Giai đoạn 2022–2024, số vụ án liên quan đến lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản tăng trung bình 18–22%/năm theo thống kê của cơ quan tố tụng. Đặc biệt, 80% số vụ xảy ra trong lĩnh vực tài chính công, quản lý đầu tư và tài sản Nhà nước.
Dự báo 2025–2030, tội phạm chức vụ sẽ tiếp tục tăng khi Việt Nam đẩy mạnh số hóa và tinh giản bộ máy, dễ phát sinh hành vi lợi dụng quyền hạn chiếm đoạt hoặc thất thoát tài sản.
Bài viết dưới đây, Luật sư hình sự Luật Thiên Mã sẽ phân tích chi tiết Điều 353 – Điều 355 BLHS, khung hình phạt, dấu hiệu pháp lý và những lưu ý quan trọng mà luật sư thường sử dụng khi bào chữa hoặc tố tụng.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư hình sự, bào chưa kinh nghiệm của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý liên quan tới tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng! Gọi ngay 1900.7495 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với Luật sư!
Tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản là gì?
Theo Điều 353 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017, đây là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn, lợi dụng vị trí công tác để chiếm đoạt tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Hành vi này thường gặp trong:
- Quản lý tài chính, ngân sách;
- Quản lý tài sản công;
- Quản lý dự án, đầu tư công;
- Lĩnh vực công an, thuế, hải quan, đất đai.
“Hành vi chiếm đoạt tài sản bằng cách lợi dụng quyền lực công là một trong những tội bị xử lý nghiêm khắc nhất trong nhóm tội phạm về chức vụ.”
2. Phân biệt Điều 353 và Điều 355 Bộ luật Hình sự
Điều 353 BLHS – Tội tham ô tài sản
- Người có chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản mà mình được giao quản lý.
Điều 355 BLHS – Tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản
- Người có chức vụ quyền hạn lợi dụng quyền lực / nhiệm vụ để chiếm đoạt tài sản không được giao quản lý.
| Tiêu chí | Điều 353 – Tham ô | Điều 355 – Lợi dụng chức vụ chiếm đoạt |
|---|---|---|
| Tài sản | Được giao quản lý | Không được giao quản lý |
| Mức độ nghiêm trọng | Rất nghiêm trọng – đặc biệt nghiêm trọng | Nghiêm trọng – đặc biệt nghiêm trọng |
| Chủ thể | Cán bộ, công chức, viên chức, quản lý Nhà nước | Người có chức vụ quyền hạn theo luật định |
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư hình sự, bào chưa kinh nghiệm của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý liên quan tới tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng! Gọi ngay 1900.7495 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với Luật sư!
3. Khung hình phạt Điều 353 BLHS 2015
Khung cơ bản
- 2 – 7 năm tù khi chiếm đoạt tài sản trị giá từ 10 – dưới 200 triệu đồng.
Khung tăng nặng
- 7 – 15 năm tù: từ 200 – dưới 500 triệu.
- 15 – 20 năm hoặc tù chung thân: từ 500 triệu trở lên.
Hình phạt bổ sung
- Cấm đảm nhiệm chức vụ 1–5 năm;
- Tịch thu tài sản;
- Bồi thường dân sự.
4. Khung hình phạt Điều 355 BLHS – Lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản
Khoản 1 Điều 355 BLHS 2015
Phạt: 1 – 6 năm tù nếu chiếm đoạt tài sản từ 10 – dưới 200 triệu.
Khoản 2 Điều 355 BLHS 2015
Phạt: 6 – 13 năm tù nếu:
- Chiếm đoạt từ 200 – dưới 500 triệu;
- Lợi dụng thiên tai, chiến tranh, dịch bệnh (thường gặp trong giai đoạn 2020–2022);
- Tái phạm nguy hiểm.
Khoản 3 Điều 355 BLHS
Phạt: 13 – 20 năm tù khi chiếm đoạt từ 500 triệu trở lên.
Hình phạt bổ sung
Cấm đảm nhiệm chức vụ 1–5 năm;
Phạt tiền 20 – 100 triệu đồng.
TỘI THAM Ô TÀI SẢN: HÀNH VI PHẠM PHÁP VÀ CÁCH XỬ LÝ HÌNH SỰ MỚI NHẤT
5. Các rủi ro pháp lý thường gặp trong tội lợi dụng chức vụ quyền hạn
Rủi ro 1 – Không chứng minh được hành vi “lợi dụng quyền hạn”
Nhiều hồ sơ bị đình trệ vì không xác định được phạm vi quyền hạn của bị can.
Rủi ro 2 – Nhầm lẫn với tội tham ô (Điều 353)
Luật sư hình sự cho biết:
“Trong thực tiễn, 30% vụ án xác định sai tội danh, đặc biệt giữa Điều 353 và Điều 355.”
Rủi ro 3 – Tài sản nhà nước bị chiếm đoạt → xử lý đặc biệt nghiêm
Các vụ liên quan ngân sách, đất đai, đầu tư công thường bị áp dụng khung hình phạt cao nhất.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư hình sự, bào chưa kinh nghiệm của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý liên quan tới tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng! Gọi ngay 1900.7495 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với Luật sư!
6. Vì sao nên nhờ luật sư khi bị điều tra tội lợi dụng chức vụ quyền hạn?
- Giảm nguy cơ bị áp dụng sai tội danh;
- Thu thập chứng cứ chứng minh không chiếm đoạt hoặc không có quyền hạn để chiếm đoạt;
- Xây dựng chiến lược giảm nhẹ: khắc phục hậu quả, nhân thân tốt, đóng góp cho cơ quan;
- Bảo vệ quyền im lặng, tránh cung sai, cung ép.
Tội phạm kinh tế, tham nhũng: 05 điều cần biết và khung hình phạt
7. Hướng dẫn người bị cáo buộc tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản
Bước 1: Giữ bình tĩnh, tránh khai nhận khi chưa có luật sư.
Bước 2: Thu thập tài liệu về quyền hạn, nhiệm vụ được giao.
Bước 3: Chứng minh tài sản không thuộc phạm vi bạn có thể chiếm đoạt.
Bước 4: Làm việc với luật sư sớm để xây dựng chiến lược bào chữa.
Bước 5: Tuân thủ đầy đủ yêu cầu tố tụng.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư hình sự, bào chưa kinh nghiệm của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý liên quan tới tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng! Gọi ngay 1900.7495 để được tư vấn miễn phí ban đầu và hướng dẫn đặt lịch với Luật sư!
8. Kết luận từ luật sư về Tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản
Tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản theo Điều 353 – 355 BLHS là một trong những tội danh đặc biệt nghiêm trọng, được áp dụng rất chặt trong giai đoạn 2025–2030 khi Nhà nước tăng cường phòng chống tham nhũng.
Nếu bạn đang gặp rủi ro pháp lý, hãy liên hệ ngay Hotline 1900.7495 để được hỗ trợ 24/7.
