Theo thống kê từ Bộ Xây dựng, trong năm 2024 có tới 42% công trình phải thực hiện điều chỉnh hoặc thay đổi thiết kế trong quá trình thi công, nguyên nhân chủ yếu đến từ thay đổi điều kiện thực địa, yêu cầu của chủ đầu tư hoặc phát sinh từ quá trình thi công thực tế. Vậy có thể thay đổi thiết kế xây dựng công trình không? Câu trả lời là CÓ, nhưng cần đảm bảo đúng thẩm quyền, trình tự và tuân thủ các quy định của pháp luật. Nếu làm sai, công trình có thể bị đình chỉ, không nghiệm thu hoặc bị xử phạt hành chính.
Luật Thiên Mã là đơn vị pháp lý uy tín đã đồng hành cùng hàng trăm chủ đầu tư, nhà thầu thi công, đơn vị thiết kế trong quá trình thực hiện điều chỉnh thiết kế, thẩm định, xin cấp lại giấy phép xây dựng và xử lý hậu kiểm sau điều chỉnh. Bài viết được xây dựng bởi đội ngũ luật sư và kỹ sư xây dựng có chuyên môn cao, đảm bảo tính chính xác và thực tiễn.
Bài viết sẽ làm rõ các trường hợp được phép thay đổi thiết kế xây dựng công trình, giải đáp khi thay đổi thiết kế xây dựng công trình cần lưu ý gì như thủ tục cấp lại giấy phép, xác nhận thẩm định lại, cũng như thủ tục khi thay đổi thiết kế xây dựng công trình theo quy định mới nhất.
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
THAY ĐỔI THIẾT KẾ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH LÀ GÌ?
Thay đổi thiết kế xây dựng công trình được hiểu là việc điều chỉnh, sửa đổi hoặc bổ sung các nội dung trong bản vẽ thiết kế ban đầu của công trình xây dựng đã được phê duyệt. Các thay đổi này có thể liên quan đến cấu trúc, kiến trúc, công năng sử dụng, hoặc các yếu tố kỹ thuật khác của công trình, nhằm đáp ứng các yêu cầu mới về kỹ thuật, thẩm mỹ, hoặc phù hợp với điều kiện thực tế tại công trường. Theo báo cáo của chúng tôi tại Mẫu Văn Bản, thay đổi thiết kế thường phát sinh trong các trường hợp sau: thay đổi mục đích sử dụng công trình, điều chỉnh để phù hợp với quy hoạch mới, hoặc tối ưu hóa chi phí và tiến độ thi công.
Theo quy định tại Nghị định 15/2021/NĐ-CP về quản lý dự án đầu tư xây dựng (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 35/2023/NĐ-CP), thay đổi thiết kế xây dựng công trình phải được thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục và phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Các thay đổi này có thể bao gồm:
- Thay đổi nhỏ: Không làm ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực, an toàn công trình, hoặc công năng sử dụng.
- Thay đổi lớn: Làm thay đổi kết cấu chịu lực, quy mô công trình, hoặc yêu cầu điều chỉnh giấy phép xây dựng.
Mẹo từ luật sư: Trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào, chủ đầu tư cần tham khảo ý kiến của đơn vị tư vấn thiết kế và luật sư chuyên về xây dựng để đánh giá mức độ thay đổi và tác động pháp lý của nó. Việc này giúp tránh các rủi ro pháp lý như vi phạm quy định về giấy phép xây dựng hoặc bị đình chỉ thi công.
CÓ THỂ THAY ĐỔI THIẾT KẾ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH KHÔNG?
Câu trả lời là có, nhưng việc thay đổi thiết kế xây dựng công trình phải tuân thủ các điều kiện pháp lý cụ thể. Theo Điều 95 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), việc điều chỉnh thiết kế được phép thực hiện trong các trường hợp sau:
- Thay đổi để phù hợp với quy hoạch xây dựng được cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh.
- Thay đổi để đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng công trình.
- Thay đổi để tối ưu hóa chi phí hoặc đảm bảo tiến độ thi công.
