Sở hữu trí tuệ không bảo hộ vĩnh viễn – Cập nhật quy định mới nhất
Thực tế hiện nay, nhiều cá nhân và doanh nghiệp cho rằng quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) là “vĩnh viễn”. Tuy nhiên, theo quy định pháp luật Việt Nam và quốc tế, quyền SHTT có giới hạn về phạm vi, nội dung và thời gian bảo hộ. Việc không nắm rõ thời hạn bảo hộ có thể dẫn đến mất quyền lợi, bị xâm phạm hoặc rơi vào tranh chấp pháp lý.
Luật Thiên Mã xin giới thiệu bài viết dưới đây nhằm làm rõ các giới hạn quyền sở hữu trí tuệ theo quy định pháp luật, thời gian bảo hộ, và cách để gia hạn, duy trì quyền lợi hợp pháp.
>>> Nhanh tay đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi để được giải đáp mọi thắc mắc pháp lý, đảm bảo quyền lợi và sự an tâm cho bạn!
GIỚI HẠN QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ LÀ GÌ?
Điều 7 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định giới hạn quyền sở hữu trí tuệ như sau:
- Chủ thể quyền sở hữu trí tuệ chỉ được thực hiện quyền của mình trong phạm vi và thời hạn bảo hộ theo quy định của Luật này (xem chi tiết tại phần sau của bài viết).
- Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác và không được vi phạm các quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Trong trường hợp nhằm bảo đảm mục tiêu quốc phòng, an ninh, dân sinh và các lợi ích khác của Nhà nước, xã hội quy định tại Luật này, Nhà nước có quyền cấm hoặc hạn chế chủ thể quyền sở hữu trí tuệ thực hiện quyền của mình hoặc buộc chủ thể quyền sở hữu trí tuệ phải cho phép tổ chức, cá nhân khác sử dụng một hoặc một số quyền của mình với những điều kiện phù hợp; việc giới hạn quyền đối với sáng chế thuộc bí mật Nhà nước được thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Như vậy, trong một số trường hợp thì quyền sở hữu trí tuệ của chủ sở hữu cũng sẽ bị hạn chế, giới hạn bởi các nguyên nhân khác nhau:
– Không được vượt quá phạm vi và thời hạn bảo hộ theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009);
– Không được xâm phạm lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng quyền hạn của tổ chức cá nhân, quy định pháp luật có liên quan.
– Không được xâm phạm quyền sở hữu của Nhà nước, đảm bảo mục tiêu quốc phòng an ninh và các lợi ích gắn liền với điều kiện phát triển của khu vực.
THỜI HẠN BẢO HỘ CỦA CÁC QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ PHỔ BIẾN
Thời hạn bảo hộ các quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi năm 2009, 2019, 2022, có nội dung cụ thể như sau:
- Đối với quyền tác giả: Căn cứ Điều 27 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi năm 2009, 2019, 2022, các tác phẩm mỹ thuật ứng dụng, tác phẩm nhiếp ảnh, điện ảnh, tác phẩm khuyết danh được bảo hộ 75 năm kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu. Đối với tác phẩm chưa được công bố trong thời hạn là 25 năm kể từ khi tác phẩm được hình thành thì thời hạn bảo hộ là 100 năm. Đối với các tác phẩm thuộc loại hình khác thì được bảo hộ suốt cuộc đời tác giả và 50 năm tiếp theo năm tác giả qua đời.
- Đối với sáng chế: Với các sáng chế cấp bằng độc quyền sáng chế theo quy định tại Khoản 2 và Khoản 3 Điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sẽ được bảo hộ từ ngày cấp bằng đến hết 20 năm tính từ ngày nộp đơn. Với các sáng chế được cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích được bảo hộ từ ngày cấp bằng sáng chế đến hết 10 năm tính từ ngày các chủ thể nộp đơn.
- Kiểu dáng công nghiệp: Kiểu dáng công nghiệp theo quy định tại Khoản 4 Điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sẽ được bảo hộ từ ngày cấp bằng độc quyền đến hết 05 năm tính từ ngày nộp đơn và bằng độc quyền này có thể được gia hạn hiệu lực liên tiếp 2 lần, mỗi lần 05 năm. Theo đó tối đa một kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ sẽ được độc quyền trong vòng 15 năm. Sau đó kiểu dáng công nghiệp sẽ hết độc quyền và người khác có quyền sử dụng không cần sự đồng ý của chủ sở hữu.
- Nhãn hiệu: Theo quy định Khoản 6 Điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu có hiệu lực từ ngày cấp đến hết mười năm kể từ ngày nộp đơn. Sau thời gian này có thể gia hạn nhiều lần liên tiếp, mỗi lần mười năm.
- Chỉ dẫn địa lý: Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý theo quy định theo quy định Khoản 7 Điều 93 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sẽ có hiệu lực vô thời hạn kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý.
- Bí mật kinh doanh: Tùy vào từng hình thức bảo hộ khác nhau mà bí mật kinh doanh sẽ có thời hạn bảo hộ khác nhau. Trong trường hợp bí mật kinh doanh được bảo hộ tự động, không cần phải đăng ký thì bí mật kinh doanh được bảo hộ vô thời hạn cho đến khi bị công khai. Đối với trường hợp bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế thì thời hạn bảo hộ của bí mật kinh doanh theo quy định đối với sáng chế là 20 năm.
