Mua bán, tàng trữ pháo trái phép không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn, trật tự công cộng, đặc biệt trong những dịp lễ, Tết. Hành vi này có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo tính chất, mức độ vi phạm. Nếu bạn hoặc người thân đang có vướng mắc pháp lý liên quan đến hành vi này, việc nắm vững các quy định pháp luật là điều vô cùng cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
Bài viết dưới đây, được biên soạn bởi Luật sư – chuyên gia trong lĩnh vực luật hình sự tại Luật Thiên Mã – sẽ phân tích cụ thể các quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và Nghị định 137/2020/NĐ-CP. Thông qua đó, bạn sẽ hiểu rõ hơn về các yếu tố cấu thành hành vi vi phạm, mức chế tài áp dụng cũng như cách thức xử lý trong từng trường hợp cụ thể.
Mua bán, tàng trữ pháo trái quy định là gì?
Khái niệm pháo và pháo trái quy định
Pháo là sản phẩm có chứa thuốc pháo, khi sử dụng sẽ gây ra hiệu ứng nổ, ánh sáng, âm thanh hoặc màu sắc. Tùy vào tính chất gây nổ, pháo được chia thành nhiều loại, phổ biến là: pháo nổ, pháo hoa nổ và pháo hoa không nổ.
Theo quy định tại Nghị định số 137/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, sử dụng pháo, pháo được chia làm hai nhóm chính:
- Pháo hoa (không nổ): tạo ra ánh sáng, màu sắc, không gây tiếng nổ lớn và được sử dụng trong một số trường hợp cụ thể.
- Pháo nổ và pháo hoa nổ: gây tiếng nổ lớn, thường có chứa thuốc nổ, bị cấm sản xuất, mua bán, tàng trữ, sử dụng trừ một số trường hợp đặc biệt do cơ quan có thẩm quyền cho phép.
Do đó, pháo trái quy định là các loại pháo nổ, pháo hoa nổ được sản xuất, mua bán, tàng trữ trái phép, vi phạm quy định tại Nghị định 137 và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Hành vi mua bán, tàng trữ
Hành vi mua bán, tàng trữ pháo trái phép được hiểu là:
- Cất giữ, vận chuyển, trao đổi, buôn bán các loại pháo nổ hoặc pháo hoa nổ mà không có giấy phép hoặc sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Hành vi này có thể thực hiện với mục đích sử dụng cá nhân, biếu tặng, hoặc buôn bán, phân phối cho người khác, kể cả dưới hình thức giao dịch trực tuyến.
Các hành vi vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ, tính chất và số lượng pháo tàng trữ.
Cụ thể, theo Điều 190, 191 và 192 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), hành vi sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ hàng cấm (trong đó có pháo) có thể bị xử lý hình sự với mức phạt tù lên đến 15 năm, cùng với phạt tiền hoặc tịch thu tài sản.
Số liệu gần nhất
Theo thống kê từ Bộ Công an, trong năm 2024, các lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý hơn 2.500 vụ việc vi phạm liên quan đến pháo trái phép trên toàn quốc. Con số này cho thấy tình trạng buôn bán, vận chuyển, tàng trữ pháo trái quy định vẫn diễn biến phức tạp, nhất là vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán.
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
Quy định pháp luật về mua bán, tàng trữ pháo trái phép
Cơ sở pháp lý
Hành vi sản xuất, mua bán, tàng trữ hoặc vận chuyển pháo trái phép được điều chỉnh bởi Điều 191 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Ngoài ra, Nghị định số 137/2020/NĐ-CP ngày 27/11/2020 của Chính phủ quy định về quản lý, sử dụng pháo cũng là văn bản pháp lý quan trọng điều chỉnh cụ thể việc sử dụng, kinh doanh, bảo quản và vận chuyển các loại pháo.
Căn cứ vào Điều 191, những người có hành vi mua bán, tàng trữ hoặc vận chuyển hàng cấm — trong đó có pháo nổ, pháo hoa nổ trái phép — có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với các mức phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm, tùy thuộc vào số lượng, tính chất nghiêm trọng và hậu quả của hành vi vi phạm.
Nghị định 137/2020/NĐ-CP cũng phân biệt rõ giữa pháo hoa không gây tiếng nổ (được sử dụng hợp pháp theo quy định) và pháo hoa nổ, pháo nổ (bị cấm nếu không được phép), nhằm tránh nhầm lẫn và đảm bảo quản lý an toàn, trật tự xã hội.
