Theo thống kê mới nhất từ Bộ Xây dựng (Quý I/2025), có hơn 2.500 công trình dân dụng và công nghiệp trên cả nước chưa thể đưa vào khai thác đúng tiến độ, trong đó trên 60% nguyên nhân đến từ việc không thực hiện đúng quy trình nghiệm thu công trình xây dựng. Tình trạng phổ biến là thiếu hồ sơ nghiệm thu, sai phạm trong căn cứ nghiệm thu công việc xây dựng, và thiếu hướng dẫn cụ thể dẫn đến đình chỉ hoặc yêu cầu thi công lại.
Đừng để dự án của bạn gặp rủi ro pháp lý chỉ vì thiếu hiểu biết về thủ tục nghiệm thu. Luật Thiên Mã – đơn vị tư vấn chuyên sâu trong lĩnh vực xây dựng – sẵn sàng đồng hành cùng chủ đầu tư, nhà thầu, ban quản lý dự án đầy đủ nhất trong quá trình nghiệm thu xây dựng công trình theo đúng chuẩn pháp lý hiện hành.
>>> Liên hệ ngay để được hỗ trợ pháp lý tận tâm và chuyên nghiệp từ các luật sư, giúp bạn an tâm hơn trong mọi quyết định!
THỰC TRẠNG NGHIỆM THU XÂY DỰNG TẠI VIỆT NAM
- Tình hình nghiệm thu xây dựng hiện nay
Nghiệm thu xây dựng là bước quan trọng để đảm bảo chất lượng và an toàn cho các công trình, từ nhà ở dân dụng, khu công nghiệp đến hạ tầng giao thông và cảng biển. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, hơn 75% công trình xây dựng tại Việt Nam trong giai đoạn 2020-2024 phải thực hiện nghiệm thu theo quy định, với số lượng công trình tăng 10% mỗi năm do sự bùng nổ của các dự án hạ tầng như đường cao tốc Bắc-Nam, sân bay Long Thành, và các khu đô thị lớn tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, khoảng 15% hồ sơ nghiệm thu không đạt yêu cầu do thiếu biên bản chi tiết, không tuân thủ quy trình, hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, dẫn đến chậm tiến độ bàn giao, tăng chi phí khắc phục lên đến 10-15% ngân sách dự án, và thậm chí gây tranh chấp pháp lý.
- Nguyên nhân dẫn đến sai sót trong nghiệm thu xây dựng
- Thiếu hiểu biết pháp lý: Nhiều chủ đầu tư và nhà thầu không nắm rõ các quy định về lập hồ sơ nghiệm thu hoặc không cập nhật các văn bản pháp luật mới, dẫn đến hồ sơ bị từ chối khi nộp cơ quan quản lý.
- Hồ sơ không đầy đủ: Thiếu các tài liệu quan trọng như biên bản nghiệm thu, bản vẽ hoàn công, nhật ký thi công, hoặc chứng chỉ vật liệu, gây khó khăn trong quá trình phê duyệt.
- Quản lý yếu kém: Sự phối hợp thiếu đồng bộ giữa các bên liên quan (chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát) thường dẫn đến sai lệch trong đánh giá chất lượng công trình, ảnh hưởng đến tiến độ và uy tín dự án.
ĐỊNH NGHĨA VÀ CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN
- Nghiệm thu xây dựng là gì?
Nghiệm thu xây dựng là quá trình kiểm tra, đánh giá chất lượng công trình hoặc hạng mục công trình để xác nhận đạt yêu cầu kỹ thuật, an toàn, và phù hợp với hợp đồng, thiết kế được phê duyệt, trước khi bàn giao hoặc đưa vào sử dụng. Công tác này được thực hiện bởi các bên liên quan như chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát, và đôi khi có sự tham gia của cơ quan quản lý nhà nước. Mục đích chính là đảm bảo công trình đạt chất lượng theo tiêu chuẩn, tuân thủ pháp luật, và giảm thiểu rủi ro về kỹ thuật, pháp lý trong quá trình vận hành.
- Các yếu tố quan trọng trong nghiệm thu xây dựng
- Hồ sơ nghiệm thu: Bao gồm các tài liệu chi tiết như biên bản nghiệm thu, bản vẽ hoàn công, nhật ký thi công, chứng chỉ vật liệu, và báo cáo kiểm tra chất lượng, dùng để nộp cơ quan quản lý và lưu trữ.
- Pháp lý: Nghiệm thu phải tuân thủ các quy định pháp luật, được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt để công trình được phép đưa vào sử dụng.
- Căn cứ nghiệm thu: Dựa trên hợp đồng xây dựng, bản vẽ thiết kế được phê duyệt, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia (TCVN), và các quy định pháp luật hiện hành như Luật Xây dựng 2014.
QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT MỚI NHẤT VỀ NGHIỆM THU XÂY DỰNG
- Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020)
Theo Luật Xây dựng 2014, được sửa đổi năm 2020, nghiệm thu công trình là bắt buộc đối với mọi loại công trình từ dân dụng, công nghiệp đến hạ tầng trước khi bàn giao và đưa vào sử dụng. Hồ sơ nghiệm thu phải đầy đủ, bao gồm biên bản nghiệm thu từng hạng mục, biên bản nghiệm thu hoàn thành, bản vẽ hoàn công, và các tài liệu liên quan, được ký xác nhận bởi chủ đầu tư, nhà thầu, và tư vấn giám sát. Vi phạm quy định, như không thực hiện nghiệm thu hoặc lập hồ sơ sai quy định, có thể bị phạt từ 50-200 triệu đồng, theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP, tùy thuộc vào quy mô công trình.