NHỮNG ĐỐI TƯỢNG KHÔNG THUỘC PHẠM VI BẢO HỘ QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ
Theo pháp luật hiện hành, đối tượng bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ bao gồm: quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có những đối tượng không được bảo hộ các quyền trên.
Không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả
Theo Điều 15 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 và Điều 8 Nghị định 17/2023/NĐ-CP, 03 đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả bao gồm là:
- Tin tức thời sự thuần túy đưa tin là các thông tin báo chí ngắn hàng ngày, tin vặt, số liệu sự thật, chỉ mang tính chất đưa tin, không có tính sáng tạo.
- Văn bản hành chính bao gồm văn bản của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp và đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân.
- Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu được hiểu như sau:
- Quy trình là trình tự phải tuân theo để tiến hành công việc.
- Hệ thống là tập hợp nhiều yếu tố, đơn vị cùng loại hoặc cùng chức năng, có quan hệ hoặc liên hệ với nhau chặt chẽ, làm thành một thể thống nhất.
- Phương pháp là cách thức nghiên cứu, nhìn nhận các hiện tượng của tự nhiên và đời sống xã hội.
- Khái niệm là ý nghĩ phản ánh ở dạng khái quát các sự vật và hiện tượng của hiện thực và những mối liên hệ giữa chúng.
- Nguyên lý là định luật cơ bản có tính chất tổng quát, chi phối một loạt hiện tượng, là những ý tưởng hoặc lý thuyết ban đầu quan trọng và được coi là xuất phát điểm cho việc xây dựng những lý thuyết khác.
Không thuộc phạm vi bảo hộ quyền sáng chế
Điều 15 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, các đối tượng sau đây không được bảo hộ với danh nghĩa sáng chế: Phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học. Sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh; chương trình máy tính. Cách thức thể hiện thông tin. Giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ. Giống thực vật, giống động vật. Quy trình sản xuất thực vật, động vật chủ yếu mang bản chất sinh học mà không phải là quy trình vi sinh. Phương pháp phòng ngừa, chẩn đoán và chữa bệnh cho người và động vật.
Không thuộc phạm vi bảo hộ kiểu dáng công nghiệp
Tại Điều 64 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, các đối tượng sau đây không được bảo hộ với danh nghĩa kiểu dáng công nghiệp: Hình dáng bên ngoài của sản phẩm do đặc tính kỹ thuật của sản phẩm bắt buộc phải có. Hình dáng bên ngoài của công trình xây dựng dân dụng hoặc công nghiệp. Hình dáng của sản phẩm không nhìn thấy được trong quá trình sử dụng sản phẩm.
Quyền sở hữu trí tuệ có quy định giới hạn, phạm vi. Bất cứ tài sản trí tuệ nào cũng có giới hạn và phạm vi bảo hộ nhất định. Hiểu đúng các quy định của Luật Sở hữu trí tuệ để quyền lợi lợi ích của cá nhân và tổ chức được bảo vệ tuyệt đối.
CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
- Giới hạn quyền sở hữu trí tuệ bao lâu thì hết hiệu lực?
Tùy loại quyền, ví dụ sáng chế là 20 năm, kiểu dáng 15 năm, nhãn hiệu 10 năm (gia hạn được), quyền tác giả có thời hạn lên đến sau khi tác giả mất 50 năm.
- Có phải tất cả quyền SHTT đều có thể gia hạn?
Không. Ví dụ quyền tác giả không thể gia hạn; sáng chế và kiểu dáng chỉ được gia hạn tối đa thời hạn pháp luật cho phép. Nhãn hiệu thì có thể gia hạn không giới hạn số lần.
- Nếu không gia hạn đúng hạn thì quyền có còn hiệu lực không?
Không. Việc không nộp phí duy trì hoặc gia hạn đúng thời hạn sẽ dẫn đến mất hiệu lực văn bằng bảo hộ, không thể khôi phục.
- Có thể đăng ký lại nếu quyền SHTT hết hạn không?
Có, nhưng phải đảm bảo quyền đó chưa bị bên khác đăng ký hoặc sử dụng hợp pháp. Nên tra cứu kỹ trước khi nộp lại đơn.
- Luật Thiên Mã có hỗ trợ theo dõi và nhắc gia hạn quyền không?
Có. Luật Thiên Mã cung cấp dịch vụ quản lý vòng đời quyền SHTT – giúp khách hàng theo dõi, nhắc hạn và gia hạn đúng thời điểm theo quy định.
Quyền sở hữu trí tuệ là tài sản vô hình có giá trị lớn nhưng không tồn tại mãi mãi. Việc không nắm được giới hạn về thời gian và phạm vi quyền dễ dẫn đến việc bị xâm phạm hoặc mất quyền mà không biết.
Liên hệ ngay Luật Thiên Mã để được tư vấn chi tiết về thời hạn, giới hạn và thủ tục duy trì quyền sở hữu trí tuệ!
>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!