Phạm vi áp dụng
Những quy định pháp luật nêu trên được áp dụng cho mọi cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước thực hiện các hành vi như:
- Sản xuất, buôn bán, vận chuyển pháo nổ, pháo hoa nổ trái phép mà không có giấy phép hoặc không đúng với mục đích cho phép theo quy định của pháp luật.
- Tàng trữ pháo trái phép trong nhà, phương tiện vận chuyển, hoặc kho chứa hàng mà không khai báo với cơ quan chức năng.
- Sử dụng pháo trong các dịp lễ, tết, đám cưới, sự kiện… mà không đúng loại được phép, không tuân thủ điều kiện an toàn, gây nguy hiểm cho người khác hoặc mất an ninh trật tự.
Trong thực tế, theo số liệu từ Công an TP. Hồ Chí Minh, chỉ riêng trong năm 2024 đã có hơn 300 vụ vi phạm liên quan đến hành vi mua bán, tàng trữ pháo trái phép bị phát hiện và xử lý. Điều này cho thấy mức độ phổ biến và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn từ loại hàng cấm này, đặc biệt vào thời điểm giáp Tết Nguyên đán hoặc các lễ hội lớn.
Việc xử lý hành vi vi phạm về pháo không chỉ nhằm bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của người dân mà còn góp phần giữ vững an ninh, trật tự xã hội.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!
Mức khung hình phạt hành chính
Xử phạt theo nghị định
Việc sử dụng, mua bán hoặc tàng trữ pháo trái phép là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm và có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm. Theo Điều 10 Nghị định 137/2020/NĐ-CP của Chính phủ, hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển hoặc sử dụng pháo trái phép có thể bị xử phạt hành chính như sau:
- Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với cá nhân vi phạm, mức phạt cụ thể tùy thuộc vào tính chất, quy mô và mức độ vi phạm.
- Phạt tiền gấp đôi (từ 2.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng) nếu tổ chức vi phạm (theo khoản 3 Điều 4 Nghị định 137/2020/NĐ-CP).
- Trường hợp vi phạm trong các dịp lễ, Tết hoặc gây hậu quả nghiêm trọng (như cháy nổ, thương tích, tổn hại tài sản), có thể bị xem xét tăng nặng mức phạt hành chính hoặc chuyển sang xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Ví dụ về hành vi bị xử phạt hành chính:
- Tàng trữ pháo nổ không có giấy phép: phạt từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng.
- Mua bán pháo hoa nổ trái phép: phạt từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng.
- Sử dụng pháo nổ trong khu dân cư, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự công cộng: phạt từ 1.000.000 đến 2.000.000 đồng.
Biện pháp khắc phục hậu quả
Ngoài các mức phạt bằng tiền, người vi phạm còn có thể bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật, bao gồm:
- Buộc tiêu hủy pháo trái phép: Tất cả số pháo bị tịch thu sẽ được tiêu hủy theo quy định, đảm bảo an toàn và tránh tái sử dụng.
- Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm: Pháo, phương tiện vận chuyển, lưu trữ và các công cụ hỗ trợ (nếu có) đều có thể bị tịch thu.
- Cấm kinh doanh hoặc đình chỉ hoạt động kinh doanh (nếu tổ chức, doanh nghiệp có hành vi vi phạm liên quan đến sản xuất, buôn bán pháo).
- Buộc chi trả chi phí khắc phục hậu quả nếu hành vi gây thiệt hại về người hoặc tài sản.
Việc áp dụng đồng thời các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục nhằm đảm bảo tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến pháo – một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn trong dịp Tết Nguyên đán và các lễ hội.
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
Mức khung hình phạt hình sự
Truy cứu trách nhiệm hình sự
Theo Điều 191 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), người nào thực hiện hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép pháo nổ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi đó gây hậu quả nghiêm trọng, có tổ chức hoặc thực hiện với số lượng lớn.
Hành vi vi phạm quy định về quản lý pháo không chỉ gây mất an toàn xã hội mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về cháy nổ, ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của con người và trật tự an ninh công cộng. Do đó, pháp luật Việt Nam quy định nghiêm khắc nhằm răn đe và phòng ngừa hiệu quả.
Cơ quan điều tra, truy tố và xét xử căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm và hậu quả thực tế để quyết định truy cứu trách nhiệm hình sự theo khung hình phạt tương ứng.
Mức phạt cụ thể
Theo quy định tại Điều 191 nêu trên, mức phạt đối với hành vi tàng trữ, vận chuyển, mua bán pháo nổ trái phép được chia thành nhiều khung, cụ thể như sau:
- Phạt tù từ 1 đến 5 năm đối với hành vi tàng trữ, mua bán pháo nổ trái phép thông thường, chưa gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
- Phạt tù từ 3 đến 7 năm nếu thuộc một trong các trường hợp: phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, tái phạm nguy hiểm, sử dụng phương tiện, thiết bị đặc biệt để phạm tội, gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội.