- Nghị định 175/2024/NĐ-CP và Thông tư 11/2021/TT-BXD
- Thủ tục nghiệm thu: Hồ sơ nghiệm thu phải được nộp cho cơ quan quản lý (Sở Xây dựng hoặc UBND cấp huyện) trong vòng 15 ngày sau khi hoàn thành nghiệm thu, kèm báo cáo kết quả kiểm tra chất lượng công trình.
- Yêu cầu hồ sơ: Hồ sơ cần bao gồm biên bản nghiệm thu từng hạng mục, biên bản nghiệm thu hoàn thành, bản vẽ hoàn công, chứng chỉ vật liệu, và các báo cáo kiểm tra an toàn, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm.
- Xử phạt sai sót: Hồ sơ nghiệm thu không đầy đủ hoặc không đúng quy định có thể bị phạt từ 30-100 triệu đồng, kèm yêu cầu bổ sung, theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP.
- Thông tư 04/2023/TT-BXD
Thông tư 04/2023/TT-BXD quy định chi tiết về quy trình nghiệm thu, yêu cầu áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia (TCVN) và kiểm tra chất lượng bởi đơn vị độc lập đối với các công trình cấp I, II, và công trình đặc biệt như nhà cao tầng, cầu vượt, hoặc cảng biển. Công trình phải được kiểm tra các yếu tố như an toàn chịu lực, an toàn vận hành, và sự phù hợp với thiết kế được phê duyệt trước khi nghiệm thu. Thông tư này cũng nhấn mạnh việc lưu trữ hồ sơ nghiệm thu để phục vụ kiểm tra sau này, đặc biệt với các công trình trọng điểm quốc gia.
QUY TRÌNH VÀ THỦ TỤC NGHIỆM THU XÂY DỰNG
- Quy trình nghiệm thu công trình xây dựng
- Chuẩn bị: Thu thập các tài liệu liên quan như hợp đồng xây dựng, bản vẽ thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật (TCVN), nhật ký thi công, và chứng chỉ vật liệu để làm căn cứ nghiệm thu.
- Kiểm tra thực tế: Thực hiện kiểm tra chất lượng công trình tại hiện trường, bao gồm đo đạc kích thước, kiểm tra vật liệu, và đánh giá tính an toàn, so sánh với bản vẽ thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật.
- Lập biên bản nghiệm thu: Ghi nhận kết quả kiểm tra, các vấn đề phát sinh (nếu có), và ý kiến của các bên liên quan, sử dụng mẫu biên bản chuẩn từ Luật Thiên Mã để đảm bảo tính pháp lý và chuyên nghiệp.
- Nộp hồ sơ nghiệm thu: Hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu, bao gồm biên bản nghiệm thu, bản vẽ hoàn công, và các tài liệu liên quan, nộp cho cơ quan quản lý để phê duyệt, đảm bảo công trình được phép đưa vào sử dụng.
- Thủ tục nghiệm thu công trình xây dựng
- Nghiệm thu công việc xây dựng: Kiểm tra từng công việc cụ thể trong quá trình thi công, như thi công móng, dựng khung, hoặc hoàn thiện, lập biên bản nghiệm thu sau mỗi giai đoạn để đảm bảo chất lượng từng bước.
- Nghiệm thu hạng mục công trình: Đánh giá chất lượng từng hạng mục, như kết cấu bê tông, hệ thống điện, hoặc hệ thống cấp thoát nước, trước khi tiến hành nghiệm thu toàn bộ công trình.
- Nghiệm thu hoàn thành công trình: Kiểm tra toàn bộ công trình sau khi hoàn thiện, lập biên bản nghiệm thu hoàn thành, và nộp hồ sơ cho cơ quan quản lý để được cấp phép đưa vào sử dụng.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!
FAQ – CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ NGHIỆM THU XÂY DỰNG
- Hồ sơ nghiệm thu xây dựng gồm những gì?
Bao gồm biên bản nghiệm thu, bản vẽ hoàn công, nhật ký thi công, chứng chỉ vật liệu, và báo cáo kiểm tra chất lượng. Tải mẫu tại Luật Thiên Mã để đảm bảo đầy đủ nội dung.
- Nghiệm thu công trình có bắt buộc không?
Có, theo Luật Xây dựng, nghiệm thu là bắt buộc đối với mọi công trình trước khi đưa vào sử dụng, đảm bảo an toàn và pháp lý.
- Căn cứ nào để nghiệm thu công việc xây dựng?
Dựa trên hợp đồng xây dựng, bản vẽ thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia (TCVN), và các quy định pháp luật hiện hành.
Nghiệm thu xây dựng là thủ tục pháp lý bắt buộc trong quá trình thi công, là điều kiện tiên quyết để công trình được cấp phép vận hành, bàn giao và đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều đơn vị còn thiếu sót trong hồ sơ nghiệm thu, chủ quan trong căn cứ nghiệm thu công việc xây dựng, hoặc không thực hiện đúng quy trình nghiệm thu công trình xây dựng dẫn đến những hậu quả đáng tiếc về mặt pháp lý, tài chính và kỹ thuật.
Luật Thiên Mã – với kinh nghiệm hàng trăm hồ sơ tư vấn và đại diện pháp lý trong lĩnh vực xây dựng – cam kết hỗ trợ:
- Soạn thảo hồ sơ nghiệm thu xây dựng đầy đủ, đúng biểu mẫu
- Đại diện làm việc với cơ quan quản lý, đảm bảo thủ tục nghiệm thu không bị đình trệ
- Giải quyết vướng mắc pháp lý phát sinh trong quá trình bàn giao, thanh quyết toán
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
