Giai đoạn 2022–2024, số vụ án thuộc nhóm các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế tăng trung bình 25–30%/năm, trong đó nổi bật nhất là các tội về hóa đơn – thuế, vi phạm quy định đấu thầu, sản xuất – buôn bán hàng cấm, rửa tiền, đầu tư trái phép, thao túng thị trường chứng khoán.

Dự báo 2025–2030, khi Việt Nam tăng tốc chuyển đổi số và siết chặt kỷ cương thị trường, nhóm tội phạm kinh tế sẽ tiếp tục tăng, đặc biệt trong môi trường thương mại điện tử và tài chính số.

>>> Nếu bạn đang cần luật sư tư vấn về tội phạm kinh tế, truy cứu trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực kinh doanh – thương mại – tài chính – thuế, hãy gọi ngay Hotline 0977.523.155 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với luật sư hình sự – kinh tế phân tích hồ sơ và hướng dẫn chiến lược xử lý. 

1. Chương tội phạm về kinh tế trong Bộ luật Hình sự là gì?

Trong Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), nhóm các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được quy định tại Chương XVII. Đây là các tội danh nhằm bảo vệ:

• Trật tự, an toàn hoạt động sản xuất – kinh doanh,
• Sự minh bạch của thị trường,
• Hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế,
• Lợi ích công cộng, tài sản Nhà nước và tài sản của tổ chức, cá nhân.

Nhận định của Luật sư hình sự chuyên giải quyết các án kinh tế: “Tội phạm kinh tế không chỉ gây thiệt hại tài chính mà còn làm méo mó môi trường kinh doanh, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế.”

2. Khái niệm về các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế

Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là nhóm tội danh mà người phạm tội xâm phạm cơ chế vận hành, quản lý, kiểm soát của Nhà nước trong hoạt động kinh tế, gây thiệt hại cho thị trường, tài sản, ngân sách hoặc quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp – người dân.

Nhóm tội này thường xuất hiện trong các lĩnh vực:

• Sản xuất – thương mại – phân phối hàng hóa
• Thuế và hóa đơn
• Đấu thầu – đầu tư công
• Chứng khoán – ngân hàng – tài chính
• Khoáng sản – dầu khí – năng lượng
• Hải quan – xuất nhập khẩu
• Thương mại điện tử – công nghệ

>>> Nếu bạn đang cần luật sư tư vấn về tội phạm kinh tế, truy cứu trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực kinh doanh – thương mại – tài chính – thuế, hãy gọi ngay Hotline 0977.523.155 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với luật sư hình sự – kinh tế phân tích hồ sơ và hướng dẫn chiến lược xử lý. 

3. Danh mục các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế quan trọng nhất hiện nay

Dưới đây là nhóm tội trọng tâm được áp dụng thường xuyên trong thực tiễn tố tụng:

3.1. Các tội liên quan đến sản xuất – kinh doanh

• Sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192)
• Sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190)
• Đưa vào lưu thông thực phẩm bẩn, hàng kém chất lượng
• Vi phạm quy định về an toàn thực phẩm

3.2. Các tội liên quan thuế và hóa đơn

• Trốn thuế (Điều 200)
• In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn – chứng từ (Điều 203)

3.3. Các tội trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng – chứng khoán

• Rửa tiền (Điều 324)
• Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng
• Thao túng giá, tiết lộ thông tin chứng khoán (Điều 209, 210)

3.4. Các tội liên quan đấu thầu – đầu tư – tài sản công

• Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 222)
• Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước (Điều 219)
• Vi phạm quy định về đầu tư công, dự án

3.5. Các tội liên quan thương mại điện tử

• Gian lận thương mại, chiếm đoạt thanh toán điện tử
• Lừa đảo qua nền tảng số
• Vi phạm trong logistics – xuất nhập khẩu

>>> Nếu bạn đang cần luật sư tư vấn về tội phạm kinh tế, truy cứu trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực kinh doanh – thương mại – tài chính – thuế, hãy gọi ngay Hotline 0977.523.155 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với luật sư hình sự – kinh tế phân tích hồ sơ và hướng dẫn chiến lược xử lý. 

