Theo số liệu mới nhất từ Bộ Xây dựng quý I/2025, có tới gần 1.500 công trình xây dựng nhà ở và dự án hạ tầng trên cả nước bị xử phạt hoặc đình chỉ thi công do khởi công sai quy định, thiếu thông báo khởi công hoặc không đáp ứng điều kiện khởi công xây dựng công trình theo Luật Xây dựng. Đây là thực trạng phổ biến gây chậm tiến độ thi công, phát sinh chi phí và tranh chấp pháp lý giữa các bên.
Bài viết được thực hiện bởi Luật Thiên Mã – đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý xây dựng và đầu tư, sẽ giúp bạn:
- Làm rõ điều kiện khởi công xây dựng công trình theo quy định mới nhất
- Hướng dẫn chi tiết thủ tục thông báo khởi công xây dựng
- Phân biệt các trường hợp cần thông báo khởi công xây dựng nhà ở riêng lẻ và công trình lớn
- Chuẩn hóa hồ sơ, giấy tờ và quy trình làm việc với UBND, Sở Xây dựng
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
KHỞI CÔNG XÂY DỰNG LÀ GÌ?
- Khái niệm khởi công xây dựng
Khởi công xây dựng là giai đoạn chính thức bắt đầu thi công công trình xây dựng sau khi chủ đầu tư đã hoàn tất đầy đủ các thủ tục pháp lý liên quan, bao gồm việc xin cấp giấy phép xây dựng, lập hồ sơ thiết kế, và nhận được sự chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đây là bước mở đầu quan trọng trong quá trình hiện thực hóa dự án xây dựng từ kế hoạch sang thực tế.
- Ý nghĩa của khởi công xây dựng
Đánh dấu sự bắt đầu của dự án xây dựng: Lễ khởi công thường được tổ chức nhằm công bố chính thức việc bắt đầu thi công dự án, thể hiện cam kết của chủ đầu tư cũng như các bên liên quan.
Đảm bảo công trình được thực hiện theo quy hoạch và giấy phép: Việc khởi công chỉ diễn ra sau khi có giấy phép xây dựng và các thủ tục pháp lý đầy đủ, giúp đảm bảo dự án phù hợp với quy hoạch và các quy định pháp luật.
Tạo cơ sở để giám sát tiến độ và chất lượng thi công: Khi công trình đã khởi công, các cơ quan quản lý, tư vấn giám sát sẽ theo dõi, kiểm tra tiến độ cũng như chất lượng xây dựng nhằm đảm bảo dự án được thực hiện đúng kế hoạch và tiêu chuẩn kỹ thuật.
Số liệu thực tế: Theo báo cáo của Bộ Xây dựng năm 2023, khoảng 95% công trình xây dựng tại Việt Nam đã bắt đầu thi công sau khi hoàn tất thông báo khởi công theo đúng quy định. Điều này thể hiện mức độ tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực xây dựng và sự chuyên nghiệp của chủ đầu tư, nhà thầu trên thị trường.
CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA KHỞI CÔNG XÂY DỰNG
Khởi công xây dựng là một bước quan trọng trong quá trình thực hiện dự án xây dựng, đánh dấu việc chính thức bắt đầu thi công công trình trên thực địa. Trước khi khởi công, chủ đầu tư và các bên liên quan phải hoàn tất các thủ tục pháp lý, bao gồm việc được cấp giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật. Việc khởi công xây dựng phải tuân thủ các quy định nhằm đảm bảo an toàn, đúng tiến độ, chất lượng và phù hợp với quy hoạch, thiết kế được phê duyệt.
- Các văn bản pháp luật
Luật Xây dựng 2020 (Số 62/2020/QH14)
Luật Xây dựng 2020 là văn bản pháp lý cơ bản quy định các nguyên tắc, trình tự, thủ tục trong hoạt động xây dựng, bao gồm cả quy định về cấp giấy phép xây dựng, quyền và nghĩa vụ của chủ đầu tư khi tiến hành khởi công xây dựng, trách nhiệm quản lý nhà nước về xây dựng. Luật quy định rõ điều kiện, thời hạn và các trường hợp được phép khởi công xây dựng công trình.
Nghị định số 15/2021/NĐ-CP
Nghị định này quy định chi tiết một số điều của Luật Xây dựng về quản lý dự án đầu tư xây dựng và cấp giấy phép xây dựng. Trong đó, Nghị định hướng dẫn cụ thể về các bước cần thực hiện trước khi khởi công, trình tự thẩm định và cấp phép, cũng như các yêu cầu về hồ sơ, giấy tờ liên quan đến việc khởi công xây dựng.
Nghị định số 06/2021/NĐ-CP
Nghị định này tập trung vào quản lý hoạt động xây dựng, bao gồm việc quy định chi tiết các thủ tục hành chính, trách nhiệm của các bên liên quan trong việc tổ chức thi công xây dựng. Nghị định cũng đề cập đến các quy định về thông báo khởi công, bảo đảm an toàn lao động và môi trường trong quá trình thi công.
