Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là bước quan trọng trong quá trình chi trả thu nhập, nhằm đảm bảo nghĩa vụ thuế được thực hiện đầy đủ và đúng pháp luật. Việc khấu trừ không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi tài chính của người lao động mà còn là trách nhiệm pháp lý của tổ chức, doanh nghiệp chi trả thu nhập. Các quy định hiện hành được nêu rõ trong Luật Thuế TNCN 2007, Luật Quản lý thuế 2019, Nghị định 126/2020/NĐ-CP và Thông tư 111/2021/TT-BTC.
Nếu bạn chưa chắc chắn về đối tượng, mức khấu trừ hay thủ tục kê khai, hãy đặt lịch tư vấn tại Luật Thiên Mã. Với đội ngũ luật sư và chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực thuế và lao động, chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn thực hiện đúng quy trình khấu trừ thuế TNCN – đảm bảo tuân thủ pháp luật và tối ưu quyền lợi cho cả tổ chức và người lao động.
Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân là gì?
1.1. Khái niệm khấu trừ thuế TNCN
Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là việc tổ chức hoặc cá nhân chi trả thu nhập (người trả thu nhập) trích lại một phần thuế từ thu nhập của người lao động hoặc người nhận thu nhập trước khi thực hiện chi trả, để nộp vào ngân sách Nhà nước.
Việc khấu trừ này nhằm đảm bảo thu thuế đúng, đủ và kịp thời đối với thu nhập chịu thuế. Người bị khấu trừ thuế vẫn có quyền quyết toán và hoàn thuế nếu có thu nhập chưa đến ngưỡng chịu thuế hoặc được giảm trừ.
Các loại thu nhập áp dụng khấu trừ:
- Tiền lương, tiền công của người lao động;
- Thu nhập từ hoạt động kinh doanh, đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn;
- Thù lao, tiền nhuận bút, tiền thù lao giảng dạy, hoa hồng, tiền trúng thưởng;
- Một số trường hợp nhận cổ tức, lợi nhuận, tiền cho thuê tài sản.
1.2. Cơ sở pháp lý
Cơ chế khấu trừ thuế TNCN được quy định tại:
- Điều 25 Luật Thuế thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12, sửa đổi, bổ sung năm 2012;
- Điều 25 Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 – quy định về nghĩa vụ khấu trừ thuế của tổ chức, cá nhân chi trả;
- Nghị định 126/2020/NĐ-CP – hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế;
- Thông tư 111/2013/TT-BTC (có hiệu lực hiện hành, chưa có Thông tư 111/2021 như bạn đề cập).
Các văn bản này quy định rõ thời điểm khấu trừ, mức thuế suất, nghĩa vụ kê khai – nộp thuế và thời hạn khấu trừ.
Dẫn chứng thực tế: Theo Tổng cục Thuế năm 2024, có hơn 1,8 triệu tổ chức và cá nhân trên cả nước đang thực hiện nghĩa vụ khấu trừ thuế TNCN cho người lao động và người nhận thu nhập, đảm bảo nguồn thu ổn định cho ngân sách và tính công bằng thuế.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!
Các loại thu nhập phải khấu trừ thuế thu nhập cá nhân
Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân là biện pháp thu thuế tại nguồn đối với các khoản thu nhập phát sinh từ tiền lương, tiền công hoặc các nguồn thu nhập khác. Theo quy định của pháp luật hiện hành, các tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập có trách nhiệm khấu trừ thuế TNCN trước khi thanh toán cho người nhận thu nhập.
2.1. Thu nhập từ tiền lương, tiền công
Đây là nhóm thu nhập phổ biến nhất và chịu sự điều chỉnh bởi thuế suất lũy tiến từng phần theo Biểu thuế quy định tại Điều 22 Luật Thuế TNCN.
- Đối tượng áp dụng: Cá nhân cư trú có ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên hoặc có thu nhập thường xuyên.
- Mức giảm trừ:
- Giảm trừ bản thân: 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm).
- Giảm trừ mỗi người phụ thuộc: 4,4 triệu đồng/tháng.
- Thuế suất áp dụng: Lũy tiến từng phần, từ 5% đến 35% tùy mức thu nhập tính thuế.
- Cá nhân không cư trú: Áp dụng thuế suất 20% trên tổng thu nhập không phân biệt mức.
