Gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không chỉ là một hành vi vi phạm pháp luật, mà còn là mối nguy đe dọa trực tiếp đến quyền lợi chính đáng của người lao động và sự bền vững của hệ thống an sinh xã hội.
Vậy hành vi nào bị coi là gian lận? Mức phạt cụ thể ra sao? Có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Trong bài viết dưới đây, luật sư tại Luật Thiên Mã sẽ phân tích chi tiết các quy định pháp luật hiện hành, giúp bạn hiểu rõ bản chất pháp lý của hành vi gian lận và cách bảo vệ quyền lợi của mình.
Nếu cần tư vấn chuyên sâu, đừng ngần ngại đặt lịch hẹn để được đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi đồng hành và giải đáp mọi thắc mắc.
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp trong vụ án gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp là gì?
1.1. Khái niệm pháp lý về tội chiếm đoạt BHXH, BHTN
Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp được quy định tại Điều 214 Bộ luật Hình sự 2015, đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Theo quy định này, đây là hành vi của cá nhân hoặc tổ chức cố ý lập hồ sơ giả, làm sai lệch nội dung hồ sơ nhằm lừa dối cơ quan bảo hiểm để chiếm đoạt tiền từ quỹ bảo hiểm hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân.
Tội danh này mang tính chất lừa đảo, chiếm đoạt. Tùy theo mức độ vi phạm, người phạm tội có thể bị xử lý bằng các hình phạt như phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù.
1.2. Các hành vi cụ thể
Một số hành vi phổ biến cấu thành tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp bao gồm:
- Lập hồ sơ giả hoặc làm sai lệch thông tin trong hồ sơ để đề nghị hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.
- Sử dụng hồ sơ giả để nhận trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí, tử tuất, trợ cấp thất nghiệp trái quy định.
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để hợp thức hóa các hồ sơ gian lận hoặc thông đồng với người lao động nhằm trục lợi bảo hiểm.
- Không đóng bảo hiểm cho người lao động nhưng vẫn lập hồ sơ đề nghị giải quyết chế độ để chiếm đoạt tiền bảo hiểm.
Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam năm 2023, đã phát hiện hơn 100 trường hợp gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp với tổng số tiền chiếm đoạt lên đến hàng tỷ đồng. Các hành vi vi phạm diễn ra ngày càng tinh vi, có tổ chức và đôi khi có sự tiếp tay từ phía doanh nghiệp hoặc cán bộ liên quan.
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp trong vụ án gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
Dấu hiệu của Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp
Khách thể của tội phạm
Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp xâm phạm đến chế độ quản lý công bằng, minh bạch và đúng quy định pháp luật trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp – một bộ phận quan trọng trong chính sách an sinh xã hội của Nhà nước.
Khách thể bị xâm phạm cụ thể là:
- Quan hệ quản lý của Nhà nước trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp;
- Lợi ích kinh tế của Nhà nước, quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp;
- Quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, người sử dụng lao động và các chủ thể tham gia bảo hiểm.
Hành vi gian lận không chỉ gây thiệt hại vật chất cho quỹ bảo hiểm mà còn ảnh hưởng đến lòng tin xã hội, phá vỡ nguyên tắc tương trợ và chia sẻ của hệ thống an sinh xã hội.
Mặt khách quan của tội phạm
Mặt khách quan thể hiện qua hành vi gian dối nhằm hưởng chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp trái pháp luật hoặc chiếm đoạt tiền từ quỹ bảo hiểm. Các hành vi thường gặp bao gồm:
- Lập hồ sơ giả mạo hoặc sử dụng hồ sơ, tài liệu có nội dung sai sự thật;
- Kê khai thông tin không đúng thực tế về thời gian đóng bảo hiểm, mức lương, quá trình làm việc… để được hưởng chế độ không đúng;
- Sử dụng giấy tờ giả, chứng từ giả, giả chữ ký hoặc giả mạo thông tin người lao động;
- Thông đồng giữa các bên (người lao động, người sử dụng lao động, cán bộ bảo hiểm…) để hợp thức hóa thủ tục và chiếm đoạt tiền bảo hiểm.
Tội phạm được xác lập khi hành vi trên gây thiệt hại cho quỹ bảo hiểm – nghĩa là đã có hành vi gian dối và có kết quả là chiếm đoạt được một khoản tiền từ quỹ bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm thất nghiệp.
Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội phạm là người có năng lực trách nhiệm hình sự và từ đủ 16 tuổi trở lên. Có thể là bất kỳ cá nhân nào, không phân biệt quốc tịch, nghề nghiệp hay chức vụ, nếu có hành vi gian dối nhằm trục lợi từ quỹ bảo hiểm.
Chủ thể có thể bao gồm:
- Người lao động, người thân của người lao động (trong trường hợp lập hồ sơ giả để nhận trợ cấp thai sản, hưu trí, tử tuất…);
- Người sử dụng lao động, thông qua việc lập bảng lương khống, kê khai sai thông tin về người lao động, thời gian làm việc hoặc mức lương;
- Cán bộ, nhân viên cơ quan bảo hiểm xã hội, nếu lợi dụng chức vụ để tiếp tay hoặc trực tiếp chiếm đoạt tiền bảo hiểm.
Trong nhiều trường hợp, tội phạm có thể do nhiều người cùng thực hiện, tạo thành quan hệ đồng phạm.
Mặt chủ quan của tội phạm
Tội phạm này được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội:
- Nhận thức rõ hành vi của mình là sai trái, vi phạm quy định pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp;
- Biết rõ hậu quả có thể xảy ra là chiếm đoạt tiền hoặc làm thất thoát quỹ bảo hiểm;
- Vẫn cố tình thực hiện hành vi đó với mục đích là trục lợi cá nhân hoặc cho người khác.
Mục đích chủ yếu là chiếm đoạt tiền từ quỹ bảo hiểm, nhằm tư lợi cho bản thân hoặc tổ chức. Đây là một dấu hiệu bắt buộc để xác định trách nhiệm hình sự.
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp trong vụ án gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
Mức hình phạt của tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp
Theo quy định tại Điều 214 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017, hành vi gian lận nhằm chiếm đoạt tiền bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm thất nghiệp có thể bị xử lý hình sự với các mức hình phạt như sau:
Mức phạt cơ bản:
Người phạm tội có thể bị:
- Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, hoặc
- Phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm, hoặc
- Phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Mức phạt khi có tình tiết tăng nặng:
Trường hợp phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, chiếm đoạt số tiền từ 100 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng hoặc tái phạm nguy hiểm thì:
- Bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Mức phạt cao nhất:
Nếu số tiền chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên thì:
- Bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Hình phạt bổ sung:
Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị:
- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, và/hoặc
- Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp trong vụ án gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
Hậu quả của Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp
Tác động đến hệ thống an sinh xã hội
Tội gian lận bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp làm suy giảm hiệu quả và tính bền vững của hệ thống an sinh xã hội quốc gia. Khi quỹ bảo hiểm bị trục lợi bất hợp pháp, nguồn lực dành cho người lao động thực sự cần hỗ trợ sẽ bị ảnh hưởng. Điều này làm giảm khả năng chi trả đúng, đủ và kịp thời cho các trường hợp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, mất việc làm… từ đó gây mất công bằng và ảnh hưởng đến niềm tin của người dân đối với chính sách bảo hiểm của Nhà nước.
Ảnh hưởng đến quản lý nhà nước
Gian lận bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp gây khó khăn trong công tác quản lý và kiểm soát chi trả bảo hiểm. Các hành vi như làm giả hồ sơ, khai man thời gian làm việc, lập khống lao động… không chỉ phá vỡ nguyên tắc đóng – hưởng trong hệ thống bảo hiểm mà còn làm rối loạn dữ liệu quản lý lao động, gây thiệt hại nghiêm trọng về ngân sách và làm suy yếu kỷ cương pháp luật.
Ảnh hưởng đến người lao động và tổ chức
Người lao động chân chính có thể bị chậm trễ quyền lợi, hoặc thậm chí bị tước bỏ quyền lợi nếu bị làm giả hồ sơ, mạo danh thông tin. Doanh nghiệp cũng bị liên đới khi hệ thống pháp luật trở nên thiếu minh bạch vì bị lợi dụng. Hành vi gian lận còn tạo ra tâm lý hoài nghi, làm mất đi niềm tin của xã hội vào tính công bằng, minh bạch của chính sách bảo hiểm.