4. Thực tiễn áp dụng các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế hiện nay

Thực tiễn 2022–2024 cho thấy các xu hướng:

1. Tăng mạnh tội trốn thuế – hóa đơn điện tử

Do chuyển sang hóa đơn điện tử, nhiều doanh nghiệp nhỏ lúng túng dẫn đến:

• Khai sai doanh thu;
• Xuất khống hóa đơn;
• Mua bán hóa đơn để tăng chi phí.

2. Tội vi phạm đấu thầu xảy ra ở cấp sở – ban – ngành

Lĩnh vực y tế, giáo dục, đầu tư hạ tầng là nhóm xảy ra nhiều nhất.

Hình phạt thường rất nặng vì gây thiệt hại tài sản Nhà nước.

3. Tội sản xuất buôn bán hàng giả phát sinh nhiều trên sàn TMĐT

Shopee, TikTok Shop, Facebook đang là nguồn phát tán hàng giả lớn nhất.

Cơ quan chức năng đánh giá thiệt hại năm 2024 lên tới 8.300 tỷ đồng.

4. Rủi ro pháp lý trong chứng khoán – ngân hàng

Các vụ thao túng thị trường khiến nhiều lãnh đạo doanh nghiệp bị truy cứu hình sự theo Điều 209–210 BLHS.

Nhận định của luật sư hình sự – luật sư doanh nghiệp: “Tội phạm kinh tế diễn biến phức tạp, nhiều thủ đoạn công nghệ cao; cơ quan tố tụng đang siết chặt và xử lý triệt để từ năm 2025 trở đi.”

5. Dấu hiệu pháp lý cấu thành nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế

Một người bị truy cứu hình sự khi có các yếu tố:

• Hành vi xâm phạm quy định quản lý kinh tế của Nhà nước;
• Mục đích trục lợi hoặc gây thiệt hại;
• Hậu quả: thiệt hại tài sản, thất thu ngân sách, gây rối loạn thị trường;
• Chủ thể có năng lực pháp lý;
• Lỗi cố ý.

>>> Nếu bạn đang cần luật sư tư vấn về tội phạm kinh tế, truy cứu trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực kinh doanh – thương mại – tài chính – thuế, hãy gọi ngay Hotline 0977.523.155 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với luật sư hình sự – kinh tế phân tích hồ sơ và hướng dẫn chiến lược xử lý. 

6. Các rủi ro pháp lý doanh nghiệp thường gặp

• Không hiểu rõ quy định về hóa đơn – thuế → dễ phạm tội trốn thuế
• Không nắm quy trình đấu thầu → phạm Điều 222
• Sử dụng hàng hóa không rõ nguồn gốc → bị xử lý hình sự
• Lạm dụng khuyến mãi, bán phá giá → bị xử lý theo Luật Cạnh tranh
• Lỗi do nhân viên nhưng giám đốc phải chịu trách nhiệm hình sự

7. Hướng dẫn xử lý khi bị điều tra tội phạm kinh tế

Bước 1: Giữ bình tĩnh, không tự ý khai nhận.
Bước 2: Thu thập hợp đồng, chứng từ, hồ sơ kế toán.
Bước 3: Chứng minh không có mục đích trục lợi.
Bước 4: Có luật sư tham gia ngay từ giai đoạn xác minh.
Bước 5: Làm việc đúng quy trình, tránh cung ép, cung sai.

>>> Nếu bạn đang cần luật sư tư vấn về tội phạm kinh tế, truy cứu trách nhiệm hình sự trong lĩnh vực kinh doanh – thương mại – tài chính – thuế, hãy gọi ngay Hotline 0977.523.155 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với luật sư hình sự – kinh tế phân tích hồ sơ và hướng dẫn chiến lược xử lý. 

8. Kết luận từ luật sư

Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế là nhóm tội có mức độ ảnh hưởng lớn nhất tới môi trường kinh doanh.

Giai đoạn 2025–2030 sẽ là thời kỳ Nhà nước siết chặt nhất. Do đó, doanh nghiệp – cá nhân cần chủ động tuân thủ và có luật sư đồng hành khi xảy ra tranh chấp hoặc điều tra.

➡ Liên hệ 0977.523.155 để được tư vấn 1:1 với luật sư hình sự – kinh tế.