Bạn đang giao dịch tiền số, token, tài sản mã hóa? Hãy cẩn trọng: từ 2022–2024, số lượng người Việt tham gia thị trường tài sản số tăng nhanh, ước tính hơn 20 triệu người có sử dụng ví điện tử hoặc giao dịch tài sản mã hóa ít nhất một lần.

Dự báo 2025–2030, khi Việt Nam triển khai thị trường tài sản mã hóa thí điểm, mức quản lý – giám sát sẽ siết chặt và các chế tài pháp lý sẽ tăng mạnh.

Với vai trò Luật sư Luật Thiên Mã, tôi sẽ phân tích đầy đủ: khái niệm tài sản mã hóa, giao dịch hợp pháp, nghĩa vụ thuế, các mức xử phạt tối đa theo dự thảo nghị định mới (phạt cá nhân tối đa 100 triệu đồng) và cách để bạn giao dịch an toàn, không vi phạm pháp luật.

Tài sản mã hóa là gì?

Theo định hướng Luật Công nghiệp Công nghệ Số (hiệu lực dự kiến từ 2026), tài sản mã hóa là tài sản tồn tại dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập – xác thực – chuyển giao bằng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số tương tự.

Tài sản mã hóa bao gồm:

• Tiền số (cryptocurrency)
• Token
• Tài sản phát hành trên blockchain
• Quyền tài sản số hóa

Giao dịch tài sản mã hóa là gì?

Là hoạt động mua – bán – chuyển nhượng – cung cấp dịch vụ liên quan đến tài sản mã hóa thông qua:

• Sàn giao dịch tài sản mã hóa
• Nền tảng cung cấp ví lưu trữ, lưu ký
• Hệ thống giao dịch điện tử được cấp phép

Theo dự thảo khung pháp lý 2025, chỉ được giao dịch thông qua tổ chức được cấp phép tại Việt Nam.

Ý nghĩa và vai trò của tài sản mã hóa trong nền kinh tế số

Tài sản mã hóa đang trở thành một phần quan trọng trong giao dịch số, bởi:

• Cho phép huy động vốn bằng phương thức mới
• Tăng tốc chuyển giao giá trị xuyên biên giới
• Giảm chi phí trung gian
• Mở ra ngành nghề mới trong lĩnh vực tài chính – công nghệ

Quan điểm của Luật sư Luật Thiên Mã:

“Tài sản mã hóa không còn nằm ngoài vòng pháp luật. Nhà đầu tư được bảo vệ nhiều hơn, nhưng trách nhiệm tuân thủ pháp luật cũng cao hơn. Một sai sót nhỏ có thể dẫn đến xử phạt hoặc chuyển hồ sơ sang hình sự.”

Các mức xử phạt mới nhất đối với giao dịch tài sản mã hóa theo dự thảo mới nhất

Mức phạt tối đa đối với cá nhân và tổ chức

• Cá nhân: phạt tối đa 100 triệu đồng
• Tổ chức: phạt tối đa 200 triệu đồng

Ngoài tiền phạt, có thể bị:

• Tước quyền sử dụng giấy phép 1–6 tháng
• Đình chỉ hoạt động chào bán/ phát hành/ cung cấp dịch vụ 1–12 tháng
• Buộc gỡ bỏ hệ thống, phần mềm, trang giao dịch vi phạm
• Buộc nộp lại toàn bộ khoản lợi bất hợp pháp

Nếu vi phạm có dấu hiệu tội phạm → chuyển hồ sơ sang cơ quan tố tụng hình sự.

Vi phạm trong chào bán – phát hành tài sản mã hóa

Tổ chức phát hành vi phạm có thể bị phạt:

• 70 – 100 triệu đồng: vi phạm quy định về sở hữu nước ngoài đối với tài sản cơ sở
• 180 – 200 triệu đồng: chào bán khi chưa đủ điều kiện hoặc chào bán sai đối tượng

Cá nhân vi phạm tương tự → phạt bằng 50% mức phạt của tổ chức.

