Đăng ký người phụ thuộc là thủ tục quan trọng giúp cá nhân được giảm trừ gia cảnh, từ đó giảm số thuế thu nhập cá nhân (TNCN) phải nộp. Việc đăng ký đúng và kịp thời không chỉ giúp tiết kiệm chi phí thuế mà còn đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành như Luật Thuế TNCN 2007, Luật Quản lý thuế 2019, Nghị định 126/2020/NĐ-CP và Thông tư 111/2021/TT-BTC.
Nếu bạn chưa rõ về điều kiện, hồ sơ hoặc thời hạn đăng ký người phụ thuộc, hãy đặt lịch tư vấn tại Luật Thiên Mã. Đội ngũ luật sư và chuyên gia về thuế – tài chính cá nhân của chúng tôi sẽ hỗ trợ bạn thực hiện đúng quy trình, tránh sai sót và tối ưu hóa quyền lợi thuế một cách hiệu quả.
Đăng ký người phụ thuộc là gì?
1.1. Khái niệm người phụ thuộc
Người phụ thuộc là cá nhân mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng, chăm sóc, được xác nhận để tính giảm trừ gia cảnh khi kê khai thuế thu nhập cá nhân.
Mỗi người phụ thuộc được giảm trừ 4,4 triệu đồng/tháng, giúp làm giảm thu nhập chịu thuế của người nộp thuế, từ đó giảm số thuế TNCN phải nộp.
Các trường hợp người phụ thuộc phổ biến bao gồm:
- Con ruột, con nuôi hợp pháp dưới 18 tuổi, hoặc trên 18 tuổi nếu không có khả năng lao động;
- Vợ hoặc chồng không có thu nhập hoặc thu nhập không quá 1 triệu đồng/tháng;
- Cha mẹ ruột, cha mẹ vợ/chồng, người nuôi dưỡng hợp pháp không có thu nhập hoặc thu nhập thấp;
- Anh, chị, em ruột, người khác không nơi nương tựa, đang được trực tiếp nuôi dưỡng.
Lưu ý: Người nộp thuế chỉ được tính giảm trừ cho người phụ thuộc sau khi đã đăng ký và được cơ quan thuế chấp thuận.
1.2. Cơ sở pháp lý
Căn cứ pháp lý điều chỉnh nội dung này bao gồm:
- Điều 9 Luật Thuế thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12, sửa đổi bổ sung năm 2012;
- Nghị định 126/2020/NĐ-CP – quy định chi tiết thi hành Luật Quản lý thuế;
- Thông tư 111/2013/TT-BTC – hướng dẫn thi hành Luật Thuế TNCN (không có Thông tư 111/2021 như ghi nhầm);
- Thông tư 80/2021/TT-BTC – hướng dẫn quản lý thuế điện tử, bao gồm đăng ký người phụ thuộc trên hệ thống thuế.
Dẫn chứng thực tế: Theo Tổng cục Thuế năm 2024, có hơn 2 triệu cá nhân đã đăng ký người phụ thuộc hợp lệ để được hưởng giảm trừ gia cảnh, giúp tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng tiền thuế TNCN mỗi năm.
>>> Đặt lịch ngay để được tư vấn bởi đội ngũ luật sư hàng đầu, giúp bạn giải quyết mọi khó khăn pháp lý một cách hiệu quả!
Đối tượng được đăng ký là người phụ thuộc
Đăng ký người phụ thuộc là quyền lợi của cá nhân nộp thuế thu nhập cá nhân nhằm giảm trừ gia cảnh, giảm số thuế phải nộp. Tuy nhiên, việc đăng ký cần tuân thủ đúng đối tượng và điều kiện pháp luật quy định.
2.1. Các nhóm người phụ thuộc
Theo Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC, người phụ thuộc phải là người mà cá nhân nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng, không có thu nhập hoặc thu nhập không đủ nuôi sống bản thân. Bao gồm:
- Con cái hợp pháp, con nuôi hợp pháp:
- Con dưới 18 tuổi (tính đến thời điểm 31/12 của năm tính thuế).
- Con từ 18 tuổi trở lên nếu đang học đại học, cao đẳng, trung cấp, học nghề mà không có thu nhập hoặc thu nhập không vượt quá 1 triệu đồng/tháng.
- Con bị tàn tật, mất khả năng lao động, không phân biệt độ tuổi.
- Vợ hoặc chồng không có thu nhập hoặc thu nhập bình quân hàng tháng không vượt quá 1 triệu đồng.
