Trong bối cảnh thực trạng đua xe trái phép ngày càng gia tăng gây mất an ninh trật tự và nguy hiểm cho cộng đồng, theo số liệu mới nhất từ cơ quan công an, mỗi năm có hàng trăm vụ việc bị phát hiện và xử lý. Bài viết do Luật Thiên Mã cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy định pháp luật tổ chức đua xe trái phép, mức hình phạt áp dụng, cũng như cách thức xử lý khi vi phạm. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải tình huống pháp lý liên quan, hãy đặt lịch tư vấn tại Luật Thiên Mã để được hỗ trợ kịp thời.
>>> Nhanh tay đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi để được giải đáp mọi thắc mắc pháp lý, đảm bảo quyền lợi và sự an tâm cho bạn!
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC ĐUA XE TRÁI PHÉP HIỆN NAY
Thực trạng tổ chức đua xe trái phép tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, và các tỉnh miền Trung, miền Nam. Nhiều nhóm thanh thiếu niên sử dụng mạng xã hội để tổ chức, hẹn giờ, địa điểm và chuẩn bị phương tiện cho các cuộc đua trái phép. Hành vi này không chỉ gây mất an ninh trật tự mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông nghiêm trọng.
Các nhóm tổ chức đua xe trái phép thường là thanh thiếu niên từ 14 đến 18 tuổi, sử dụng xe đã “độ” lại để tăng tốc độ và khả năng vận hành. Họ thường tụ tập vào ban đêm hoặc dịp lễ, Tết, lựa chọn các tuyến đường vắng, ít phương tiện để tổ chức đua xe. Mạng xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối và thông báo lịch trình cho các thành viên tham gia.
Hậu quả và tác động xã hội
Hành vi tổ chức đua xe trái phép không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng:
- Tai nạn giao thông: Nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra do tốc độ cao và thiếu kiểm soát.
- Mất an ninh trật tự: Các cuộc đua thường gây ồn ào, cản trở giao thông và làm mất trật tự công cộng.
- Ảnh hưởng đến giáo dục và đạo đức xã hội: Thanh thiếu niên tham gia dễ bị lệch lạc trong nhận thức và hành vi.
QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ TỔ CHỨC ĐUA XE TRÁI PHÉP
Đua xe trái phép là hành vi tổ chức hoặc tham gia vào hoạt động đua xe mà không có giấy phép từ cơ quan có thẩm quyền. Đây là hành vi vi phạm pháp luật tại nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, vì nó gây ra nguy cơ cao cho an toàn giao thông và an ninh trật tự công cộng.
Tại Việt Nam, tham gia hoặc tổ chức đua xe trái phép có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự tùy theo mức độ vi phạm. Tội đua xe trái phép là một tội độc lập thuộc các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng được quy định tại Điều 266 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 78 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017
Theo Bộ luật Hình sự, các yếu tố cấu thành tội đua xe trái phép như sau:
[1] Chủ thể
Căn cứ Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tuổi chịu trách nhiệm hình sự:
Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự
- Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.
Như vậy, chủ thể của tội đua xe trái phép là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có đủ năng lực trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi nếu thuộc các trường hợp sau thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội đua xe trái phép:
– Làm chết người
– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên
– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% trở lên
– Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng trở lên
– Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;
– Tham gia cá cược
– Chống lại người có trách nhiệm bảo đảm trật tự, an toàn giao thông hoặc người có trách nhiệm giải tán cuộc đua xe trái phép
– Tại nơi tập trung đông dân cư
– Tháo dỡ thiết bị an toàn khỏi phương tiện đua
– Tái phạm nguy hiểm
[2] Khách thể
Mặt khách thể của tội đua xe trái phép là hành vi đua xe trái phép xâm phạm đến khách thể là an toàn công cộng trật tự công cộng, ảnh hưởng đến an toàn trật tự xã hội. Đối tượng tác động chính là các phương tiện giao thông đường bộ (xe gắn máy, ô tô, các loại xe động cơ khác…).
[3] Khách quan
Mặt khách quan của tội đua xe trái phép là hành vi đua xe. Người đua xe trái phép có thể thực hiện một trong các hành vi như: chuẩn bị, tập kết phương tiện đua (xe đua) và những điều kiện cần thiết cho cuộc đua, đến nơi tập kết, tập trung đua, điều khiển xe tham gia cuộc đua.