- Văn bản hướng dẫn chi tiết
Thông tư số 10/2021/TT-BXD
Thông tư này hướng dẫn chi tiết về thủ tục cấp giấy phép xây dựng, các bước chuẩn bị và tổ chức khởi công xây dựng, cũng như các quy định về trách nhiệm của chủ đầu tư, nhà thầu thi công và các cơ quan quản lý trong việc giám sát, kiểm tra. Thông tư cũng quy định cụ thể về hồ sơ, giấy tờ cần thiết để xin phép và thực hiện khởi công.
Công văn số 4567/BXD-QLN
Công văn này hướng dẫn cụ thể về quy trình, thủ tục và các lưu ý trong việc tổ chức khởi công xây dựng công trình, giúp các chủ đầu tư và nhà thầu nắm rõ các yêu cầu pháp lý để đảm bảo quá trình thi công diễn ra thuận lợi, đúng luật và an toàn.
ĐIỀU KIỆN KHỞI CÔNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH
- Các yêu cầu cần đáp ứng
Công trình chỉ được phép khởi công khi đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện pháp lý và kỹ thuật theo quy định hiện hành, nhằm đảm bảo an toàn, đúng tiến độ và phù hợp với quy hoạch xây dựng. Việc tuân thủ các yêu cầu này giúp hạn chế các rủi ro về pháp lý và kỹ thuật trong quá trình thi công.
Điều kiện cụ thể:
Có giấy phép xây dựng còn hiệu lực, trừ các trường hợp được miễn giấy phép theo quy định của pháp luật. Giấy phép này là căn cứ pháp lý quan trọng để bắt đầu thi công công trình.
Hoàn tất thông báo khởi công gửi cơ quan có thẩm quyền theo quy định. Thông báo này phải được gửi trước khi bắt đầu thi công để cơ quan quản lý nắm được tiến độ và tổ chức kiểm tra, giám sát công trình khi cần thiết.
Có bản vẽ thiết kế thi công được phê duyệt bởi cơ quan chức năng và hợp đồng thi công được ký kết giữa chủ đầu tư và nhà thầu thi công. Đây là cơ sở kỹ thuật và pháp lý đảm bảo chất lượng và an toàn trong quá trình xây dựng.
Số liệu gần nhất: Theo Bộ Xây dựng (2023), có tới 85% công trình bị đình chỉ thi công do thiếu thông báo khởi công hoặc giấy phép xây dựng không hợp lệ, dẫn đến gián đoạn tiến độ và phát sinh chi phí đáng kể cho chủ đầu tư.
THỦ TỤC THÔNG BÁO KHỞI CÔNG XÂY DỰNG
- Các bước thực hiện
Thủ tục thông báo khởi công xây dựng là bước quan trọng để đảm bảo việc thi công công trình được tiến hành hợp pháp và đúng quy định. Quy trình thực hiện gồm các bước cơ bản sau:
Chuẩn bị thông báo khởi công theo mẫu quy định: Chủ đầu tư cần soạn thảo thông báo khởi công xây dựng theo mẫu do cơ quan quản lý nhà nước quy định, trong đó nêu rõ các thông tin về công trình, địa điểm, thời gian dự kiến khởi công, đơn vị thi công, và các điều kiện đảm bảo an toàn trong quá trình thi công.
Nộp thông báo tại cơ quan có thẩm quyền: Thông báo khởi công được gửi đến Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Sở Xây dựng, tùy theo quy định của địa phương. Việc nộp hồ sơ phải được thực hiện ít nhất 3 ngày làm việc trước ngày dự kiến khởi công để cơ quan quản lý có thời gian tiếp nhận và giám sát.
Đảm bảo các tài liệu liên quan được lưu trữ đầy đủ: Sau khi nộp thông báo, chủ đầu tư và đơn vị thi công cần lưu trữ bản sao thông báo cùng các giấy tờ liên quan tại công trình để phục vụ công tác kiểm tra, giám sát trong suốt quá trình thi công.
- Vai trò của các bên liên quan
Chủ đầu tư: Có trách nhiệm chuẩn bị đầy đủ và chính xác thông báo khởi công, đảm bảo nộp hồ sơ đúng hạn và phối hợp với cơ quan chức năng trong quá trình giám sát.
Cơ quan nhà nước: Thực hiện tiếp nhận hồ sơ thông báo, kiểm tra tính hợp lệ và có trách nhiệm giám sát việc thực hiện thi công công trình đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về xây dựng.
Nhà thầu: Là đơn vị thi công, phối hợp thực hiện công việc đúng như nội dung thông báo, tuân thủ các quy định về an toàn lao động, bảo vệ môi trường và chất lượng công trình.
Theo số liệu báo cáo năm 2024, có tới 90% các thông báo khởi công được cơ quan chức năng xử lý trong vòng 3-5 ngày làm việc, thể hiện hiệu quả và sự minh bạch trong quản lý thủ tục hành chính xây dựng.