Ví dụ thực tế Năm 2023, cơ quan chức năng đã phát hiện một đường dây làm giả hồ sơ để trục lợi bảo hiểm thất nghiệp tại nhiều tỉnh thành, gây thất thoát hàng chục tỷ đồng từ quỹ bảo hiểm nhà nước. Nhiều đối tượng đã bị truy tố và xét xử về tội gian lận bảo hiểm xã hội theo quy định của Bộ luật hình sự
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp trong vụ án gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
Giải pháp phòng ngừa và hỗ trợ pháp lý của Luật Thiên Mã về tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp
Trong bối cảnh pháp luật ngày càng siết chặt việc quản lý và xử lý các hành vi gian lận bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), cá nhân và tổ chức cần có những biện pháp chủ động để phòng ngừa rủi ro và bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Luật Thiên Mã cung cấp các giải pháp tư vấn và hỗ trợ pháp lý toàn diện, giúp khách hàng vừa tuân thủ pháp luật, vừa ứng phó hiệu quả khi xảy ra tranh chấp hoặc rủi ro pháp lý liên quan đến BHXH và BHTN.
Nhận diện các hành vi gian lận phổ biến
Luật Thiên Mã thường xuyên cập nhật và cảnh báo khách hàng về các hành vi có thể bị xem là gian lận, bao gồm nhưng không giới hạn:
- Lập hồ sơ khống để nhận trợ cấp BHTN hoặc chế độ BHXH.
- Cố tình che giấu, khai sai thông tin việc làm, mức lương, thời gian đóng bảo hiểm.
- Sử dụng hồ sơ giả hoặc nhờ người khác đóng BHXH để đủ điều kiện hưởng chế độ.
- Doanh nghiệp khai báo sai để trốn đóng, giảm mức đóng BHXH, BHTN cho người lao động.
Việc thực hiện hoặc tiếp tay cho các hành vi trên có thể dẫn đến bị xử phạt hành chính, bồi thường thiệt hại hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 214 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Giải pháp phòng ngừa rủi ro pháp lý
Với kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp lý lao động – bảo hiểm, Luật Thiên Mã cung cấp các dịch vụ tư vấn phòng ngừa chuyên sâu:
- Rà soát hồ sơ BHXH, BHTN để phát hiện các điểm không phù hợp, nguy cơ vi phạm.
- Tư vấn xây dựng quy trình nội bộ, hướng dẫn nhân sự – kế toán tuân thủ quy định pháp luật về BHXH, BHTN.
- Tập huấn pháp lý định kỳ cho nhân viên, cán bộ quản lý về hành vi gian lận và hậu quả pháp lý.
- Hỗ trợ đăng ký, điều chỉnh, đóng nộp BHXH, BHTN đúng quy định để hạn chế tối đa nguy cơ bị xử phạt.
Hỗ trợ pháp lý khi bị điều tra hoặc xử lý vi phạm
Khi khách hàng bị cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi gian lận bảo hiểm, Luật Thiên Mã sẽ:
- Cử luật sư tham gia ngay từ giai đoạn đầu để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
- Phân tích, đánh giá hành vi để xác định mức độ vi phạm, từ đó đưa ra phương án xử lý phù hợp (khắc phục hậu quả, xin miễn/giảm trách nhiệm hình sự, xử lý dân sự, hành chính…).
- Soạn thảo văn bản, đại diện làm việc với cơ quan bảo hiểm, cơ quan điều tra hoặc tòa án trong suốt quá trình giải quyết vụ việc.
- Tư vấn chiến lược truyền thông pháp lý, tránh ảnh hưởng đến uy tín cá nhân/doanh nghiệp nếu vụ việc có tính chất phức tạp.
Cam kết của Luật Thiên Mã
- Bảo mật tuyệt đối mọi thông tin khách hàng.
- Phản ứng nhanh – kịp thời – đúng pháp luật trong các tình huống khẩn cấp.
- Đồng hành lâu dài, không chỉ giải quyết rủi ro pháp lý hiện tại mà còn giúp khách hàng xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc để phát triển bền vững
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp trong vụ án gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp từ đội ngũ luật sư hình sự giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không chỉ gây thiệt hại cho quỹ bảo hiểm mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động.
Hiểu rõ quy định pháp luật và các mức xử phạt là bước đầu tiên để phòng tránh rủi ro.
Nếu bạn cần hỗ trợ pháp lý chuyên sâu, Luật Thiên Mã luôn sẵn sàng đồng hành. Hãy đặt lịch tư vấn tại Luật Thiên Mã để được các luật sư giàu kinh nghiệm giải đáp và bảo vệ quyền lợi của bạn!
