Trong thời đại sáng tạo nội dung phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trên nền tảng số như YouTube, TikTok, Spotify, Facebook… thì việc bảo vệ quyền tài sản của tác giả ngày càng trở nên cấp thiết. Đây không chỉ là quyền được hưởng lợi ích kinh tế từ tác phẩm mà còn là cơ sở pháp lý để xử lý mọi hành vi sử dụng trái phép.
Theo số liệu từ Cục Bản quyền tác giả, năm qua ghi nhận hàng nghìn trường hợp bị vi phạm quyền tài sản, gây tổn thất hàng trăm tỷ đồng mỗi năm cho cá nhân và tổ chức sở hữu tác phẩm. Tuy nhiên, nhiều tác giả vẫn chưa hiểu đầy đủ về nội dung quyền tài sản của tác giả và cách bảo vệ hiệu quả.
Bài viết do Luật Thiên Mã cung cấp sẽ giúp bạn nắm vững các quy định về quyền tài sản của tác giả, từ đó chủ động trong sáng tạo và khai thác tác phẩm một cách hợp pháp, an toàn. Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu – hãy đặt lịch ngay tại Luật Thiên Mã để được hỗ trợ toàn diện.
>>> Hãy để các luật sư của chúng tôi đồng hành cùng bạn trong mọi vấn đề pháp luật, mang lại sự an tâm và bảo vệ quyền lợi tối đa!
QUYỀN TÀI SẢN CỦA TÁC GIẢ LÀ GÌ?
Quyền tác giả đối với tác phẩm bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Vậy pháp luật sở hữu trí tuệ quy định những quyền nào là quyền tài sản của tác giả?
Quyền tài sản gồm những quyền nào?
Quyền làm tác phẩm phái sinh
Tác phẩm phái sinh là tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm phóng tác, cải biên, chuyển thể, biên soạn, chú giải, tuyển chọn.
Quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng
Quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng là quyền của chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện biểu diễn tác phẩm một cách trực tiếp hoặc thông qua các bản ghi âm, ghi hình hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được. Biểu diễn tác phẩm trước công chúng bao gồm việc biểu diễn tác phẩm tại bất cứ nơi nào mà công chúng có thể tiếp cận được.
Quyền sao chép tác phẩm
Quyền sao chép tác phẩm là quyền của chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện việc tạo ra bản sao tác phẩm bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào, bao gồm cả việc tạo ra bản sao dưới hình thức điện tử.
Quyền phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm
Quyền phân phối bản gốc hoặc bản sao tác phẩm là quyền của chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện bằng bất kỳ hình thức, phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được để bán, cho thuê hoặc các hình thức chuyển nhượng khác bản gốc hoặc bản sao tác phẩm. Khác với nhập khẩu song song
Quyền truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác
Đây là quyền của chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện việc đưa tác phẩm hoặc bản sao tác phẩm đến công chúng mà công chúng có thể tiếp cận được tại địa điểm và thời gian do chính họ lựa chọn.
VD: đăng tải tác phẩm lên Youtube
Quyền cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính
Quyền cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính là quyền của chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện việc cho thuê để khai thác, sử dụng có thời hạn.
Lưu ý, Quyền cho thuê đối với chương trình máy tính không áp dụng trong trường hợp bản thân chương trình đó không phải là đối tượng chủ yếu để cho thuê như chương trình máy tính gắn với việc vận hành bình thường các loại phương tiện giao thông hoặc các máy móc, thiết bị kỹ thuật khác.
Các quyền nêu trên do tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện theo quy định của Luật này.
Tổ chức, cá nhân khi khai thác, sử dụng một, một số hoặc toàn bộ các quyền trên phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả.
THỜI HẠN BẢO HỘ QUYỀN TÀI SẢN CỦA TÁC GIẢ
Các quyền tài sản nêu trên có thời hạn bảo hộ như sau:
– Tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng, tác phẩm khuyết danh có thời hạn bảo hộ là bảy mươi lăm năm, kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu tiên.
+ Đối với tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng chưa được công bố trong thời hạn hai mươi lăm năm, kể từ khi tác phẩm được định hình thì thời hạn bảo hộ là một trăm năm, kể từ khi tác phẩm được định hình.
+ Đối với tác phẩm khuyết danh, khi các thông tin về tác giả xuất hiện thì thời hạn bảo hộ theo quy định về thời hạn bảo hộ các tác phẩm còn lại
– Tác phẩm không thuộc loại hình nêu trên có thời hạn bảo hộ là suốt cuộc đời tác giả và năm mươi năm tiếp theo năm tác giả chết.
+ Trường hợp tác phẩm có đồng tác giả thì thời hạn bảo hộ chấm dứt vào năm thứ năm mươi sau năm đồng tác giả cuối cùng chết;
– Thời hạn bảo hộ chấm dứt vào thời điểm 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm chấm dứt thời hạn bảo hộ quyền tác giả.
CHUYỂN NHƯỢNG VÀ CẤP PHÉP QUYỀN TÀI SẢN: NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý
- Các quyền được chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan
Đối với người yêu cầu là chủ sở hữu quyền tác giả có thể chuyển nhượng quyền tác giả cho tổ chức, cá nhân khác đối với các quyền sau đây:
(1) Quyền sử dụng quyền đặt tên cho tác phẩm;
(2) Quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm;
(3) Các quyền tài sản bao gồm:
– Làm tác phẩm phái sinh;
– Biểu diễn tác phẩm trước công chúng;
– Sao chép tác phẩm;
– Phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm;
– Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác;
– Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính.