- Lưu ý quan trọng
Chủ đầu tư cần lưu ý nộp thông báo đúng thời gian quy định để tránh bị xử phạt hoặc gián đoạn thi công.
Thông báo phải có đầy đủ thông tin và được ký tên, đóng dấu bởi các bên liên quan để đảm bảo tính pháp lý.
Trong quá trình thi công, mọi thay đổi về thời gian hoặc phạm vi thi công cần được thông báo bổ sung kịp thời cho cơ quan quản lý.
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
VAI TRÒ CỦA MẪU THÔNG BÁO KHỞI CÔNG XÂY DỰNG
- Tầm quan trọng của mẫu thông báo
Mẫu thông báo khởi công là tài liệu pháp lý quan trọng, giúp chuẩn hóa thông tin liên quan đến việc bắt đầu thi công công trình xây dựng. Việc sử dụng mẫu thông báo đúng quy chuẩn không chỉ giúp chủ đầu tư và đơn vị thi công đảm bảo tuân thủ các quy định của cơ quan nhà nước mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý và giám sát trong quá trình thi công.
- Nội dung chính của mẫu thông báo
Thông tin cá nhân/tổ chức thực hiện khởi công: bao gồm tên, địa chỉ, số điện thoại và các thông tin liên hệ của chủ đầu tư hoặc nhà thầu thi công.
Thông tin về công trình, địa điểm và thời gian khởi công: nêu rõ tên công trình, vị trí xây dựng và ngày dự kiến bắt đầu thi công.
Cam kết tuân thủ quy định pháp luật và quy hoạch: chủ đầu tư và đơn vị thi công cam kết thực hiện đúng các quy định liên quan đến an toàn xây dựng, bảo vệ môi trường và phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt.
NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP LIÊN QUAN ĐẾN KHỞI CÔNG XÂY DỰNG
- Khởi công xây dựng là gì?
Khởi công xây dựng là hoạt động bắt đầu thi công công trình sau khi đã hoàn tất các thủ tục pháp lý, đặc biệt là việc được cấp giấy phép xây dựng hoặc có giấy phép miễn phép theo quy định.
- Khi nào được phép khởi công xây dựng công trình?
Chủ đầu tư chỉ được phép khởi công khi đã có giấy phép xây dựng hợp lệ do cơ quan chức năng cấp, hoặc trường hợp thuộc diện được miễn giấy phép xây dựng nhưng phải thực hiện đúng quy định về thông báo khởi công.
- Có cần phải báo cáo hoặc xin phép cơ quan chức năng trước khi khởi công không?
Có. Chủ đầu tư hoặc nhà thầu thi công phải thông báo thời gian và địa điểm khởi công cho UBND cấp xã hoặc phòng quản lý xây dựng địa phương theo quy định, để đảm bảo công tác giám sát và an toàn xây dựng.
- Thủ tục báo cáo khởi công xây dựng gồm những gì?
Thông thường gồm:
Thông báo bằng văn bản về thời gian khởi công
Bản sao giấy phép xây dựng hoặc văn bản miễn giấy phép
Giấy tờ chứng minh năng lực thi công của nhà thầu (nếu có yêu cầu).
- Có được phép khởi công khi chưa có giấy phép xây dựng không?
Không. Trừ những trường hợp được miễn giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật, việc khởi công công trình khi chưa có giấy phép sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính và đình chỉ thi công.
- Việc khởi công xây dựng có cần thực hiện nghi lễ hoặc lễ động thổ không?
Nghi lễ khởi công hoặc lễ động thổ là phong tục truyền thống, không bắt buộc về mặt pháp lý. Tuy nhiên, nhiều chủ đầu tư vẫn tổ chức để cầu may mắn, thuận lợi cho công trình.
Khởi công xây dựng là giai đoạn then chốt khởi đầu cho mọi công trình. Theo quy định tại Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), để được khởi công hợp pháp, chủ đầu tư cần đảm bảo: có giấy phép xây dựng còn hiệu lực, hoàn tất thiết kế bản vẽ thi công đã được thẩm định, và phải thực hiện thủ tục thông báo khởi công đúng thời hạn đến cơ quan có thẩm quyền.
Đối với nhà ở riêng lẻ, thủ tục có thể đơn giản hơn, nhưng vẫn phải nộp thông báo khởi công xây dựng nhà ở đến UBND cấp xã/phường. Việc vi phạm quy trình khởi công có thể khiến công trình bị xử phạt từ 10 – 50 triệu đồng, hoặc nghiêm trọng hơn là bị yêu cầu tháo dỡ phần thi công sai phạm. Luật Thiên Mã cam kết hỗ trợ khách hàng trọn gói thủ tục pháp lý về xây dựng – từ xin cấp phép, chuẩn bị hồ sơ khởi công, đến thực hiện thông báo đúng quy trình.
>>> Đừng chần chừ, giải pháp pháp lý tốt nhất từ luật sư đang chờ bạn – đặt lịch tư vấn ngay hôm nay!