- Thay đổi do các yếu tố khách quan như điều kiện địa chất, thủy văn, hoặc yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, không phải mọi thay đổi đều được phép. Các thay đổi làm ảnh hưởng đến an toàn kết cấu, phòng cháy chữa cháy, hoặc vi phạm quy hoạch xây dựng sẽ không được chấp thuận, trừ khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và điều chỉnh giấy phép xây dựng. Theo Thông tư 02/2023/TT-BXD, các thay đổi lớn phải được lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật hoặc điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng trước khi thực hiện.
Mẹo từ luật sư: Để xác định liệu thay đổi thiết kế có được phép hay không, hãy kiểm tra kỹ hồ sơ thiết kế ban đầu và giấy phép xây dựng. Nếu thay đổi thuộc diện phải điều chỉnh giấy phép, hãy liên hệ ngay với cơ quan cấp phép để tránh các tranh chấp pháp lý sau này.
QUY ĐỊNH CHUNG VỀ THIẾT KẾ XÂY DỰNG
Cơ sở pháp lý
Căn cứ Điều 78 Luật Xây dựng 2014 được sửa đổi bởi Khoản 23 Điều 1 Luật Xây dựng sửa đổi 2020 quy định về thiết kế xây dựng như sau:
– Thiết kế xây dựng gồm:
+ Thiết kế sơ bộ trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đầu tư xây dựng;
+ Thiết kế cơ sở trong Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc thiết kế bản vẽ thi công trong Báo cáo kinh tế – kỹ thuật đầu tư xây dựng;
+ Các thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở bao gồm thiết kế kỹ thuật tổng thể (Front – End Engineering Design, sau đây gọi là thiết kế FEED), thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công và các thiết kế khác (nếu có) theo thông lệ quốc tế.
Thiết kế xây dựng được thực hiện theo trình tự một bước hoặc nhiều bước như sau:
+ Thiết kế một bước là thiết kế bản vẽ thi công;
+ Thiết kế hai bước bao gồm thiết kế cơ sở và thiết kế bản vẽ thi công;
+ Thiết kế ba bước bao gồm thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công;
+ Thiết kế nhiều bước theo thông lệ quốc tế.
– Người quyết định đầu tư quyết định số bước thiết kế xây dựng khi phê duyệt dự án, quyết định đầu tư xây dựng.
– Hồ sơ thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở bao gồm thuyết minh thiết kế, bản vẽ thiết kế, tài liệu khảo sát xây dựng liên quan, dự toán xây dựng và chỉ dẫn kỹ thuật (nếu có) theo yêu cầu của chủ đầu tư.
– Thiết kế bản vẽ thi công do tổ chức tư vấn thiết kế hoặc nhà thầu thi công xây dựng lập cho toàn bộ công trình hoặc từng hạng mục công trình hoặc từng giai đoạn thi công công trình theo yêu cầu của chủ đầu tư.
– Chính phủ quy định chi tiết các bước thiết kế xây dựng, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh thiết kế xây dựng.
Yêu cầu đối với thiết kế xây dựng
Căn cứ Điều 79 Luật Xây dựng 2014 quy định về yêu cầu đối với thiết kế xây dựng như sau:
– Đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ thiết kế; phù hợp với nội dung dự án đầu tư xây dựng được duyệt, quy hoạch xây dựng, cảnh quan kiến trúc, điều kiện tự nhiên, văn hóa – xã hội tại khu vực xây dựng.
– Nội dung thiết kế xây dựng công trình phải đáp ứng yêu cầu của từng bước thiết kế.
– Tuân thủ tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật, quy định của pháp luật về sử dụng vật liệu xây dựng, đáp ứng yêu cầu về công năng sử dụng, công nghệ áp dụng (nếu có); bảo đảm an toàn chịu lực, an toàn trong sử dụng, mỹ quan, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống cháy, nổ và điều kiện an toàn khác.
– Có giải pháp thiết kế phù hợp và chi phí xây dựng hợp lý; bảo đảm đồng bộ trong từng công trình và với các công trình liên quan; bảo đảm điều kiện về tiện nghi, vệ sinh, sức khỏe cho người sử dụng; tạo điều kiện cho người khuyết tật, người cao tuổi, trẻ em sử dụng công trình. Khai thác lợi thế và hạn chế tác động bất lợi của điều kiện tự nhiên; ưu tiên sử dụng vật liệu tại chỗ, vật liệu thân thiện với môi trường.
– Thiết kế xây dựng phải được thẩm định, phê duyệt theo quy định của Luật Xây dựng 2014, trừ trường hợp thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ.