- Cha mẹ đẻ, cha mẹ vợ/chồng, ông bà, anh chị em ruột, người trực tiếp nuôi dưỡng:
- Không có thu nhập, hoặc thu nhập bình quân dưới 1 triệu đồng/tháng.
- Cá nhân nộp thuế phải có nghĩa vụ và thực tế nuôi dưỡng.
- Các cá nhân khác không nơi nương tựa mà người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng, có xác nhận của UBND xã, phường.
2.2. Điều kiện đăng ký
Để được tính giảm trừ gia cảnh, cá nhân nộp thuế phải thực hiện đăng ký người phụ thuộc theo các điều kiện sau:
- Người phụ thuộc phải có mã số thuế cá nhân (trừ trường hợp người phụ thuộc là trẻ em dưới 14 tuổi không có CMND/CCCD thì sử dụng giấy khai sinh).
- Có hồ sơ chứng minh mối quan hệ nuôi dưỡng, bao gồm: giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, giấy xác nhận học tập, giấy xác nhận khuyết tật, xác nhận của địa phương nếu không thuộc cùng hộ khẩu…
- Chỉ được tính giảm trừ với người phụ thuộc chưa được cá nhân nào khác đăng ký giảm trừ trong cùng kỳ tính thuế.
- Thời hạn đăng ký: Trong năm tính thuế hoặc chậm nhất trước thời điểm quyết toán thuế.
Dẫn chứng thực tế: Theo báo cáo của Tổng cục Thuế năm 2024, 80% hồ sơ đăng ký người phụ thuộc là con dưới 18 tuổi. Đây là nhóm người phụ thuộc phổ biến nhất do dễ chứng minh mối quan hệ và chiếm phần lớn trong số đối tượng được giảm trừ.
>>> Chỉ một cuộc hẹn với luật sư, mọi vấn đề pháp lý sẽ được giải quyết triệt để, tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn!
Hồ sơ đăng ký người phụ thuộc
Người nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) được giảm trừ gia cảnh cho bản thân và người phụ thuộc nếu đăng ký hợp lệ. Việc đăng ký người phụ thuộc cần thực hiện qua cơ quan chi trả thu nhập hoặc trực tiếp với cơ quan thuế.
3.1. Thành phần hồ sơ
- Tờ khai đăng ký người phụ thuộc để giảm trừ gia cảnh theo Mẫu số 05-ĐK-TCT (ban hành kèm Thông tư 105/2020/TT-BTC).
- Bản sao giấy tờ chứng minh mối quan hệ với người phụ thuộc, tùy từng trường hợp:
- Giấy khai sinh (đối với con);
- Sổ hộ khẩu/giấy xác nhận cư trú cùng địa chỉ (đối với bố mẹ);
- Quyết định cử làm người giám hộ hoặc giấy tờ chứng minh nuôi dưỡng hợp pháp (đối với người phụ thuộc không có quan hệ huyết thống trực tiếp);
- Giấy xác nhận khuyết tật, bệnh hiểm nghèo (nếu người phụ thuộc thuộc diện đặc biệt cần chứng minh điều kiện phụ thuộc).
3.2. Yêu cầu về hồ sơ
- Hồ sơ phải đầy đủ, rõ ràng và hợp lệ, nộp tại cơ quan chi trả thu nhập (nếu có) hoặc trực tiếp tại cơ quan thuế quản lý đối với người tự quyết toán thuế.
- Thời điểm nộp hồ sơ: chậm nhất là thời điểm quyết toán thuế thu nhập cá nhân hàng năm.
- Hình thức nộp: có thể nộp trực tiếp hoặc qua hệ thống thuế điện tử (eTax) tại https://thuedientu.gdt.gov.vn.
Dẫn chứng: Theo thống kê của Tổng cục Thuế năm 2024, 85% hồ sơ đăng ký người phụ thuộc đã được nộp qua hệ thống eTax, giúp tiết kiệm đến 60% thời gian xử lý so với hình thức nộp giấy.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!
Thủ tục đăng ký người phụ thuộc
4.1. Quy trình thực hiện
Theo quy định tại Thông tư 80/2021/TT-BTC, người nộp thuế thu nhập cá nhân được đăng ký người phụ thuộc để áp dụng giảm trừ gia cảnh theo trình tự sau:
- Nộp hồ sơ đăng ký:
-
Người nộp thuế có thể nộp thông qua:
- Tổ chức chi trả thu nhập (doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị…) – thường áp dụng cho người lao động đang làm việc.