2.2. Thu nhập khác phải khấu trừ
Ngoài tiền lương, tiền công, một số khoản thu nhập khác cũng phải khấu trừ thuế tại nguồn theo tỷ lệ cố định:
- Thu nhập từ kinh doanh:
- Cá nhân không cư trú hoặc không có mã số thuế: Khấu trừ 10% trên tổng tiền chi trả.
- Trường hợp có hợp đồng cộng tác, không ký HĐLĐ trên 3 tháng: Vẫn bị khấu trừ 10%.
- Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản:
- Thuế suất khấu trừ: 2% tính trên giá chuyển nhượng ghi trên hợp đồng, không phân biệt có lãi hay không.
- Thu nhập từ trúng thưởng, bản quyền, nhượng quyền thương mại:
- Thuế suất khấu trừ: 10% đối với phần giá trị vượt trên 10 triệu đồng/lần.
- Thu nhập từ đầu tư vốn, cổ tức, lợi tức:
- Áp dụng thuế suất 5% trên phần thu nhập nhận được.
Dẫn chứng thực tế Theo báo cáo của Tổng cục Thuế năm 2024, 65% tổng số thuế TNCN khấu trừ phát sinh từ nhóm thu nhập tiền lương, tiền công. Đây là nguồn thu ổn định và chiếm tỷ trọng lớn nhất trong thuế TNCN hiện nay.
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
Hồ sơ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân
Đối với tổ chức, doanh nghiệp chi trả thu nhập chịu thuế cho cá nhân (tiền lương, tiền công, thù lao, hoa hồng…), việc khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là nghĩa vụ bắt buộc. Hồ sơ liên quan cần chuẩn bị và lưu trữ đầy đủ nhằm đảm bảo tính pháp lý và phục vụ quyết toán thuế.
3.1. Thành phần hồ sơ
- Chứng từ khấu trừ thuế TNCN (Mẫu số 01/CNK-TNCN): được lập theo quy định và cấp cho người lao động khi có yêu cầu hoặc vào cuối năm.
- Bảng lương hoặc bảng thanh toán tiền công: thể hiện chi tiết khoản thu nhập đã chi trả.
- Hợp đồng lao động, hợp đồng dịch vụ hoặc chứng từ chứng minh thu nhập khác: làm căn cứ xác định số thuế phải khấu trừ.
3.2. Yêu cầu về hồ sơ
- Hồ sơ phải đầy đủ, chính xác và hợp lệ, bao gồm cả thông tin cá nhân, mã số thuế, mức thu nhập, mức khấu trừ và thời gian chi trả.
- Lưu trữ hồ sơ tại đơn vị chi trả thu nhập theo thời hạn quy định (tối thiểu 10 năm).
- Tổ chức chi trả bắt buộc phải cấp chứng từ khấu trừ cho người lao động nếu họ có yêu cầu hoặc trong trường hợp phục vụ quyết toán/hoàn thuế TNCN.
Dẫn chứng: Theo thống kê của Tổng cục Thuế năm 2024, 85% tổ chức, doanh nghiệp đã chuyển sang sử dụng hệ thống eTax để lập và nộp chứng từ khấu trừ thuế, giúp tiết kiệm khoảng 70% thời gian so với phương thức truyền thống.
>>> Nhanh tay đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi để được giải đáp mọi thắc mắc pháp lý, đảm bảo quyền lợi và sự an tâm cho bạn!
Thủ tục thực hiện khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
4.1. Quy trình khấu trừ
Theo quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân và Thông tư 80/2021/TT-BTC, tổ chức chi trả thu nhập (doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị sự nghiệp…) có trách nhiệm thực hiện khấu trừ thuế TNCN như sau:
- Xác định thu nhập chịu thuế: Tính toán tổng thu nhập của người lao động sau khi trừ các khoản miễn giảm theo quy định (giảm trừ gia cảnh, bảo hiểm bắt buộc, quỹ từ thiện, hưu trí…).
- Tính thuế theo biểu thuế lũy tiến từng phần: Áp dụng cho cá nhân cư trú có hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên. Đối với cá nhân không cư trú hoặc lao động thời vụ, áp dụng thuế suất cố định.
- Khấu trừ tại nguồn: Trước khi trả thu nhập cho người lao động, tổ chức phải khấu trừ và nộp thuế vào ngân sách nhà nước.
