nếu bạn cần tư vấn pháp lý chi tiết, đừng ngần ngại đặt lịch tư vấn với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời và chính xác.

>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư giỏi và kinh nghiệm, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!

  Đặt lịch tư vấn

Khái niệm tội thao túng thị trường chứng khoán

Định nghĩa theo pháp luật

Tội thao túng thị trường chứng khoán là hành vi cố ý thực hiện các giao dịch hoặc hành vi nhằm làm sai lệch giá chứng khoán, hoặc gây ra các biến động bất thường không phản ánh đúng giá trị thực của chứng khoán trên thị trường, từ đó tác động bất hợp pháp đến thị trường chứng khoán.

Mục đích của hành vi này thường là để trục lợi cá nhân hoặc tổ chức, làm tổn hại đến quyền lợi của nhà đầu tư và gây mất ổn định cho thị trường.

Các hành vi cụ thể

Một số hành vi phổ biến cấu thành tội thao túng thị trường chứng khoán bao gồm:

• Tạo cung cầu giả nhằm làm tăng hoặc giảm giá chứng khoán không dựa trên yếu tố thị trường thực tế;
• Thực hiện các giao dịch khớp lệnh giả, mua bán chứng khoán với mục đích tạo thanh khoản giả tạo hoặc đánh lạc hướng nhà đầu tư;
• Tung tin đồn sai lệch, thông tin không chính xác hoặc giật gân nhằm làm biến động giá chứng khoán, gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định đầu tư của công chúng.

Cơ sở pháp lý

• Điều 211 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định về tội thao túng thị trường chứng khoán, với các mức phạt tù, phạt tiền phù hợp với tính chất, mức độ vi phạm;
• Luật Chứng khoán 2019 và Nghị định 156/2020/NĐ-CP quy định chi tiết các hành vi bị cấm và trách nhiệm xử lý trong lĩnh vực chứng khoán, góp phần bổ trợ cho việc đấu tranh với hành vi thao túng.

Số liệu gần nhất

Theo báo cáo của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong năm 2024, đã phát hiện 15 vụ việc nghi ngờ thao túng thị trường chứng khoán. Tổng thiệt hại ước tính lên đến hàng trăm tỷ đồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự ổn định và minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam.

>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư hình sự giỏi, mọi vấn đề pháp lý về nhóm tội thao túng thị trường chức khoán sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!

  Đặt lịch tư vấn

Dấu hiệu pháp lý của tội thao túng thị trường chứng khoán

(Căn cứ Điều 211 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017)

Tội thao túng thị trường chứng khoán là hành vi nghiêm trọng gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư và làm mất ổn định thị trường tài chính, bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật hiện hành.

1. Chủ thể của tội phạm

• Căn cứ pháp luật: Người phạm tội phải từ đủ 18 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015.
• Chủ thể thường là cá nhân có chức vụ, quyền hạn hoặc hiểu biết về hoạt động chứng khoán như nhà đầu tư lớn, người quản lý, giám đốc công ty chứng khoán, thành viên hội đồng quản trị, hoặc các cá nhân tổ chức khác có điều kiện thao túng thị trường.

2. Mặt khách quan của tội phạm

• Căn cứ pháp luật: Theo Điều 211 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi khách quan gồm một trong các hành vi sau:
  • Tạo dựng, lan truyền thông tin giả mạo, gây hiểu lầm hoặc che giấu sự thật về thị trường chứng khoán hoặc công ty đại chúng nhằm thao túng giá chứng khoán.
  • Tổ chức mua bán, chuyển nhượng chứng khoán nhằm tạo ra giao dịch giả tạo để thao túng giá.
  • Các hành vi gian dối khác nhằm mục đích gây ảnh hưởng giả tạo đến giá chứng khoán, tạo điều kiện cho bản thân hoặc người khác thu lợi bất chính.
• Hành vi này thường gây ra biến động giá chứng khoán không phản ánh đúng giá trị thực tế, làm thiệt hại cho nhà đầu tư và thị trường.

3. Mặt chủ quan của tội phạm

• Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý trực tiếp, biết rõ hành vi của mình là trái pháp luật và có mục đích trục lợi cá nhân hoặc cho tổ chức.
• Họ cố tình thực hiện các hành vi thao túng để tạo ra lợi ích bất chính hoặc gây thiệt hại cho người khác.

4. Mặt khách thể của tội phạm

• Hành vi xâm phạm đến trật tự quản lý hoạt động chứng khoán, gây thiệt hại cho nhà đầu tư, làm mất niềm tin vào thị trường chứng khoán.
• Xâm phạm quyền lợi của các cổ đông, nhà đầu tư khác và ảnh hưởng xấu đến sự phát triển lành mạnh, ổn định của thị trường tài chính.

Mức hình phạt của tội thao túng thị trường chứng khoán

(Căn cứ Điều 211 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017)

1. Hành vi phạm tội

Theo Điều 211 BLHS, tội thao túng thị trường chứng khoán được hiểu là hành vi cá nhân hoặc tổ chức sử dụng các thủ đoạn gian dối, thao túng nhằm làm ảnh hưởng đến giá chứng khoán hoặc giá trị giao dịch chứng khoán trên thị trường để thu lợi bất chính.

2. Hình phạt chính

• Người phạm tội có thể bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm nếu thực hiện hành vi thao túng nhưng chưa gây hậu quả nghiêm trọng.

3. Hình phạt tăng nặng

• Nếu hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ bị:
  • Phạt tù từ 5 năm đến 10 năm:
    • Gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư hoặc tổ chức;
    • Thu lợi bất chính lớn;
    • Phạm tội có tổ chức;
    • Tái phạm nguy hiểm.

