Xác nhận cha cho con không chỉ là thủ tục pháp lý đơn thuần, mà còn là bước quan trọng để thiết lập quan hệ huyết thống hợp pháp, từ đó bảo vệ đầy đủ quyền lợi của trẻ em về nhân thân, tài sản, thừa kế và các vấn đề liên quan khác. Việc thực hiện đúng quy trình theo quy định pháp luật giúp tránh những tranh chấp không đáng có trong tương lai.

Trong bài viết dưới đây, Luật sư tại Luật Thiên Mã sẽ hướng dẫn chi tiết các quy định và thủ tục xác nhận cha cho con theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 và Nghị định 123/2015/NĐ-CP. Nếu bạn đang cần thực hiện thủ tục này, hãy đặt lịch tư vấn tại Luật Thiên Mã để được hỗ trợ kịp thời và đúng pháp luật.

Khái niệm và cơ sở pháp lý của xác nhận cha cho con

1.1. Xác nhận cha cho con là gì?

Xác nhận cha cho con là thủ tục pháp lý nhằm xác định mối quan hệ huyết thống giữa người cha và người con, được thực hiện thông qua đăng ký tại cơ quan hộ tịch hoặc thông qua phán quyết của Tòa án trong trường hợp có tranh chấp.

Theo Điều 25 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền yêu cầu xác định cha, mẹ, con thông qua thủ tục hành chính hoặc khởi kiện tại Tòa án nếu có căn cứ và chứng cứ chứng minh.

Việc xác nhận cha cho con không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn có ý nghĩa nhân đạo, đảm bảo quyền lợi của con trong các vấn đề về nhân thân, nuôi dưỡng, thừa kế, hộ tịch và bảo hiểm.

1.2. Cơ sở pháp lý

Các văn bản pháp luật điều chỉnh trực tiếp thủ tục xác nhận cha cho con gồm:

• Điều 88 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: Quy định nguyên tắc xác định cha, mẹ, con, trong đó khẳng định “con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ mang thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng”; trường hợp khác có thể xác định cha, mẹ theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan.
• Nghị định 123/2015/NĐ-CP: Hướng dẫn chi tiết việc đăng ký xác nhận cha cho con tại UBND cấp xã/phường, bao gồm hồ sơ, trình tự thực hiện và thẩm quyền giải quyết.
• Điều 104 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015: Quy định rõ thủ tục yêu cầu Tòa án xác định cha, mẹ, con, áp dụng khi có tranh chấp hoặc khi không thể thực hiện thủ tục hành chính do thiếu sự đồng thuận hoặc hồ sơ chứng minh không đầy đủ.

Theo thống kê của Bộ Tư pháp năm 2024, có khoảng 12.000 trường hợp xác nhận cha cho con được thực hiện thông qua cơ quan hộ tịch trên cả nước. Phần lớn các trường hợp được giải quyết theo thủ tục hành chính, trong khi một tỷ lệ nhỏ phải thông qua con đường tố tụng do có tranh chấp hoặc mâu thuẫn trong quan hệ gia đình.

>>> Thanh toán phí tư vấn hôm nay để nhận được giải pháp pháp lý tối ưu từ luật sư, bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất!

  Đặt lịch tư vấn

Các trường hợp cần xác nhận cha cho con

2.1. Con sinh ra trong hôn nhân

Mặc dù cha mẹ đã đăng ký kết hôn và con sinh trong thời kỳ hôn nhân, nhưng vẫn có thể cần xác nhận lại quan hệ cha con trong các trường hợp sau:

• Thiếu giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống, chẳng hạn như khai sinh không ghi tên cha.
• Tranh chấp trong gia đình, ví dụ: cha nghi ngờ đứa trẻ không phải con mình và yêu cầu xét nghiệm ADN.
• Thủ tục hành chính cần chứng minh quan hệ huyết thống, như khai nhận di sản, xin cấp quốc tịch, làm hộ chiếu…

2.2. Con sinh ra ngoài hôn nhân

Theo Điều 90 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, trường hợp cha mẹ không đăng ký kết hôn, nếu người cha muốn nhận con thì phải làm thủ tục xác nhận quan hệ cha – con.

• Cần cung cấp chứng cứ chứng minh quan hệ huyết thống, thường là kết quả xét nghiệm ADN.
• Việc xác nhận được thực hiện tại UBND cấp xã nơi cư trú của người cha hoặc người con.

2.3. Tranh chấp về quan hệ cha con

Khi có tranh chấp liên quan đến quan hệ huyết thống, các bên có quyền yêu cầu Tòa án xác định.

• Ví dụ: Người cha không thừa nhận con, hoặc người con yêu cầu nhận cha.
• Trường hợp này phải khởi kiện tại Tòa án, và Tòa sẽ xem xét bằng chứng, trong đó xét nghiệm ADN là căn cứ chủ yếu.
• Theo báo cáo năm 2024, có khoảng 15% vụ xác nhận cha con được giải quyết thông qua Tòa án do tranh chấp.