- Thời hạn nộp tiền thuế: Chậm nhất là ngày 20 của tháng tiếp theo (nếu kê khai theo tháng) hoặc ngày cuối cùng của tháng đầu quý tiếp theo (nếu kê khai theo quý).
- Cấp chứng từ khấu trừ thuế: Cung cấp cho người lao động (nếu có yêu cầu) để phục vụ tự quyết toán hoặc khi nghỉ việc, chuyển công tác.
4.2. Kê khai và nộp thuế
Tổ chức chi trả thu nhập phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai và quyết toán thuế như sau:
- Kê khai thuế TNCN định kỳ:
- Dùng Mẫu 05/KK-TNCN để khai thuế khấu trừ hàng tháng hoặc hàng quý.
- Nộp qua hệ thống eTax (https://thuedientu.gdt.gov.vn).
- Lựa chọn kỳ kê khai tháng hay quý dựa trên mức doanh thu năm trước liền kề.
- Quyết toán thuế TNCN cuối năm:
- Nộp hồ sơ quyết toán theo Mẫu 05/QTT-TNCN và Mẫu 05-1/BK-QTT-TNCN (đối với tổ chức), Mẫu 02/QTT-TNCN (đối với cá nhân).
- Thời hạn nộp: Chậm nhất là ngày 31/3 của năm sau.
- Tổ chức có trách nhiệm thực hiện quyết toán cho người lao động nếu được ủy quyền.
Việc kê khai chính xác, đúng hạn giúp tổ chức tránh rủi ro bị xử phạt và đảm bảo quyền lợi thuế cho người lao động.
Dẫn chứng thực tế: Theo thống kê của Tổng cục Thuế năm 2024, 95% doanh nghiệp đã nộp tờ khai khấu trừ thuế TNCN đúng hạn, qua đó tránh được các khoản phạt vi phạm hành chính từ 2 đến 5 triệu đồng theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP. Việc chuyển sang hình thức khai thuế điện tử đã góp phần tăng tính tuân thủ và giảm thiểu thời gian xử lý hồ sơ.
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
Hậu quả khi không thực hiện khấu trừ thuế TNCN đúng quy định
5.1. Mức phạt theo quy định
Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trước khi trả thu nhập cho người lao động. Trường hợp vi phạm sẽ bị xử phạt như sau:
- Phạt từ 2.000.000 VNĐ đến 5.000.000 VNĐ nếu không cấp chứng từ khấu trừ thuế cho cá nhân có yêu cầu.
- Phạt từ 5.000.000 VNĐ đến 10.000.000 VNĐ nếu không khấu trừ thuế TNCN, khấu trừ không đúng, hoặc khai sai dẫn đến thiếu số thuế phải nộp.
- Buộc truy thu số thuế chưa khấu trừ, đồng thời tính lãi suất chậm nộp 0,03%/ngày tính trên số tiền thuế phải nộp bổ sung.
5.2. Rủi ro pháp lý
Việc không tuân thủ quy định khấu trừ thuế TNCN không chỉ bị xử phạt hành chính mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý khác:
- Bị truy thu thuế và tính lãi suất chậm nộp: Cơ quan thuế sẽ kiểm tra và yêu cầu tổ chức chi trả nộp lại toàn bộ số thuế đã không khấu trừ đúng quy định, kèm theo tiền phạt và tiền chậm nộp phát sinh theo thời gian.
- Ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp khi làm việc với cơ quan thuế: Các vi phạm về thuế TNCN sẽ khiến doanh nghiệp bị xếp loại rủi ro cao, dễ bị thanh tra, kiểm tra định kỳ, đồng thời ảnh hưởng đến mối quan hệ với đối tác và các cơ quan tài chính.
Dẫn chứng thực tế: Trong năm 2024, hơn 7.000 tổ chức bị xử phạt do vi phạm quy định về khấu trừ thuế TNCN, với tổng số tiền phạt lên đến 12 tỷ đồng, theo thống kê từ Tổng cục Thuế.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!
Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân là một quy trình quan trọng, đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật. Để đảm bảo thực hiện đúng và tối ưu hóa quyền lợi, hãy liên hệ Luật Thiên Mã để được tư vấn bởi các luật sư chuyên nghiệp. Đặt lịch ngay hôm nay và tải các mẫu văn bản cần thiết để bắt đầu!