4. Hình phạt bổ sung

Ngoài hình phạt chính, theo Điều 211 BLHS, người phạm tội còn có thể bị áp dụng:

• Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng.
• Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

5. Số liệu gần nhất

Theo báo cáo của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Tòa án nhân dân tối cao, trong năm 2024, có nhiều vụ án thao túng thị trường chứng khoán đã được đưa ra xét xử với mức án trung bình khoảng 4–7 năm tù cho các bị cáo có hành vi thao túng có tổ chức và gây hậu quả nghiêm trọng.

>>> Thanh toán phí tư vấn hôm nay để nhận được giải pháp pháp lý tối ưu từ luật sư, bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất!

  Đặt lịch tư vấn

Hậu quả của hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Tác động đến thị trường

Hành vi thao túng thị trường chứng khoán gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng làm sai lệch giá cả chứng khoán trên thị trường. Điều này dẫn đến sự rối loạn trong trật tự và cơ chế vận hành của thị trường tài chính, khiến giá chứng khoán không phản ánh đúng giá trị thực của các doanh nghiệp. Hậu quả là niềm tin của nhà đầu tư vào sự công bằng và minh bạch của thị trường bị suy giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán.

Ảnh hưởng đến nhà đầu tư

Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán sẽ chịu thiệt hại tài chính nặng nề do các hành vi thao túng giá. Việc giá chứng khoán bị thao túng khiến nhà đầu tư có thể mua vào với giá cao hoặc bán ra với giá thấp hơn giá trị thực, dẫn đến mất mát vốn lớn và tổn thất về tài chính. Ngoài ra, những thiệt hại này còn ảnh hưởng đến tâm lý và niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường, gây ra sự dè dặt, thận trọng trong các quyết định đầu tư tương lai.

Biện pháp phòng ngừa và xử lý tội phạm

Đối với cơ quan chức năng

1. Tăng cường giám sát giao dịch bất thường, áp dụng công nghệ để phát hiện hành vi thao túng

Cơ quan chức năng cần chủ động sử dụng các công cụ, phần mềm phân tích dữ liệu giao dịch tài chính để phát hiện sớm các dấu hiệu thao túng thị trường như gom mua/bán cổ phiếu một cách bất thường, tạo ra thông tin sai lệch gây ảnh hưởng đến giá cả. Việc giám sát chặt chẽ sẽ giúp phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trên thị trường chứng khoán.

Đối với nhà đầu tư

1. Cẩn trọng với thông tin thị trường, chỉ tin vào nguồn chính thống, theo dõi sát sao biến động giá

Nhà đầu tư cần nâng cao ý thức cảnh giác, không dễ bị tác động bởi các tin đồn thất thiệt hoặc thông tin chưa được kiểm chứng. Nên lựa chọn các kênh thông tin chính thống, uy tín và theo dõi sát sao các biến động giá để có quyết định đầu tư hợp lý, tránh bị thao túng và thiệt hại tài chính.

Hỗ trợ pháp lý từ Luật Thiên Mã

Luật Thiên Mã tự hào là đơn vị pháp lý uy tín chuyên cung cấp các dịch vụ hỗ trợ toàn diện liên quan đến xử lý các hành vi thao túng thị trường, bao gồm:

1. Tư vấn pháp luật chuyên sâu về thao túng thị trường chứng khoán

Đội ngũ luật sư của Luật Thiên Mã sẽ tư vấn chi tiết về quy định pháp luật hiện hành liên quan đến hành vi thao túng thị trường theo Bộ luật Hình sự và các văn bản pháp luật chuyên ngành. Khách hàng sẽ được giải thích rõ quyền lợi, nghĩa vụ cũng như các rủi ro pháp lý có thể gặp phải.

2. Hỗ trợ khởi kiện và bảo vệ quyền lợi

Trong trường hợp khách hàng là nạn nhân của hành vi thao túng, chúng tôi hỗ trợ thu thập chứng cứ, soạn thảo hồ sơ tố cáo hoặc khởi kiện, đồng thời đại diện khách hàng làm việc với các cơ quan chức năng nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp một cách tối ưu.

3. Rà soát, soạn thảo hợp đồng và quy trình đầu tư

Luật Thiên Mã giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư xây dựng các hợp đồng, quy trình quản lý rủi ro, đảm bảo các giao dịch minh bạch, tuân thủ pháp luật, hạn chế nguy cơ bị lợi dụng hoặc thao túng.

4. Đào tạo và nâng cao nhận thức pháp luật về thị trường chứng khoán

Chúng tôi tổ chức các buổi đào tạo, hội thảo nhằm nâng cao hiểu biết cho nhà đầu tư và doanh nghiệp về các quy định pháp luật, kỹ năng nhận biết và phòng ngừa hành vi thao túng thị trường.

Trong năm 2024, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tiến hành xử phạt hành chính tổng cộng 12 cá nhân và tổ chức liên quan đến các hành vi thao túng thị trường, với tổng số tiền phạt lên tới hơn 10 tỷ đồng. Đây là biện pháp mạnh nhằm răn đe, ngăn chặn các hành vi vi phạm, bảo vệ môi trường đầu tư minh bạch và lành mạnh.

>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!

  Đặt lịch tư vấn

Tội thao túng thị trường chứng khoán không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây hậu quả nghiêm trọng cho thị trường tài chính và nhà đầu tư. Hiểu rõ quy định pháp luật, mức hình phạt và biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ quyền lợi. Nếu bạn cần hỗ trợ, đừng ngần ngại liên hệ Luật Thiên Mã để đặt lịch tư vấn và nhận giải đáp từ các luật sư chuyên nghiệp!