Trong quá trình giải quyết vụ án dân sự, cơ quan tiến hành tố tụng dân sự giữ vai trò đặc biệt quan trọng, là những chủ thể có quyền lực tư pháp được pháp luật trao quyền thực hiện nhiệm vụ như tiếp nhận, thụ lý, điều tra, xét xử và thi hành án.
Tuy nhiên, không ít người dân khi tham gia tố tụng lại nhầm lẫn giữa cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng, hoặc không biết cơ quan nào có thẩm quyền xử lý vụ việc của mình.
Trong bài viết này, Luật Thiên Mã sẽ giúp bạn:
- Hiểu rõ cơ quan tiến hành tố tụng dân sự là gì
- Biết chính xác các cơ quan tiến hành tố tụng dân sự gồm những đơn vị nào
- Nắm được vai trò, trách nhiệm và quyền hạn của từng cơ quan
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
CƠ QUAN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG DÂN SỰ LÀ GÌ?
Tham gia vàọ quá trình giải quyết vụ việc dân sự và thi hành án dân sự có nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân khác nhau. Trong đó, có một số cơ quan nhà nước tham giạ vào quá trình này với nhiệm vụ giải quyết vụ việc dân sự, tổ chức thi hành án dân sự và kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các hoạt động tố tụng dân sự. Hoạt động của các cơ quan này mang tính chủ động và độc lập. Các cơ quan này được gọi là cơ quan tiến hành tố tụng dân sự.
Cơ quan tiến hành tố tụng dân sự là cơ quan nhà nước thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong việc giải quyết vụ việc dân sự, thi hành án dân sự hoặc kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng dân sự.
Các Cơ quan tiến hành tố tụng là cơ quan nhà nước, thực hiện quyền lực nhà nước trong việc giải quyết vụ việc dân sự và thi hành án dân sự để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể trong xã hội. Các quyết định của các cơ quạn này có giá trị bắt buộc các chủ thể khác phải chấp hành. Hoạt động tố tụng của các cơ quan này mang tính độc lập, không bị lệ thuộc vào các cá nhân, cơ quan và tổ chức khác. Tuy vậy, để bảo đảm được việc giải quyết vụ việc dân sự và tổ chức thi hành án dân sự đúng pháp luật, khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình các cơ quan tiến hành tố tụng dân sự:
“phải tôn trọng nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân… chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình… ” (Điều 13 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015).
CƠ QUAN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG DÂN SỰ GỒM NHỮNG ĐƠN VỊ NÀO?
- Cơ quan tiến hành tố tụng dân sự gồm những cơ quan nào?
Theo khoản 1 Điều 46 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì cơ quan tiến hành tố tụng dân sự gồm những cơ quan sau:
– Tòa án;
– Viện kiểm sát.
- Trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng dân sự
Trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng dân sự theo Điều 13 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 như sau:
– Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng phải tôn trọng Nhân dân và chịu sự giám sát của Nhân dân.
– Tòa án có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Viện kiểm sát có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
– Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng phải giữ bí mật nhà nước, bí mật công tác theo quy định của pháp luật; giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên, giữ bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của đương sự theo yêu cầu chính đáng của họ.
– Cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
Trường hợp người tiến hành tố tụng có hành vi trái pháp luật thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.
– Người tiến hành tố tụng trong khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình có hành vi trái pháp luật gây thiệt hại cho cơ quan, tổ chức, cá nhân thì cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ có hành vi trái pháp luật đó phải bồi thường cho người bị thiệt hại theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ CƠ QUAN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG DÂN SỰ
- Cơ quan tiến hành tố tụng dân sự có được ủy quyền cho đơn vị khác thực hiện tố tụng không?
Không. Theo quy định pháp luật, các cơ quan tiến hành tố tụng dân sự không được ủy quyền cho cơ quan khác thực hiện các hoạt động tố tụng. Việc tiến hành tố tụng phải do chính cơ quan có thẩm quyền và người tiến hành tố tụng được phân công thực hiện theo đúng luật định.
- Cơ quan tiến hành tố tụng dân sự có bị thay đổi trong quá trình giải quyết vụ án không?
Có thể. Trong một số trường hợp đặc biệt (ví dụ: vụ án được rút về cấp trên để giải quyết, chuyển thẩm quyền do có yếu tố nước ngoài…), Tòa án hoặc Viện kiểm sát tiến hành tố tụng dân sự có thể được thay đổi. Tuy nhiên, việc thay đổi này phải đảm bảo đúng căn cứ pháp luật và không làm ảnh hưởng đến quyền lợi tố tụng của đương sự.
- Có thể tố cáo hành vi sai phạm của cơ quan tiến hành tố tụng dân sự ở đâu?
Cá nhân, tổ chức có thể gửi đơn tố cáo đến cơ quan cấp trên trực tiếp của Tòa án hoặc Viện kiểm sát đó. Ví dụ: nếu phát hiện vi phạm tại Tòa án nhân dân cấp huyện, có thể gửi tố cáo đến Chánh án TAND cấp tỉnh hoặc Ủy ban kiểm tra TAND tối cao.
- Cơ quan tiến hành tố tụng dân sự có trách nhiệm giải thích quyền và nghĩa vụ tố tụng cho đương sự không?
Có. Theo quy định tại Điều 70 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Tòa án và Viện kiểm sát có nghĩa vụ giải thích quyền, nghĩa vụ và hướng dẫn thủ tục tố tụng cho đương sự để đảm bảo quyền được tiếp cận công lý của họ được thực thi đúng đắn.
- Trong trường hợp không đồng ý với phán quyết của cơ quan tiến hành tố tụng dân sự, đương sự có thể làm gì?
Nếu không đồng ý với bản án/quyết định của Tòa án – là cơ quan tiến hành tố tụng dân sự chủ chốt – đương sự có quyền kháng cáo theo trình tự phúc thẩm (Điều 273 BLTTDS) hoặc kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm nếu có căn cứ pháp luật. Mỗi hình thức có thời hạn và điều kiện riêng cần tuân thủ nghiêm ngặt.
Việc nắm rõ các cơ quan tiến hành tố tụng dân sự là gì, gồm những đơn vị nào, vai trò ra sao không chỉ giúp bạn thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ tố tụng mà còn tránh các rủi ro pháp lý đáng tiếc khi tham gia tranh chấp dân sự.
>>> Thanh toán phí tư vấn hôm nay để nhận được giải pháp pháp lý tối ưu từ luật sư, bảo vệ quyền lợi của bạn một cách tốt nhất!
[button text=”Đặt lịch tư vấn” letter_case=”lowercase” style=”shade” size=”small” radius=”5″ depth=”3″ depth_hover=”5″ link=”#_datlich_tuvan” class=”btn-dat-lich-tu-van”