[4] Chủ quan
Mặt chủ quan tội đua xe trái phép là người thực hiện hành vi phạm tội này với lỗi cố ý (trực tiếp hoặc gián tiếp). Chủ thể biết được hành vi của mình là trái pháp luật nhưng vẫn thực hiện, mong muốn hậu quả xảy ra hoặc không mong muốn nhưng chấp nhận hậu quả nếu xảy ra.
>>> Thanh toán nhanh, nhận tư vấn chất lượng từ luật sư, giải quyết vấn đề hiệu quả – tất cả chỉ trong một cuộc hẹn!
MỨC HÌNH PHẠT TỔ CHỨC ĐUA XE TRÁI PHÉP
Căn cứ Điều 266 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 78 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tội đua xe trái phép:
Điều 266. Tội đua xe trái phép
- Người nào đua trái phép xe ô tô, xe máy hoặc các loại xe khác có gắn động cơ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc Điều 265 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
- a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
- b) Gây thiệt hại về tài sản từ 50.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng.
[…]
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
- a) Làm chết 03 người trở lên;
- b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
- c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
Theo quy định trên, tội đua xe trái phép có mức phạt cao nhất là 20 năm nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
– Làm chết 03 người trở lên
– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên
– Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên
XỬ LÝ NHƯ THẾ NÀO KHI PHÁT HIỆN TỔ CHỨC ĐUA XE TRÁI PHÉP?
- Ngăn chặn kịp thời và bảo đảm an toàn
Khi phát hiện tổ chức đua xe trái phép, lực lượng chức năng như cảnh sát giao thông, công an phường, xã cần nhanh chóng có mặt tại hiện trường để ngăn chặn kịp thời, đảm bảo an toàn cho người tham gia và người dân xung quanh.
- Thu giữ phương tiện và tang vật liên quan
Lực lượng chức năng có quyền tạm giữ phương tiện (xe máy, ô tô) cùng các dụng cụ, thiết bị liên quan đến việc tổ chức đua xe trái phép để phục vụ công tác điều tra và xử lý theo quy định pháp luật.
- Xác minh, lập hồ sơ xử lý vi phạm
Công an sẽ tiến hành xác minh danh tính, vai trò của những người liên quan, đặc biệt là người tổ chức và người tham gia đua xe trái phép. Hồ sơ vi phạm sẽ được lập đầy đủ, rõ ràng làm căn cứ xử lý theo quy định pháp luật.
- Xử phạt hành chính hoặc hình sự
Tùy theo mức độ vi phạm, hành vi tổ chức đua xe trái phép có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể:
- Phạt hành chính: theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP, mức phạt có thể lên tới 40 triệu đồng đối với hành vi tụ tập, cổ vũ đua xe trái phép.
- Truy cứu hình sự: nếu hành vi đua xe trái phép gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bị xử lý hình sự theo Điều 321 Bộ luật Hình sự với mức phạt tù lên đến 7 năm hoặc hơn.
- Tuyên truyền, giáo dục phòng ngừa
Bên cạnh việc xử lý vi phạm, các cơ quan chức năng, trường học và cộng đồng cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để ngăn chặn hành vi tổ chức và tham gia đua xe trái phép, góp phần đảm bảo an ninh trật tự và an toàn giao thông.
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ TỔ CHỨC ĐUA XE TRÁI PHÉP
- Tổ chức đua xe trái phép có thể bị xử lý hình sự không?
Có. Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, hành vi tổ chức đua xe trái phép có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự.
- Ai là người chịu trách nhiệm chính khi tổ chức đua xe trái phép?
Người đứng ra tổ chức, điều hành và kích động đua xe trái phép chịu trách nhiệm chính trước pháp luật.
- Người tham gia đua xe trái phép sẽ bị xử lý như thế nào?
Người tham gia có thể bị phạt tiền, tước giấy phép lái xe, hoặc bị xử lý hình sự tùy theo mức độ vi phạm.
- Có thể khởi kiện dân sự khi bị tổn hại do đua xe trái phép không?
Có. Nạn nhân có thể khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe hoặc tinh thần.
- Làm thế nào để tố cáo hành vi tổ chức đua xe trái phép?
Công dân có thể tố cáo đến cơ quan công an địa phương hoặc thông qua đường dây nóng của chính quyền để được xử lý kịp thời.
Tổ chức đua xe trái phép là hành vi nghiêm trọng, không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây nguy hiểm đến tính mạng và tài sản của người khác. Hiểu rõ quy định pháp luật và cách thức xử lý sẽ giúp cá nhân và tổ chức bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ pháp lý chuyên sâu, quý khách vui lòng đặt lịch tại Luật Thiên Mã ngay hôm nay.
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