>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!

  Đặt lịch tư vấn

Thủ tục xác nhận cha cho con tại cơ quan hộ tịch

Việc xác nhận cha cho con là một thủ tục hộ tịch quan trọng, nhằm thiết lập mối quan hệ huyết thống hợp pháp và bảo đảm quyền lợi về nhân thân, thừa kế, bảo hiểm… Thủ tục này được quy định chi tiết tại Nghị định 123/2015/NĐ-CP và Luật Hộ tịch 2014.

3.1. Hồ sơ cần chuẩn bị

Theo Điều 25 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, người yêu cầu xác nhận cha con cần nộp các giấy tờ sau:

• Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ, con (theo mẫu quy định);
• Giấy khai sinh của người con (bản sao);
• Giấy tờ tùy thân của cha và con (CMND/CCCD, hộ chiếu…);
• Tài liệu chứng minh quan hệ cha con, nếu có (giám định ADN, thư từ, hình ảnh, người làm chứng…);
• Văn bản cam kết không có tranh chấp việc nhận cha con (nếu có yêu cầu của cơ quan hộ tịch).

3.2. Nơi nộp hồ sơ

Theo quy định, hồ sơ được nộp tại:

• Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người con cư trú hoặc nơi đã đăng ký khai sinh cho con.

Việc xác định đúng nơi nộp hồ sơ sẽ giúp tiết kiệm thời gian và tránh việc bị trả hồ sơ không đúng thẩm quyền.

3.3. Quy trình xử lý

Theo Điều 27 Nghị định 123/2015/NĐ-CP, quy trình được thực hiện như sau:

1. Tiếp nhận hồ sơ: Công chức hộ tịch kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ.
2. Thẩm tra hồ sơ: Nếu cần thiết, yêu cầu bổ sung tài liệu chứng minh quan hệ cha con.
3. Giải quyết:

Trường hợp không có tranh chấp: giải quyết trong vòng 5–7 ngày làm việc;

Trường hợp có nghi ngờ hoặc tranh chấp: từ chối và hướng dẫn khởi kiện tại Tòa án.

Kết quả là Giấy xác nhận cha con và ghi chú vào sổ hộ tịch, cập nhật lại giấy khai sinh nếu cần thiết.

Số liệu gần nhất: Theo thống kê năm 2024, 85% trường hợp xác nhận cha con tại cơ quan hộ tịch được giải quyết trong vòng 7 ngày làm việc, thể hiện tính hiệu quả và đơn giản của thủ tục khi hồ sơ đầy đủ và không có tranh chấp.

Thủ tục xác nhận cha cho con tại Tòa án

4.1. Khi nào cần khởi kiện tại Tòa án?

Việc xác nhận cha cho con có thể được thực hiện tại cơ quan hộ tịch nếu cả hai bên đồng thuận. Tuy nhiên, khi có tranh chấp về quan hệ cha con hoặc một bên không đồng ý nhận con, người có quyền và lợi ích liên quan có thể khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu xác nhận quan hệ cha – con.

Căn cứ pháp lý: Điều 104 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định Tòa án có thẩm quyền giải quyết yêu cầu xác định hoặc phủ nhận quan hệ cha, mẹ, con.

4.2. Hồ sơ khởi kiện

Người khởi kiện cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ để Tòa án thụ lý, bao gồm:

• Đơn khởi kiện (theo mẫu của Tòa án)
• Giấy khai sinh của con
• Chứng cứ chứng minh quan hệ cha con, điển hình là:
  • Kết quả xét nghiệm ADN (nếu có)
  • Hình ảnh, thư từ, tin nhắn, lời khai nhân chứng…
• Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện và các giấy tờ liên quan khác

4.3. Quy trình tại Tòa án

Sau khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Tòa án sẽ thụ lý vụ án theo Điều 191 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Tiếp theo:

• Tiến hành hòa giải giữa các bên theo quy định tại Điều 202.
• Nếu hòa giải không thành, vụ án sẽ được đưa ra xét xử sơ thẩm để Tòa ra phán quyết xác nhận hoặc không xác nhận quan hệ cha con.
• Sau bản án sơ thẩm, các bên có quyền kháng cáo nếu không đồng ý với phán quyết.

Thực tiễn hiện nay: Theo báo cáo năm 2024 của Tòa án Nhân dân Tối cao, có khoảng 2.500 vụ án xác nhận quan hệ cha con được thụ lý, trong đó 60% trường hợp sử dụng kết quả xét nghiệm ADN làm chứng cứ xác lập quan hệ huyết thống.

>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!

