Tha tù trước thời hạn – chính sách nhân đạo nhưng không dễ đạt được
Tính đến tháng 6/2025, theo số liệu của Tổng cục Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp, có hơn 3.000 phạm nhân trên cả nước được xét tha tù trước thời hạn. Tuy nhiên, số trường hợp thực tế được chấp thuận chỉ chiếm chưa tới 50% do không đáp ứng đủ các điều kiện pháp luật quy định.
Bài viết này được thực hiện bởi đội ngũ Luật sư của Công ty Luật Thiên Mã, với chuyên môn sâu trong lĩnh vực hình sự, đặc biệt là tư vấn các thủ tục đặc xá, giảm án, và tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Chúng tôi sẽ phân tích toàn diện về khi nào được tha tù trước thời hạn, các điều kiện cần thiết, thủ tục thực hiện và những trường hợp áp dụng cụ thể, để giúp bạn hiểu đúng luật – làm đúng quy trình.
>>> Nhanh tay đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi để được giải đáp mọi thắc mắc pháp lý, đảm bảo quyền lợi và sự an tâm cho bạn!
LÀ GÌ?
LÀ GÌ?
“Ra tù trước thời hạn” hay còn gọi là “Tha tù trước thời hạn có điều kiện” được quy định tại Điều 1 Nghị quyết 01/2018/NQ-HĐTP được hiểu là biện pháp được Tòa án áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015, xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ.
ĐIỀU KIỆN THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN: KHÔNG PHẢI AI CŨNG ĐƯỢC ÁP DỤNG
Điều kiện ra tù trước thời hạn (hay tha tù trước thời hạn có điều kiện) được quy định tại Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 9 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 cụ thể như sau:
– Người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù hoặc người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm ít nghiêm trọng có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:
– Phạm tội lần đầu;
– Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt;
– Có nơi cư trú rõ ràng;
– Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại và án phí;
– Đã chấp hành được ít nhất là một phần hai mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn.
+ Trường hợp người phạm tội là người có công với cách mạng, thân nhân của người có công với cách mạng, người đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì phải chấp hành được ít nhất là một phần ba mức phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất là 12 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn;
– Không thuộc một trong các trường hợp phạm tội quy định tại khoản 2 Điều này.
– Không áp dụng quy định nêu trên đối với người bị kết án thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương XIII, Chương XXVI, Điều 299 của Bộ luật này; người bị kết án 10 năm tù trở lên về một trong các tội quy định tại Chương XIV của Bộ luật này do cố ý hoặc người bị kết án 07 năm tù trở lên đối với một trong các tội quy định tại các Điều 168, 169, 248, 251 và 252 Bộ luật Hình sự 2015
+Người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 40 Bộ luật Hình sự 2015.
– Theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người bị kết án. Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện phải thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách. Thời gian thử thách bằng thời gian còn lại của hình phạt tù.
– Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính 02 lần trở lên trong thời gian thử thách, thì Tòa án có thể hủy bỏ quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người đó và buộc họ phải chấp hành phần hình phạt tù còn lại chưa chấp hành.
+ Nếu người đó thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời gian thử thách thì Tòa án buộc người đó chấp hành hình phạt của bản án mới và tổng hợp với phần hình phạt tù chưa chấp hành của bản án trước theo quy định tại Điều 56 Bộ luật Hình sự 2015.
– Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện đã chấp hành được ít nhất là một phần hai thời gian thử thách và có nhiều tiến bộ thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án có thể quyết định rút ngắn thời gian thử thách.
THỦ TỤC XIN THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN: CẦN CHUẨN BỊ HỒ SƠ GÌ?
- Hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện
Trại giam; Trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Trại tạm giam thuộc Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu có trách nhiệm lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn và chuyển cho Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án quân sự cấp quân khu nơi phạm nhân đang chấp hành án phạt tù.
Hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện gồm:
– Đơn xin tha tù trước thời hạn của phạm nhân kèm theo cam kết không vi phạm pháp luật, các nghĩa vụ phải chấp hành khi được tha tù trước thời hạn;
– Bản sao bản án có hiệu lực pháp luật; quyết định thi hành án;
– Bản sao quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng trở lên;
– Văn bản, tài liệu thể hiện việc chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí, các nghĩa vụ dân sự;
– Tài liệu về cá nhân, hoàn cảnh gia đình của phạm nhân;
– Kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù quý, 06 tháng, năm; quyết định khen thưởng hoặc giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc phạm nhân lập công (nếu có);
– Văn bản đề nghị tha tù trước thời hạn của cơ quan lập hồ sơ, bao gồm các nội dung chính:
+ Số, ngày, tháng, năm của văn bản;
+ Họ tên, chức vụ, chữ ký của người có thẩm quyền đề nghị;
+ Họ tên, giới tính, năm sinh, nơi cư trú của phạm nhân; nơi phạm nhân chấp hành thời gian thử thách;
+ Thời gian đã chấp hành án phạt tù; thời gian chấp hành án phạt tù còn lại;
+ Nhận xét và đề nghị của cơ quan lập hồ sơ.
(Điều 368 Bộ luật Hình sự 2015)
>>> Hành động ngay để không mất thêm thời gian, tiền của và sức lực vì rắc rối pháp lý! Đặt lịch tư vấn với Luật sư hôm nay – chỉ một khoản phí nhỏ mang lại giá trị lớn: giải pháp nhanh, lợi ích tối ưu. Hoàn phí nếu chọn gói trọn gói khi thuê luật sư sau thanh toán. Thanh toán và đặt lịch ngay!
- Thủ tục xét tha tù trước thời hạn có điều kiện
– Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn, Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu phải ra văn bản thể hiện quan điểm về việc đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện của cơ quan đề nghị.
Trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu cơ quan lập hồ sơ bổ sung tài liệu thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu, cơ quan lập hồ sơ phải bổ sung tài liệu và gửi cho Viện kiểm sát, Tòa án.
– Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ của cơ quan đề nghị, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Chánh án Tòa án quân sự cấp quân khu phải mở phiên họp xét tha tù trước thời hạn có điều kiện; đồng thời thông báo bằng văn bản cho Viện kiểm sát cùng cấp để cử Kiểm sát viên tham gia phiên họp.
Trường hợp Tòa án yêu cầu cơ quan lập hồ sơ bổ sung tài liệu thì trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu, cơ quan lập hồ sơ phải bổ sung tài liệu và gửi cho Tòa án, Viện kiểm sát.
– Hội đồng xét tha tù trước thời hạn có điều kiện gồm Chánh án và 02 Thẩm phán, do Chánh án làm Chủ tịch Hội đồng.
– Tại phiên họp, một thành viên của Hội đồng trình bày tóm tắt hồ sơ đề nghị. Kiểm sát viên trình bày quan điểm của Viện kiểm sát về việc đề nghị xét tha tù trước thời hạn có điều kiện của cơ quan đề nghị và việc tuân thủ pháp luật trong việc xét, quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện. Đại diện cơ quan đã lập hồ sơ đề nghị có thể trình bày bổ sung để làm rõ việc đề nghị tha tù trước thời hạn.
– Phiên họp xét tha tù trước thời hạn có điều kiện được lập biên bản. Biên bản ghi rõ ngày, tháng, năm, địa điểm mở phiên họp; thành phần tham gia phiên họp; nội dung, diễn biến phiên họp và quyết định của Hội đồng về việc chấp nhận hoặc không chấp nhận đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với từng phạm nhân.
Sau khi kết thúc phiên họp, Kiểm sát viên xem biên bản phiên họp, yêu cầu ghi những sửa đổi, bổ sung (nếu có) vào biên bản phiên họp; Chủ tịch Hội đồng phải kiểm tra biên bản, cùng với thư ký phiên họp ký vào biên bản.
– Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện, Tòa án phải gửi quyết định cho phạm nhân, Viện kiểm sát cùng cấp, Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp, cơ quan đã lập hồ sơ đề nghị, Tòa án đã ra quyết định thi hành án, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cấp quân khu, chính quyền xã, phường, thị trấn nơi người được tha tù trước thời hạn về cư trú, đơn vị quân đội được giao quản lý người đó, Sở Tư pháp nơi Tòa án đã ra quyết định có trụ sở.
– Ngay sau khi nhận được quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện, cơ sở giam giữ phải tổ chức công bố quyết định này và thực hiện các thủ tục thi hành quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Trong thời gian thử thách mà người được tha tù trước thời hạn có điều kiện không vi phạm các quy định tại khoản 4 Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 thì khi hết thời gian thử thách, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi đã quản lý họ có trách nhiệm cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù.
– Trường hợp người được tha tù trước thời hạn vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi người được tha tù trước thời hạn về cư trú, đơn vị quân đội được giao quản lý người đó phải lập hồ sơ chuyển đến Viện kiểm sát và Tòa án đã ra quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện để xem xét, hủy quyết định đã ban hành và buộc người đó phải chấp hành phần hình phạt tù còn lại chưa chấp hành.
Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị, Tòa án phải mở phiên họp để xem xét, quyết định.
Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra quyết định hủy bỏ quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện, Tòa án phải gửi quyết định cho cơ quan, cá nhân quy định tại khoản 8 Điều 368 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
– Viện kiểm sát có quyền kháng nghị, phạm nhân có quyền khiếu nại đối với quyết định về việc chấp nhận hoặc không chấp nhận đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện, quyết định hủy quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Trình tự, thủ tục, thẩm quyền giải quyết kháng nghị, khiếu nại các quyết định quy định tại khoản này được hiện theo quy định tại Chương XXII và Chương XXXIII Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
(Điều 368 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015)
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
- Tha tù trước thời hạn có khác gì với đặc xá?
Có. Tha tù trước thời hạn là quyết định cá thể dựa trên hồ sơ và đánh giá cụ thể từng người. Đặc xá thường áp dụng theo đợt và phải có quyết định của Chủ tịch nước.
- Có thể nhờ luật sư nộp đơn xin tha tù thay phạm nhân không?
Có thể. Người thân hoặc người đại diện hợp pháp (trong đó có luật sư) được quyền nộp đơn và tài liệu cần thiết để xin tha tù trước thời hạn.
- Nếu phạm nhân đã được giảm án, có thể tiếp tục xin tha tù trước thời hạn không?
Có. Nếu sau khi giảm án, phạm nhân vẫn đáp ứng đủ điều kiện thì hoàn toàn có thể làm thủ tục xin tha tù trước thời hạn.
- Phạm nhân đang khiếu nại bản án có được xét tha tù không?
Không. Trong thời gian chờ kết quả xét khiếu nại (giám đốc thẩm, tái thẩm), phạm nhân thường chưa được xét tha tù trước thời hạn để đảm bảo tính ổn định của bản án.
- Người được tha tù trước thời hạn có bị quản chế sau đó không?
Có thể. Tùy vào nội dung bản án, phạm nhân sau khi được tha tù trước thời hạn vẫn có thể chịu hình phạt bổ sung như quản chế, cấm cư trú hoặc phải thực hiện nghĩa vụ dân sự khác.
Tha tù trước thời hạn không chỉ là quyền lợi của phạm nhân, mà còn là niềm hy vọng của cả gia đình. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, người làm hồ sơ cần hiểu rõ luật, thủ tục, điều kiện và tránh các sai sót không đáng có.
Luật Thiên Mã với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực hình sự và hành chính thi hành án cam kết:
– Tư vấn rõ ràng – minh bạch quy trình
– Phân tích khả năng đạt được trước khi nhận hồ sơ
– Đồng hành pháp lý từ soạn thảo đến làm việc với cơ quan chức năng
>>> Thanh toán phí tư vấn hôm nay để nhận được giải pháp pháp lý tối ưu từ luật sư, bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất!
