Tình hình thực tế về tình tiết tăng nặng trong xét xử hình sự hiện nay
Trong thời gian gần đây, các bản án hình sự có yếu tố tăng nặng trách nhiệm hình sự ngày càng phổ biến. Nhiều bị cáo không lường trước hậu quả pháp lý từ hành vi tưởng chừng “không nghiêm trọng”, nhưng lại cấu thành tình tiết tăng nặng theo quy định pháp luật, dẫn đến mức án nặng hơn đáng kể. Thực tiễn xét xử cho thấy, hơn 40% bản án sơ thẩm hình sự có áp dụng ít nhất một tình tiết tăng nặng, theo thống kê từ TAND Tối cao.
Bạn đang lo lắng về các yếu tố có thể khiến bản án của mình bị tăng nặng? Liên hệ Luật Thiên Mã để được luật sư tư vấn chiến lược giảm nhẹ phù hợp.
>>> Đặt lịch ngay để được tư vấn bởi đội ngũ luật sư hàng đầu, giúp bạn giải quyết mọi khó khăn pháp lý một cách hiệu quả!
TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ LÀ GÌ? QUY ĐỊNH VỀ CÁC TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ HIỆN NAY
Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là các tình tiết làm tăng mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, là căn cứ để tăng nặng trách nhiệm hình sự của người phạm tội (trong phạm vi một khung hình phạt) so với các trường hợp phạm tội tương tự khác nhưng không có tình tiết tăng nặng đó.
Theo Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015 (BLHS 2015) quy định
“Điều 52. Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự
- Chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:
- a) Phạm tội có tổ chức;
- b) Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp;
- c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội;
- d) Phạm tội có tính chất côn đồ;
đ) Phạm tội vì động cơ đê hèn;
- e) Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng;
- g) Phạm tội 02 lần trở lên;
- h) Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm;
- i) Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai, người đủ 70 tuổi trở lên;
- k) Phạm tội đối với người ở trong tình trạng không thể tự vệ được, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, người bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc người lệ thuộc mình về mặt vật chất, tinh thần, công tác hoặc các mặt khác;
- l) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội;
- m) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, tàn ác để phạm tội;
- n) Dùng thủ đoạn, phương tiện có khả năng gây nguy hại cho nhiều người để phạm tội;
- o) Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội;
- p) Có hành động xảo quyệt hoặc hung hãn nhằm trốn tránh hoặc che giấu tội phạm.
- Các tình tiết đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng.”
HƯỚNG XỬ LÝ KHI BỊ ÁP DỤNG TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG SAI QUY ĐỊNH
Tình trạng áp dụng sai tình tiết tăng nặng trong xét xử hình sự không phải hiếm gặp, đặc biệt trong các vụ án có diễn biến phức tạp hoặc khi người bị cáo không có sự hỗ trợ pháp lý kịp thời. Việc xác định không đúng tình tiết tăng nặng có thể dẫn đến hình phạt nặng hơn mức đáng ra bị cáo phải chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
- Kiểm tra và phân tích hồ sơ vụ án
Người bị cáo hoặc người thân cần phối hợp với luật sư hình sự để:
- Xem xét bản cáo trạng, bản án sơ thẩm hoặc kết luận điều tra
- So sánh với các quy định tại Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015
- Đánh giá xem tình tiết bị áp dụng có đúng bản chất vụ án, đã được chứng minh hợp pháp, và có bị trùng lặp với dấu hiệu cấu thành tội danh hay không
Nếu phát hiện dấu hiệu áp sai, có thể chuẩn bị các bước tiếp theo để bảo vệ quyền lợi bị cáo.
- Thực hiện quyền kháng cáo hoặc kháng nghị
Nếu bản án chưa có hiệu lực pháp luật, bị cáo có quyền:
- Nộp đơn kháng cáo trong vòng 15 ngày kể từ ngày tuyên án
- Đề nghị Viện kiểm sát cấp trên kháng nghị nếu có căn cứ pháp lý
Nội dung kháng cáo cần nêu rõ: tình tiết tăng nặng nào bị áp dụng sai, cơ sở pháp lý phản bác, và đề nghị Tòa cấp phúc thẩm xem xét lại mức hình phạt.
- Kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm
Đối với trường hợp bản án đã có hiệu lực pháp luật nhưng có căn cứ xác định rằng tình tiết tăng nặng bị áp dụng sai hoặc không có căn cứ, người bị kết án hoặc người đại diện hợp pháp có thể:
- Gửi đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm
- Dẫn chiếu căn cứ quy định pháp luật bị vi phạm
- Nêu ảnh hưởng nghiêm trọng từ việc áp sai tình tiết đến bản án
Đây là một bước quan trọng nhằm hủy hoặc sửa bản án đã tuyên, bảo vệ quyền được xét xử công bằng.
- Đề nghị Luật sư hỗ trợ làm rõ và phản biện tình tiết tăng nặng
Trong mọi trường hợp, việc có luật sư chuyên trách về hình sự sẽ giúp tăng cơ hội được bảo vệ hợp pháp và hiệu quả. Luật sư sẽ:
- Soạn thảo đơn, lập luận phản biện bằng văn bản có giá trị pháp lý
- Đại diện tham gia phiên tòa, tranh luận trực tiếp về tình tiết tăng nặng
- Đưa ra các căn cứ pháp lý và thực tiễn xét xử nhằm yêu cầu tòa loại bỏ tình tiết không phù hợp
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
- Có thể vừa bị áp dụng tình tiết tăng nặng, vừa được hưởng tình tiết giảm nhẹ không?
– Có. Tòa án sẽ cân nhắc đồng thời cả tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ để lượng hình phù hợp.
- Tình tiết tăng nặng có thể bị loại bỏ trong quá trình xét xử không?
– Có. Nếu luật sư chứng minh được yếu tố đó không đủ cơ sở pháp lý hoặc không đúng bản chất vụ án.
- Có bao nhiêu tình tiết tăng nặng theo quy định hiện nay?
– Có 14 tình tiết tăng nặng cơ bản được quy định tại Điều 52 BLHS 2015.
- Tình tiết tăng nặng có áp dụng với người dưới 18 tuổi không?
– Thường không áp dụng hoặc được áp dụng rất hạn chế, do pháp luật hình sự ưu tiên giáo dục người chưa thành niên.
- Việc áp sai tình tiết tăng nặng có ảnh hưởng đến việc xin đặc xá, giảm án không?
– Có. Tình tiết tăng nặng có thể khiến người bị kết án mất quyền xét giảm án hoặc đặc xá.
Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự có ảnh hưởng trực tiếp đến hình phạt mà bị cáo phải chịu. Việc nắm rõ và phản biện hiệu quả các yếu tố này là chìa khóa để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, đồng thời giúp cân bằng công lý trong xét xử.
Đừng để mình hoặc người thân phải chịu bất công vì thiếu hiểu biết luật. Hãy để Luật Thiên Mã đồng hành và hỗ trợ bạn ngay từ hôm nay. Đặt lịch tư vấn trực tiếp qua hotline hoặc form online của chúng tôi!
>>> Thanh toán nhanh, nhận tư vấn chất lượng từ luật sư, giải quyết vấn đề hiệu quả – tất cả chỉ trong một cuộc hẹn!