Vi phạm trong tổ chức thị trường giao dịch

• Nhà đầu tư trong nước giao dịch không thông qua tổ chức được cấp phép → phạt 10 – 30 triệu đồng
• Tổ chức cung cấp dịch vụ giao dịch không có giấy phép → phạt 180 – 200 triệu đồng và buộc nộp lại toàn bộ lợi bất hợp pháp

Vi phạm về xác minh danh tính (KYC/AML)

• Tổ chức không xác minh danh tính nhà đầu tư → phạt 50 – 70 triệu đồng
• Không quản lý tách biệt tài sản khách hàng → phạt 100 – 150 triệu đồng
• Cung cấp hồ sơ không chính xác cho cơ quan quản lý → phạt 150 – 200 triệu đồng

Thẩm quyền xử phạt

• Chủ tịch UBCKNN / Chủ tịch UBND cấp tỉnh: phạt tối đa 200 triệu (tổ chức) – 100 triệu (cá nhân)
• Chánh thanh tra chứng khoán Nhà nước, Giám đốc Sở Tài chính: phạt đến 80–160 triệu

Nghĩa vụ thuế khi giao dịch tài sản mã hóa (phân tích của Luật sư)

Hiện Việt Nam chưa có sắc thuế riêng cho tài sản mã hóa. Tuy nhiên cơ quan thuế áp dụng tạm như đối với:

• Chứng khoán
• Chuyển nhượng tài sản
• Hoạt động đầu tư vốn

Nhà đầu tư có thể phải nộp:

• Thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng
• Thuế thu nhập doanh nghiệp (nếu là tổ chức)
• Nghĩa vụ kê khai – chứng minh nguồn thu nhập

Trong thực tế, cơ quan thuế đang yêu cầu các sàn giao dịch, tổ chức cung cấp dịch vụ ký quỹ, dịch vụ lưu ký phải:

• Báo cáo giao dịch định kỳ
• Xác minh danh tính người dùng
• Phối hợp truy vết dòng tiền nghi vấn

Rủi ro khi giao dịch tài sản mã hóa – Luật sư cảnh báo

Rủi ro pháp lý

• Giao dịch trên sàn không cấp phép → bị phạt
• Nằm trong diện điều tra khi sàn liên quan rửa tiền hoặc lừa đảo
• Tài sản có thể bị phong tỏa theo quyết định tố tụng

Rủi ro tài chính

• Mất toàn bộ tiền do nền tảng sập
• Bị lừa đảo qua hợp đồng thông minh (smart contract)

Rủi ro bảo mật

• Lộ private key
• Bị hack ví, bị chiếm đoạt tài sản

Nhận định của Luật sư Luật Thiên Mã:

“90% tranh chấp tài sản mã hóa xuất phát từ giao dịch ‘chui’ hoặc giao dịch qua nền tảng không được cấp phép. Rủi ro pháp lý lớn hơn rất nhiều so với rủi ro biến động thị trường.”

Hướng dẫn giao dịch tài sản mã hóa an toàn – theo đúng pháp luật

1. Chỉ sử dụng nền tảng được cấp phép tại Việt Nam (khi khung pháp lý chính thức áp dụng).
2. Thực hiện KYC đầy đủ; không giao dịch trên nền tảng bỏ qua xác minh danh tính.
3. Lưu giữ lịch sử giao dịch, biên nhận, log chuyển tiền.
4. Không tham gia chào bán tài sản mã hóa không rõ nguồn gốc.
5. Tham khảo tư vấn pháp lý trước khi giao dịch giá trị lớn.
6. Tuân thủ nghĩa vụ thuế, kê khai thu nhập phát sinh.

Kết luận – Góc nhìn của Luật Thiên Mã

Quản lý tài sản mã hóa đang bước vào giai đoạn siết chặt pháp lý. Nhà đầu tư cá nhân cần đặc biệt chú ý:

• Phạt tối đa 100 triệu đồng với cá nhân vi phạm
• Nhiều vi phạm có thể bị chuyển sang hình sự
• Nghĩa vụ thuế ngày càng rõ ràng

Nếu bạn đang giao dịch tài sản mã hóa hoặc có dự định tham gia, hãy liên hệ Luật sư Luật Thiên Mã để được:

• Rà soát pháp lý giao dịch
• Tư vấn thuế và nghĩa vụ kê khai
• Kiểm tra điều kiện pháp lý của nền tảng giao dịch
• Phòng tránh rủi ro pháp lý – tài chính – an ninh mạng

👉 Đặt lịch tư vấn ngay để bảo vệ tài sản của bạn trước khi quá muộn.