Hợp tác xã loại hình kinh doanh tập thể khá phổ biến ở nước ta. Hiện nay Đảng và nhà nước đang dành nhiều chính sách ưu đãi, khuyến khích người dân thành lập và tham gia các hợp tác xã (HTX). Vậy quyền sử dụng đất của hợp tác xã khi hoạt động cho đến lúc giải thể được xác lập như thế nào? Câu hỏi sẽ được giải đáp trong bài viết sau.
Cơ sở pháp lý về quyền sử dụng đất của hợp tác xã
- Luật Đất đai 2024 (số 31/2024/QH15).
- Nghị định 102/2024/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai 2024.
- Nghị định 75/2025/NĐ-CP hướng dẫn thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại.
- Nghị định 76/2025/NĐ-CP hướng dẫn Nghị quyết 170/2024/QH15 về tháo gỡ khó khăn đối với các dự án, đất đai.
- Luật Hợp tác xã 2012 (số 23/2012/QH13).
- Nghị định 193/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã 2012.
- Nghị định 107/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 193/2013/NĐ-CP.
- Luật Đầu tư 2020 (số 61/2020/QH14).
- Nghị định 31/2021/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư 2020.
- Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2008 (số 14/2008/QH12, đã được sửa đổi, bổ sung).
- Nghị định 218/2013/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Nghị định 20/2023/NĐ-CP quy định về lệ phí trước bạ.
- Thông tư 77/2024/TT-BTC hướng dẫn thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
>>> Cần tư vấn chuyên sâu vè QSDĐ của HTX? Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!
Đặc điểm riêng về QSDĐ của HTX
Tại Khoản 26 Điều 3 Luật Đất đai 2024, hợp tác xã được xem là tổ chức kinh tế, do đó việc giao đất cho hợp tác xã được thực hiện tương tự như giao đất cho các tổ chức kinh tế khác theo quy định tại Chương IX Luật Đất đai 2024. Tài sản của hợp tác xã được chia thành hai loại: tài sản thông thường và tài sản không chia.
Theo Khoản 4 Điều 4 Luật Hợp tác xã 2012, tài sản không chia là tài sản của hợp tác xã hoặc liên hiệp hợp tác xã không được phân chia cho thành viên hoặc hợp tác xã thành viên khi chấm dứt tư cách thành viên, hoặc khi hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã giải thể, phá sản. Cụ thể, theo Điểm a Khoản 2 Điều 48 Luật Hợp tác xã 2012, quyền sử dụng đất do Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất được xác định là tài sản không chia.
Tuy nhiên, khái niệm tài sản không chia chủ yếu giới hạn quyền lợi của thành viên đối với quyền sử dụng đất khi chấm dứt tư cách thành viên, mà không cấm hợp tác xã thực hiện các giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất này. Theo Luật Đất đai 2024, nếu hợp tác xã đáp ứng đầy đủ các điều kiện giao dịch quyền sử dụng đất (như quy định tại Điều 116-127), bao gồm cả việc tuân thủ điều lệ hợp tác xã và các quy định pháp luật liên quan, thì hợp tác xã vẫn có thể chuyển nhượng, góp vốn hoặc thực hiện các giao dịch khác đối với quyền sử dụng đất, trừ trường hợp đất thuộc diện bị thu hồi theo Khoản 2 Điều 4 Luật Đất đai 2024.
HTX có quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất hay không?
HTX hoàn toàn có quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Tùy từng trường hợp mà pháp luật quy định và hướng dẫn thực hiện cụ thể.
Đối với dự án đầu tư được nhà nước giao đất, cho thuê đất
Việc thanh lý quyền sử dụng đất (QSDĐ) khi chấm dứt dự án được quy định như sau: Theo Điều 109 Luật Đất đai 2024, khi dự án đầu tư chấm dứt, nhà đầu tư tự thanh lý tài sản gắn liền với đất và QSDĐ theo quy định của pháp luật về đầu tư và đất đai.
Theo Khoản 5 Điều 41 Nghị định 102/2024/NĐ-CP, đối với dự án đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, QSDĐ và tài sản gắn liền với đất được xử lý theo quy định của Luật Đất đai 2024.
Đối với trường hợp hợp tác xã (HTX) được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, sau khi chấm dứt dự án, QSDĐ được xử lý theo điều lệ HTX hoặc nghị quyết của đại hội thành viên, trừ trường hợp bị thu hồi theo Điều 82 Luật Đất đai 2024 và Khoản 14 Điều 2 Nghị định 103/2024/NĐ-CP.
Các trường hợp Nhà nước thu hồi đất theo Điều 81 và Điều 82 Luật Đất đai 2024 được xử lý như sau:
- Kể từ ngày dự án đầu tư bị chấm dứt theo quy định của pháp luật về đầu tư, HTX được tiếp tục sử dụng đất tối đa 24 tháng để thanh lý tài sản hoặc chuyển nhượng QSDĐ và tài sản gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác.
- Sau 24 tháng, nếu HTX thực hiện chuyển nhượng QSDĐ và tài sản hợp pháp gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác, việc chuyển nhượng phải tuân thủ quy định tại Điều 117-127 Luật Đất đai 2024.
- Sau 24 tháng, nếu HTX không chuyển nhượng được QSDĐ và tài sản gắn liền với đất, Nhà nước thu hồi đất theo Điểm b Khoản 1 Điều 82 Luật Đất đai 2024.
Do đó, trong trường hợp HTX được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, HTX có quyền chuyển nhượng QSDĐ cho nhà đầu tư khác trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày dự án bị chấm dứt. Nếu quá thời hạn này mà HTX không chuyển nhượng được, đất sẽ bị Nhà nước thu hồi.
Đất đai thuộc quyền sở hữu của HTX, không thuê của nhà nước
Theo Điều 117 Luật Đất đai 2024, HTX được quyền chuyển nhượng QSDĐ là tài sản do HTX mua sắm hoặc nhận góp vốn, nếu đáp ứng các điều kiện sau:
- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trừ trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều 115 và Khoản 1 Điều 119 Luật Đất đai 2024.
- Đất không có tranh chấp, kiện tụng.
- QSDĐ không bị kê biên để bảo đảm thi hành án.
- Đất còn trong thời hạn sử dụng.
Như vậy, đối với QSDĐ do thành viên góp vốn vào HTX, Nhà nước không thu hồi đất. HTX là chủ sở hữu, được quyền sử dụng, quản lý và xử lý (chuyển nhượng, cho thuê, tặng cho,…) theo điều lệ HTX hoặc nghị quyết của đại hội thành viên.
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật về đất đai!
Bài viết trên đây chúng tôi vừa chia sẻ thông tin hữu ích về quyền sử dụng đất của hợp tác xã. Bạn vẫn còn thắc mắc cần tư vấn thêm đừng ngần ngại liên hệ chúng tôi. Với kinh nghiệm lâu năm trong nghề, chuyên môn, nghiệp vụ cao chúng tôi tự tin sẽ giải đáp tường tận và cùng bạn gỡ rối mọi vấn đề liên quan đến pháp luật.
Bạn đang xem bài viết “Quyền sử dụng đất của hợp tác xã được chia thế nào? Người quyết định?” tại chuyên mục “Luật đất đai nhà ở”