- Trực tiếp tại cơ quan thuế quản lý – trong trường hợp người nộp thuế không làm việc tại tổ chức chi trả hoặc tự đăng ký.
- Cấp mã số thuế cho người phụ thuộc:
người phụ thuộc chưa có mã số thuế, cơ quan thuế sẽ thực hiện cấp mã số thuế mới dựa trên thông tin trong hồ sơ đăng ký.
- Theo dõi kết quả và áp dụng giảm trừ:
Sau khi được cơ quan thuế chấp thuận và cấp mã số thuế (nếu cần), người nộp thuế sẽ được tính giảm trừ gia cảnh từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng nếu nộp đúng hạn. Việc giảm trừ được áp dụng trong quyết toán thuế TNCN hàng năm.
Lưu ý: Đăng ký chậm sẽ chỉ được tính giảm trừ từ tháng đăng ký (không hồi tố).
4.2. Thời hạn xử lý
Theo hướng dẫn thực hiện thủ tục hành chính thuế tại Thông tư 80/2021/TT-BTC, thời gian xử lý hồ sơ đăng ký người phụ thuộc được quy định như sau:
- Trường hợp hồ sơ đầy đủ, hợp lệ:
Cơ quan thuế xử lý trong vòng 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ.
- Trường hợp hồ sơ cần xác minh, bổ sung:
Thời gian xử lý có thể kéo dài đến 7 ngày làm việc tùy vào tính chất phức tạp và phản hồi từ người nộp thuế.
Dẫn chứng thực tế: Theo thống kê của Tổng cục Thuế năm 2024, 90% hồ sơ đăng ký người phụ thuộc được xử lý trong vòng 5 ngày thông qua hệ thống thuế điện tử eTax. Việc sử dụng kê khai trực tuyến giúp người nộp thuế tiết kiệm thời gian và giảm thiểu sai sót khi thực hiện thủ tục.
>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!
Hậu quả khi không đăng ký hoặc đăng ký sai người phụ thuộc
5.1. Rủi ro khi hồ sơ không hợp lệ
Việc không đăng ký hoặc đăng ký sai thông tin người phụ thuộc sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi về thuế của cá nhân:
- Không được hưởng giảm trừ gia cảnh, dẫn đến nộp thuế TNCN cao hơn: Mức giảm trừ gia cảnh hiện hành là 11 triệu đồng/tháng/người phụ thuộc (theo Thông tư 111/2013/TT-BTC). Việc không đăng ký đúng sẽ làm tăng đáng kể số thuế thu nhập cá nhân phải nộp.
- Có thể bị yêu cầu bổ sung hồ sơ, kéo dài thời gian xử lý: Khi cơ quan thuế rà soát và phát hiện sai sót hoặc thiếu hồ sơ, người nộp thuế sẽ phải giải trình, bổ sung giấy tờ chứng minh quan hệ phụ thuộc, gây tốn thời gian và ảnh hưởng đến tiến độ quyết toán thuế.
5.2. Mức phạt nếu vi phạm
Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, hành vi vi phạm liên quan đến kê khai người phụ thuộc có thể bị xử phạt như sau:
- Phạt từ 1.000.000 VNĐ đến 3.000.000 VNĐ nếu khai sai, khai không đầy đủ thông tin người phụ thuộc dẫn đến giảm thuế sai quy định.
- Truy thu thuế và tính tiền chậm nộp (0,03%/ngày) đối với phần thuế thu nhập cá nhân đã được giảm trừ không đúng.
Dẫn chứng thực tế: Trong năm 2024, hơn 5.000 cá nhân bị từ chối giảm trừ gia cảnh do hồ sơ đăng ký người phụ thuộc không hợp lệ, theo thống kê của Tổng cục Thuế.
>>> Đặt lịch ngay để được tư vấn bởi đội ngũ luật sư hàng đầu, giúp bạn giải quyết mọi khó khăn pháp lý một cách hiệu quả!
Đăng ký người phụ thuộc là một quy trình quan trọng giúp giảm gánh nặng thuế TNCN và đảm bảo quyền lợi tài chính. Để thực hiện đúng quy định và tránh sai sót, hãy liên hệ Luật Thiên Mã để được tư vấn bởi các luật sư chuyên nghiệp. Đặt lịch ngay hôm nay và tải các mẫu văn bản cần thiết để bắt đầu!