- Trong một số trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, mức án có thể được xem xét nâng cao hơn nữa nếu hậu quả gây ra là rất lớn hoặc có yếu tố gây rối loạn an ninh, trật tự tại địa phương.
Ngoài hình phạt chính là tù giam, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung như phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc cấm cư trú.
Số liệu gần nhất: Theo báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao, trong năm 2024, đã có hơn 150 bị cáo bị tuyên án phạt tù vì các hành vi liên quan đến tàng trữ, vận chuyển, mua bán pháo nổ trái phép, cho thấy mức độ nghiêm trọng và tính phổ biến của loại tội phạm này.
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
Hỗ trợ pháp lý từ Luật Thiên Mã
Vai trò của luật sư
Trong các vụ án hình sự, việc tham gia của luật sư có ý nghĩa quan trọng nhằm đảm bảo người bị buộc tội được bảo vệ đúng pháp luật, không bị xâm phạm đến các quyền cơ bản. Tại Luật Thiên Mã, luật sư sẽ tư vấn cho bạn về các quy định pháp luật liên quan đến hành vi bị cáo buộc, giúp bạn hiểu rõ về các quyền và nghĩa vụ trong suốt quá trình tố tụng.
Luật sư cũng sẽ trực tiếp đánh giá vụ việc dựa trên hồ sơ, chứng cứ và tình tiết có thật, từ đó phân tích tính hợp pháp, hợp lý trong cách tiếp cận và xử lý của cơ quan tiến hành tố tụng. Dựa trên cơ sở này, luật sư đưa ra định hướng pháp lý phù hợp và chiến lược xử lý vụ việc theo hướng có lợi nhất cho bạn.
Không chỉ dừng lại ở tư vấn, luật sư sẽ trực tiếp tham gia bào chữa, trình bày quan điểm pháp lý trước cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp, góp phần đảm bảo sự công bằng trong quá trình tố tụng.
Dịch vụ tư vấn chuyên sâu
Luật sư tại Luật Thiên Mã cung cấp các dịch vụ tư vấn chuyên sâu dành cho bị can, bị cáo và người liên quan trong vụ án hình sự, bao gồm:
- Hỗ trợ làm việc với cơ quan chức năng: Luật sư đồng hành cùng bạn khi làm việc với cơ quan điều tra, viện kiểm sát hoặc tòa án, đảm bảo rằng các lời khai, thông tin cung cấp và tài liệu trình bày đều được thực hiện đúng quy định pháp luật, tránh nguy cơ bị hiểu sai hoặc làm sai lệch nội dung vụ việc.
- Soạn đơn khiếu nại: Trong trường hợp phát sinh các quyết định, hành vi tố tụng không đúng quy định, xâm phạm quyền lợi của bạn, luật sư sẽ tư vấn nội dung và soạn thảo đơn khiếu nại hoặc kiến nghị theo đúng thủ tục và thẩm quyền, giúp bạn yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xem xét lại một cách chính đáng.
- Xây dựng chiến lược bảo vệ: Mỗi vụ án đều có tính chất và diễn biến khác nhau, do đó luật sư sẽ nghiên cứu kỹ toàn bộ hồ sơ và bối cảnh để xây dựng chiến lược bào chữa phù hợp. Chiến lược này có thể theo hướng chứng minh không phạm tội, loại trừ yếu tố cấu thành tội phạm, hoặc đề xuất các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Với kiến thức chuyên môn sâu rộng và kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực hình sự, luật sư tại Luật Thiên Mã cam kết mang đến sự hỗ trợ toàn diện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bạn một cách hiệu quả, chính xác và kịp thời.
>>> Thanh toán phí tư vấn hôm nay để nhận được giải pháp pháp lý tối ưu từ luật sư, bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất!
Mua bán, tàng trữ pháo trái phép là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có thể dẫn đến xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra. Các quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và Nghị định 137/2020/NĐ-CP đã xác định rõ căn cứ pháp lý để xử lý hành vi này, nhằm bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đặc biệt trong các thời điểm nhạy cảm như dịp lễ, Tết. Việc nắm vững các quy định pháp luật và biết cách ứng phó phù hợp là điều cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân. Nếu bạn đang gặp phải vấn đề pháp lý liên quan, hãy để Luật Thiên Mã đồng hành và hỗ trợ bạn bằng sự tư vấn tận tâm, chuyên sâu từ các luật sư giàu kinh nghiệm.