Đối với người yêu cầu là chủ sở hữu quyền liên quan có thể chuyển nhượng quyền liên quan cho tổ chức, cá nhân khác đối với các quyền sau đây:
(1) Quyền tài sản của người biểu diễn, gồm:
– Định hình cuộc biểu diễn trực tiếp của mình trên bản ghi âm, ghi hình;
– Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp cuộc biểu diễn của mình đã được định hình trên bản ghi âm, ghi hình;
– Phát sóng hoặc truyền theo cách khác đến công chúng cuộc biểu diễn của mình chưa được định hình mà công chúng có thể tiếp cận được, trừ trường hợp cuộc biểu diễn đó nhằm mục đích phát sóng;
– Phân phối đến công chúng bản gốc và bản sao cuộc biểu diễn của mình thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân phối bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được.
(2) Quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình:
– Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp bản ghi âm, ghi hình của mình;
– Nhập khẩu, phân phối đến công chúng bản gốc và bản sao bản ghi âm, ghi hình của mình thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân phối bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được.
(3) Quyền của tổ chức phát sóng:
– Phát sóng, tái phát sóng chương trình phát sóng của mình;
– Phân phối đến công chúng chương trình phát sóng của mình;
– Định hình chương trình phát sóng của mình;
– Sao chép bản định hình chương trình phát sóng của mình.
- Các quyền không được chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan
Đối với chuyển nhượng quyền tác giả, tác giả không được chuyển nhượng các quyền nhân thân sau đây:
– Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
– Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.
Đối với chuyển nhượng quyền liên quan, người biểu diễn không được chuyển nhượng các quyền nhân thân sau đây:
– Được giới thiệu tên khi biểu diễn, khi phát hành bản ghi âm, ghi hình, phát sóng cuộc biểu diễn;
– Bảo vệ sự toàn vẹn hình tượng biểu diễn, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của người biểu diễn.
- Hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan
Khi tiến hành ký kết Hợp đồng chuyển nhượng quyền tác giả hoặc Hợp đồng chuyển nhượng quyền liên quan thì người yêu cầu chuyển nhượng cần chú ý nội dung của hợp đồng phải đảm bảo các điều khoản sau:
– Tên và địa chỉ đầy đủ của bên chuyển nhượng và bên được chuyển nhượng;
– Căn cứ chuyển nhượng;
– Giá, phương thức thanh toán;
– Quyền và nghĩa vụ của các bên;
– Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng.
Lưu ý:
(1) Trong trường hợp tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng có đồng chủ sở hữu thì:
– Việc chuyển nhượng phải có sự thoả thuận của tất cả các đồng chủ sở hữu;
– Trường hợp có đồng chủ sở hữu nhưng tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng có các phần riêng biệt có thể tách ra sử dụng độc lập thì người yêu cầu có quyền chuyển nhượng quyền tác giả, quyền liên quan đối với phần riêng biệt của mình cho tổ chức, cá nhân khác.
(2) Trường hợp tổ chức, cá nhân đang quản lý tác phẩm khuyết danh thì vẫn được quyền chuyển nhượng quyền đối với tác phẩm khuyết danh cho tổ chức, cá nhân khác và được hưởng thù lao từ việc chuyển nhượng quyền đó. Tuy nhiên, tổ chức, cá nhân nhận chuyển nhượng quyền này chỉ được hưởng quyền của chủ sở hữu đến khi danh tính của tác giả được xác định.
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ QUYỀN TÀI SẢN CỦA TÁC GIẢ
- Quyền tài sản và quyền nhân thân của tác giả có giống nhau không?
→ Không. Quyền nhân thân là quyền gắn liền với danh tính và danh dự của tác giả (như ghi tên), còn quyền tài sản của tác giả là quyền được hưởng lợi kinh tế từ tác phẩm.
- Quyền tài sản có thể chuyển nhượng cho người khác không?
→ Có. Tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tài sản có thể chuyển nhượng hoặc cho phép người khác sử dụng theo hợp đồng.
- Pháp luật bảo hộ quyền tài sản trong thời gian bao lâu?
→ 50 năm kể từ khi tác phẩm được công bố (đối với tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng…), hoặc suốt đời tác giả và 50 năm sau khi tác giả qua đời với các loại tác phẩm khác.
- Tôi có thể bán quyền khai thác video YouTube do mình sáng tạo không?
→ Được, nếu video do bạn sản xuất hợp pháp và không xâm phạm quyền của người khác. Cần lập hợp đồng rõ ràng về phạm vi sử dụng.
- Bị vi phạm quyền tài sản thì xử lý thế nào?
→ Bạn có thể yêu cầu gỡ bỏ, bồi thường dân sự, hoặc đề nghị xử lý hành chính theo Nghị định 17/2023/NĐ-CP. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể khởi kiện hoặc tố giác hình sự.
Hiểu và bảo vệ quyền tài sản của tác giả là bước đi không thể thiếu trong hành trình phát triển nghề nghiệp sáng tạo bền vững. Với sự phát triển mạnh của thị trường nội dung số và nhu cầu khai thác thương mại tác phẩm ngày càng tăng, tác giả – doanh nghiệp cần trang bị kiến thức pháp lý kỹ lưỡng để tránh bị xâm phạm hoặc mất quyền một cách vô tình.
Liên hệ Luật Thiên Mã ngay hôm nay để được tư vấn chuyên sâu về đăng ký, chuyển nhượng và bảo vệ quyền tài sản của tác giả – đội ngũ luật sư sẵn sàng đồng hành cùng bạn!
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
