Trong thời gian gần đây, nhiều vụ án hình sự đã ghi nhận các bị can hoặc nghi phạm chủ động ra cơ quan công an khai báo hành vi phạm tội. Tuy nhiên, không ít người vẫn nhầm lẫn giữa “tự thú” và “đầu thú”, cũng như chưa hiểu rõ tự thú có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?
Tại Việt Nam, tự thú là một tình tiết quan trọng trong tố tụng hình sự, có thể làm thay đổi cục diện vụ án, quyết định mức án, và đôi khi mở ra cơ hội giảm nhẹ hình phạt hoặc miễn trách nhiệm hình sự.
Bài viết do Luật Thiên Mã – Công ty Luật chuyên sâu về lĩnh vực hình sự biên soạn, nhằm cung cấp kiến thức đầy đủ, cập nhật nhất liên quan đến quy định pháp luật về tự thú và các quyền lợi pháp lý liên quan. Chúng tôi không chỉ giải thích khái niệm mà còn hướng dẫn cách nhận diện đúng tình tiết tự thú, quyền lợi của người tự thú và cách thức làm việc với cơ quan điều tra.
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
TỰ THÚ LÀ GÌ THEO QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ TỰ THÚ?
Theo điểm h và điểm i khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về tự thú, đầu thú như sau:
– Tự thú là việc người phạm tội tự nguyện khai báo với cơ quan, tổ chức về hành vi phạm tội của mình trước khi tội phạm hoặc người phạm tội bị phát hiện.
– Đầu thú là việc người phạm tội sau khi bị phát hiện đã tự nguyện ra trình diện và khai báo với cơ quan có thẩm quyền về hành vi phạm tội của mình.
Điều kiện được coi là tự thú hợp pháp:
- Người khai báo chính là người thực hiện hành vi phạm tội;
- Việc khai báo phải tự nguyện, không bị ép buộc, dụ dỗ;
- Thời điểm khai báo là trước khi cơ quan có thẩm quyền phát hiện hành vi phạm tội;
- Nội dung khai báo phải thể hiện rõ hành vi vi phạm pháp luật hình sự.
>>> Vấn đề pháp lý kéo dài khiến bạn mất việc, tốn tiền và kiệt sức? Đặt lịch tư vấn với luật sư giỏi ngay bây giờ! Chỉ một phí nhỏ, bạn được hỗ trợ tận tình, bảo vệ quyền lợi tối đa. Hoàn phí tư vấn khi thuê luật sư trọn gói. Điền form và thanh toán để gặp luật sư!
TỰ THÚ CÓ ĐƯỢC GIẢM NHẸ TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ KHÔNG?
Theo Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự như sau:
* Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:
– Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
– Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
– Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;
– Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;
– Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;
– Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;
– Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;
– Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;
– Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;
– Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;
– Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;
– Phạm tội do lạc hậu;
– Người phạm tội là phụ nữ có thai;
– Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;
– Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;
– Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;
– Người phạm tội tự thú;
– Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
– Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;
– Người phạm tội đã lập công chuộc tội;
– Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;
– Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.
* Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.
* Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật Hình sự quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt.
Như vậy, đối với người phạm tội tự thú sẽ thuộc tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Còn đối với hành vi đầu thú thì khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể xem xét là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
- Nếu đã tự thú nhưng lời khai không đầy đủ, có được giảm nhẹ không?
Tự thú chỉ phát huy tác dụng giảm nhẹ tối đa khi lời khai trung thực, toàn diện về hành vi phạm tội. Nếu khai báo không đầy đủ hoặc che giấu một phần, cơ quan điều tra vẫn có thể xem xét tình tiết giảm nhẹ, nhưng ở mức độ thấp hơn.
- Tự thú qua điện thoại hoặc email có hợp lệ không?
Có thể chấp nhận ban đầu, nhưng người tự thú phải trực tiếp trình diện tại cơ quan có thẩm quyền để lời khai có giá trị pháp lý. Email/điện thoại chỉ được coi là yếu tố khởi đầu.
- Tự thú sau khi người khác tố cáo thì có được giảm nhẹ không?
Nếu cơ quan điều tra chưa bắt đầu khởi tố hoặc chưa triệu tập chính thức, tự thú vẫn được coi là tình tiết giảm nhẹ. Tuy nhiên, mức độ giảm nhẹ có thể thấp hơn so với việc tự thú hoàn toàn tự nguyện và sớm.
- Có thể nhờ luật sư làm thủ tục tự thú thay không?
Không thể. Tự thú là hành vi phải do chính người phạm tội thực hiện. Tuy nhiên, luật sư có thể đi cùng, hướng dẫn, bảo vệ quyền lợi và hỗ trợ pháp lý trong suốt quá trình tự thú.
- Tự thú khi bị khởi tố rồi thì còn có giá trị gì không?
Nếu quá trình điều tra chưa phát hiện chính xác vai trò hoặc tình tiết phạm tội và người đó chủ động khai rõ toàn bộ, thì hành vi vẫn có thể được xem là tự thú một phần, và giúp giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Tự thú không chỉ là hành động thể hiện sự ăn năn, hối cải mà còn là chiến lược pháp lý thông minh nếu được thực hiện đúng cách, đúng thời điểm. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật về tự thú, phân biệt với đầu thú, và nắm được mức hình phạt trong các trường hợp tự thú sẽ giúp người phạm tội hoặc người thân có quyết định đúng đắn và kịp thời.
Bạn cần luật sư đồng hành ngay trong giai đoạn đầu để bảo vệ quyền lợi tối đa? Đặt lịch tư vấn hình sự ngay tại Luật Thiên Mã – Uy tín, tận tâm, đúng pháp lý.
>>> Nhanh tay đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi để được giải đáp mọi thắc mắc pháp lý, đảm bảo quyền lợi và sự an tâm cho bạn!