– Nhà thầu thiết kế xây dựng phải có đủ điều kiện năng lực phù hợp với loại, cấp công trình và công việc do mình thực hiện.
– Thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ được quy định như sau:
+ Thiết kế xây dựng nhà ở riêng lẻ phải tuân thủ tiêu chuẩn áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật, quy định của pháp luật về sử dụng vật liệu xây dựng, đáp ứng yêu cầu về công năng sử dụng, công nghệ áp dụng (nếu có); bảo đảm an toàn chịu lực, an toàn trong sử dụng, mỹ quan, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống cháy, nổ và điều kiện an toàn khác.;
+ Hộ gia đình được tự thiết kế nhà ở riêng lẻ có tổng diện tích sàn xây dựng nhỏ hơn 250 m2 hoặc dưới 3 tầng hoặc có chiều cao dưới 12 mét, phù hợp với quy hoạch xây dựng được duyệt và chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng thiết kế, tác động của công trình xây dựng đến môi trường và an toàn của các công trình lân cận.
Thiết kế xây dựng đã được phê duyệt chỉ được điều chỉnh khi nào?
Căn cứ quy định tại Điều 84 Luật Xây dựng 2014 thì thiết kế xây dựng đã được phê duyệt chỉ được điều chỉnh trong các trường hợp sau:
– Khi điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng có yêu cầu điều chỉnh thiết kế xây dựng;
– Trong quá trình thi công xây dựng có yêu cầu phải điều chỉnh thiết kế xây dựng để bảo đảm chất lượng công trình và hiệu quả của dự án.
Khi điều chỉnh thiết kế xây dựng mà có thay đổi về địa chất công trình, tải trọng thiết kế, giải pháp kết cấu, vật liệu của kết cấu chịu lực, biện pháp tổ chức thi công ảnh hưởng đến an toàn chịu lực của công trình thì việc điều chỉnh thiết kế xây dựng phải được thẩm định và phê duyệt theo quy định tại Điều 82 Luật Xây dựng 2014.
THỦ TỤC KHI THAY ĐỔI THIẾT KẾ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH
Thủ tục thay đổi thiết kế xây dựng công trình được quy định chi tiết tại Nghị định 15/2021/NĐ-CP và Thông tư 02/2023/TT-BXD. Dưới đây là các bước cơ bản mà chủ đầu tư và các bên liên quan cần thực hiện:
- Lập hồ sơ đề nghị thay đổi thiết kế
Chủ đầu tư phối hợp với đơn vị tư vấn thiết kế để lập hồ sơ đề nghị thay đổi, bao gồm:
- Đơn đề nghị điều chỉnh thiết kế: Nêu rõ lý do thay đổi, nội dung thay đổi, và tác động đến công trình.
- Bản vẽ thiết kế điều chỉnh: Thể hiện rõ các thay đổi so với thiết kế ban đầu.
- Báo cáo đánh giá tác động: Phân tích ảnh hưởng của thay đổi đến an toàn, chi phí, tiến độ, và các yếu tố liên quan.
- Biên bản họp các bên liên quan: Ghi nhận sự đồng thuận của chủ đầu tư, nhà thầu, và đơn vị tư vấn giám sát.
- Thẩm định và phê duyệt
Hồ sơ đề nghị thay đổi cần được gửi đến cơ quan có thẩm quyền để thẩm định. Tùy thuộc vào quy mô công trình và mức độ thay đổi, cơ quan thẩm định có thể là:
- Sở Xây dựng: Đối với công trình cấp I, cấp II hoặc công trình có yêu cầu điều chỉnh giấy phép xây dựng.
- Cơ quan chuyên môn về xây dựng: Đối với các công trình đặc thù hoặc công trình thuộc dự án đầu tư công.
Quá trình thẩm định tập trung vào việc đánh giá tính hợp pháp, an toàn kỹ thuật, và khả năng thực hiện của thiết kế điều chỉnh. Theo Điều 13 Nghị định 15/2021/NĐ-CP, thời gian thẩm định thường không quá 20 ngày làm việc đối với công trình cấp I.
- Điều chỉnh giấy phép xây dựng (nếu cần)
Nếu thay đổi thiết kế làm thay đổi quy mô, công năng, hoặc kết cấu chịu lực, chủ đầu tư cần nộp hồ sơ xin điều chỉnh giấy phép xây dựng theo Điều 98 Luật Xây dựng 2014. Hồ sơ bao gồm:
- Đơn đề nghị điều chỉnh giấy phép.