  Đặt lịch tư vấn

Vai trò của xét nghiệm ADN trong xác nhận cha con

5.1. Chứng cứ quan trọng

Xét nghiệm ADN là phương pháp khoa học chính xác nhất để xác định quan hệ huyết thống giữa cha và con. Theo Điều 88 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, kết quả giám định ADN được coi là chứng cứ quan trọng để xác minh hoặc phủ nhận mối quan hệ cha – con trong các vụ việc dân sự hoặc hành chính liên quan đến khai sinh, cấp dưỡng, quyền nuôi con.

5.2. Quy định về xét nghiệm AND

Tòa án hoặc cơ quan hộ tịch có thẩm quyền có thể yêu cầu hoặc chấp nhận đề nghị giám định ADN nếu có nghi ngờ hoặc tranh chấp về quan hệ cha con. Căn cứ pháp lý được quy định tại Điều 104 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 về trưng cầu giám định trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự.

5.3. Chi phí xét nghiệm

Chi phí xét nghiệm ADN tại Việt Nam hiện dao động từ 5–10 triệu đồng, tùy theo số mẫu xét nghiệm, thời gian trả kết quả và cơ sở thực hiện. Một số đơn vị có thể cung cấp dịch vụ nhanh trong 24 giờ với mức phí cao hơn.

Theo thống kê năm 2024, khoảng 70% các vụ việc xác nhận cha con qua Tòa án sử dụng kết quả xét nghiệm ADN như là chứng cứ quyết định, cho thấy vai trò then chốt của biện pháp này trong việc giải quyết tranh chấp quan hệ huyết thống.

Khó khăn và giải pháp trong xác nhận cha cho con

6.1. Khó khăn trong xác nhận cha con

Xác nhận quan hệ cha con là vấn đề nhạy cảm và phức tạp trong thực tiễn. Một trong những trở ngại lớn là thiếu giấy tờ, tài liệu chứng minh mối quan hệ huyết thống. Nhiều trường hợp người cha không hợp tác hoặc cố tình né tránh, gây khó khăn cho người mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp khi làm thủ tục đăng ký khai sinh hoặc thực hiện quyền nuôi dưỡng, thừa kế cho con.

6.2. Tranh chấp pháp lý

Tranh chấp về quan hệ cha con thường kéo dài, nhất là khi một bên không thừa nhận hoặc yêu cầu giám định ADN nhưng không tự nguyện thực hiện. Ngoài ra, việc thiếu chứng cứ khoa học và tài liệu pháp lý đầy đủ khiến cơ quan chức năng khó có cơ sở để xác định rõ mối quan hệ huyết thống. Theo báo cáo năm 2024, 25% trường hợp xác nhận cha con gặp khó khăn do thiếu chứng cứ hoặc có tranh chấp giữa các bên.

6.3. Giải pháp đề xuất

Để tháo gỡ các vướng mắc trên, cần thực hiện các giải pháp sau:

• Khuyến khích xét nghiệm ADN: Đây là phương pháp khách quan, có giá trị pháp lý cao trong xác định quan hệ huyết thống, được tòa án và cơ quan hộ tịch công nhận.
• Hoàn thiện hồ sơ pháp lý: Chuẩn bị đơn xác nhận, giấy tờ tùy thân, tài liệu chứng minh thời điểm sống chung hoặc chăm sóc nuôi dưỡng để hỗ trợ quá trình xác minh.
• Tham khảo ý kiến luật sư ngay từ đầu: Giúp đánh giá tính pháp lý của hồ sơ, hướng dẫn quy trình yêu cầu tòa án xác định cha cho con theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Hộ tịch.

6.4. Dịch vụ tư vấn tại Luật Thiên Mã

Luật Thiên Mã cung cấp dịch vụ pháp lý toàn diện trong lĩnh vực xác nhận quan hệ cha con, bao gồm:

• Tư vấn quy trình đăng ký khai sinh có yếu tố xác nhận cha;
• Hỗ trợ soạn thảo hồ sơ và hướng dẫn xét nghiệm ADN tại các đơn vị được công nhận;
• Đại diện khách hàng giải quyết tranh chấp tại tòa án (nếu có);
• Bảo mật tuyệt đối thông tin cá nhân và cam kết xử lý hồ sơ nhanh chóng, đúng quy định pháp luật.

Với sự đồng hành của đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, Luật Thiên Mã giúp khách hàng tháo gỡ rào cản pháp lý và bảo vệ quyền lợi cho con trẻ một cách hợp pháp và nhân văn.

>>> Thanh toán phí tư vấn hôm nay để nhận được giải pháp pháp lý tối ưu từ luật sư, bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất!

  Đặt lịch tư vấn

Xác nhận cha cho con là thủ tục pháp lý quan trọng nhằm đảm bảo quyền lợi của trẻ em và các bên liên quan, được quy định rõ trong Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 và Nghị định 123/2015/NĐ-CP. Để thực hiện thủ tục này hiệu quả, cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và tuân thủ quy trình pháp lý, đặc biệt khi có tranh chấp. Hãy liên hệ Luật Thiên Mã để được tư vấn chuyên sâu.