- Bản sao giấy phép xây dựng ban đầu.
- Hồ sơ thiết kế điều chỉnh đã được phê duyệt.
- Báo cáo thẩm định của cơ quan có thẩm quyền.
- Lập biên bản xác nhận và phê duyệt
Sau khi được phê duyệt, các bên liên quan cần lập biên bản xác nhận thay đổi thiết kế xây dựng hoặc biên bản phê duyệt thay đổi thiết kế công trình, tùy thuộc vào tính chất của thay đổi. Các biên bản này là cơ sở pháp lý để triển khai thi công theo thiết kế mới.
- Thông báo và triển khai thi công
Sau khi hoàn tất thủ tục, chủ đầu tư cần thông báo đến các bên liên quan (nhà thầu, đơn vị giám sát) và triển khai thi công theo thiết kế đã điều chỉnh. Mọi thay đổi phải được ghi nhận trong nhật ký thi công và báo cáo giám sát.
Mẹo từ luật sư: Để tránh chậm trễ, hãy chuẩn bị hồ sơ đầy đủ ngay từ đầu và phối hợp chặt chẽ với đơn vị tư vấn pháp lý. Việc thiếu sót giấy tờ hoặc không tuân thủ trình tự có thể dẫn đến bị từ chối phê duyệt hoặc bị phạt hành chính.
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
NHỮNG LƯU Ý QUAN TRỌNG KHI THAY ĐỔI THIẾT KẾ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH
Khi thực hiện thay đổi thiết kế, các bên liên quan cần lưu ý các vấn đề sau để đảm bảo tính hợp pháp và hiệu quả:
- Tuân thủ quy định pháp luật: Mọi thay đổi phải phù hợp với Luật Xây dựng 2014, Nghị định 15/2021/NĐ-CP, và các thông tư hướng dẫn liên quan. Việc không tuân thủ có thể dẫn đến phạt tiền lên đến 800 triệu đồng đối với tổ chức (theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng).
- Đánh giá tác động toàn diện: Trước khi thay đổi, cần đánh giá tác động đến an toàn kết cấu, chi phí, tiến độ, và các yếu tố môi trường. Ví dụ, việc thay đổi kết cấu chịu lực có thể yêu cầu thẩm định lại toàn bộ thiết kế.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia: Hãy làm việc với các đơn vị tư vấn thiết kế, giám sát, và luật sư chuyên về xây dựng để đảm bảo các thay đổi được thực hiện đúng quy định và không gây rủi ro pháp lý.
- Lưu trữ hồ sơ đầy đủ: Các biên bản, hợp đồng, và bản vẽ điều chỉnh cần được lưu trữ cẩn thận để làm cơ sở pháp lý khi có tranh chấp hoặc thanh tra.
- Kiểm tra hợp đồng xây dựng: Nếu thay đổi thiết kế ảnh hưởng đến hợp đồng thi công, cần lập phụ lục hợp đồng để điều chỉnh các điều khoản liên quan đến chi phí, tiến độ, và phạm vi công việc.
Mẹo từ luật sư: Luôn lập biên bản họp với các bên liên quan trước khi thực hiện thay đổi thiết kế. Điều này giúp minh bạch hóa trách nhiệm và tránh tranh chấp về sau. Ngoài ra, hãy kiểm tra kỹ các điều khoản trong hợp đồng tư vấn thiết kế để đảm bảo đơn vị tư vấn chịu trách nhiệm với các thay đổi.
Thay đổi thiết kế xây dựng công trình là một phần không thể tránh khỏi trong quá trình thực hiện các dự án xây dựng. Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp lý, an toàn và hiệu quả, chủ đầu tư và các bên liên quan cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định tại Luật Xây dựng 2014, Nghị định 15/2021/NĐ-CP, và Thông tư 02/2023/TT-BXD. Việc thực hiện đúng thủ tục, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, và tham khảo ý kiến chuyên gia sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo dự án được triển khai suôn sẻ.
>>> Liên hệ ngay để được hỗ trợ pháp lý tận tâm và chuyên nghiệp từ các luật sư, giúp bạn an tâm hơn trong mọi quyết định!
