Bạn đang lo ngại về hậu quả của việc trốn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và băn khoăn không biết liệu hành vi đó sẽ bị xử phạt hành chính hay truy cứu trách nhiệm hình sự? Thực tế, chỉ một sai sót trong kê khai hoặc cố tình che giấu thu nhập cũng có thể dẫn đến những hệ lụy pháp lý nghiêm trọng, từ phạt tiền đến án tù, tùy vào mức độ vi phạm và số tiền trốn thuế.

Bài viết dưới đây, do đội ngũ luật sư của Luật Thiên Mã biên soạn, sẽ cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về các mức xử phạt đối với hành vi trốn thuế TNCN theo quy định tại Luật Quản lý thuế 2019, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) và Nghị định 125/2020/NĐ-CP. Nếu bạn cần được tư vấn cụ thể để hiểu rõ rủi ro và đảm bảo tuân thủ pháp luật, hãy đặt lịch hẹn với Luật Thiên Mã để được hỗ trợ kịp thời.

Trốn thuế thu nhập cá nhân là gì?

1. Khái niệm trốn thuế TNCN

Trốn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là hành vi cố ý không kê khai, không nộp thuế hoặc khai báo sai lệch thông tin thu nhập nhằm giảm số thuế phải nộp hoặc trốn tránh hoàn toàn nghĩa vụ thuế.

Một số hành vi phổ biến:

• Không kê khai thu nhập từ tiền lương, tiền công.
• Che giấu thu nhập từ kinh doanh online, đầu tư, cho thuê tài sản.
• Kê khai giá chuyển nhượng bất động sản thấp hơn thực tế.
• Không đăng ký mã số thuế cá nhân dù có phát sinh thu nhập chịu thuế.

2. Tầm nghiêm trọng của hành vi

• Gây thất thu ngân sách nhà nước, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn lực chi cho y tế, giáo dục, an sinh xã hội.
• Phá vỡ công bằng thuế, tạo lợi thế bất chính cho người trốn thuế so với người tuân thủ.
• Có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Luật Quản lý thuế và Bộ luật Hình sự.

Theo Tổng cục Thuế (2024):

• Trong năm 2023, hơn 20.000 trường hợp trốn thuế TNCN bị phát hiện.
• Tổng số tiền truy thu và xử phạt lên đến 500 tỷ đồng, tập trung vào lĩnh vực chuyển nhượng bất động sản, bán hàng online và thu nhập đầu tư.

>>> Đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi và trải nghiệm dịch vụ pháp lý uy tín, nơi mọi vấn đề của bạn sẽ được giải quyết hiệu quả và nhanh chóng!

  Đặt lịch tư vấn

Quy định pháp luật liên quan đến việc xử phạt hành vi trốn thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

1. Cơ sở pháp lý

• Điều 16 Luật Quản lý thuế 2019 (Luật số 38/2019/QH14):

Quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, bao gồm mức xử phạt đối với hành vi kê khai sai, gian lận hoặc trốn thuế TNCN.

• Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017:

Quy định tội trốn thuế với các mức phạt hành chính nghiêm trọng hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ vi phạm và giá trị trốn thuế.

2. Các hình thức xử phạt

• Xử phạt hành chính (theo Luật Quản lý thuế 2019):
  • Phạt tiền từ 1 đến 3 lần số tiền thuế trốn tùy mức độ vi phạm.
  • Truy thu số tiền thuế TNCN đã trốn, đồng thời tính tiền chậm nộp theo mức lãi suất do Bộ Tài chính công bố tại thời điểm phát hiện vi phạm.
• Xử lý hình sự (theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017):
  • Phạt tiền từ 100 triệu đến 4,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm, nếu hành vi trốn thuế:
    • Trên 100 triệu đồng.
    • Đã bị xử phạt hành chính trước đó mà tiếp tục vi phạm.
    • Có dấu hiệu lập hóa đơn khống, khai man thu nhập hoặc che giấu doanh thu có hệ thống.

Theo Tổng cục Thuế (2024):

• Khoảng 70% trường hợp trốn thuế TNCN bị xử phạt hành chính.
• Phần lớn vi phạm liên quan đến:
  • Không kê khai thu nhập từ kinh doanh online, đặc biệt trên nền tảng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử.
  • Khai sai hoặc không kê khai thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, thường thông qua việc khai thấp giá trị giao dịch.

Mức phạt hành chính khi trốn thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Trốn thuế TNCN là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, làm thất thoát nguồn thu ngân sách nhà nước. Căn cứ theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, cá nhân vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính và buộc khắc phục toàn bộ hậu quả.

1. Mức phạt tiền

Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, cá nhân trốn thuế TNCN có thể bị xử phạt như sau:

• Phạt tiền gấp 1 đến 3 lần số thuế trốn đối với hành vi trốn thuế có yếu tố cố ý (theo Điều 17 Nghị định 125/2020/NĐ-CP).

Ví dụ: Trốn 100 triệu đồng tiền thuế, có thể bị phạt từ 100 triệu đến 300 triệu đồng tiền phạt (chưa kể truy thu và tiền chậm nộp).

• Phạt từ 4.000.000 đến 8.000.000 đồng nếu người nộp thuế không nộp hồ sơ khai thuế đúng hạn theo quy định.

2. Các biện pháp khắc phục

Ngoài khoản tiền phạt nêu trên, cá nhân vi phạm còn phải thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả:

• Truy thu toàn bộ số thuế đã trốn theo số liệu cơ quan thuế xác định.
• Tính tiền chậm nộp với mức 0,03%/ngày tính trên số tiền thuế chưa nộp, tính từ ngày quá hạn đến khi nộp đủ.

3. Ví dụ minh họa

Một cá nhân bán bất động sản, có thu nhập phát sinh nhưng không kê khai để trốn thuế 200 triệu đồng:

• Bị truy thu đủ 200 triệu đồng.
• Bị phạt từ 200 đến 600 triệu đồng (gấp 1–3 lần).
• Bị tính tiền chậm nộp 0,03% x 200 triệu đồng x số ngày chậm.

=> Tổng số tiền phải nộp có thể lên tới hàng trăm triệu đồng ngoài nghĩa vụ thuế ban đầu.

Theo báo cáo của Tổng cục Thuế (2024):

• 80% trường hợp trốn thuế TNCN xuất phát từ thu nhập không kê khai, chủ yếu trong lĩnh vực chuyển nhượng bất động sản, đầu tư chứng khoán, bán hàng online.
• Mức phạt hành chính trung bình dao động từ 10–50 triệu đồng/trường hợp, chưa bao gồm khoản truy thu và tiền chậm nộp.

4. Khuyến nghị

Người nộp thuế nên:

• Kê khai đầy đủ, trung thực các khoản thu nhập phát sinh, kể cả thu nhập không thường xuyên.
• Thường xuyên kiểm tra thông báo từ cơ quan thuế trên cổng eTax để kịp thời điều chỉnh sai sót.
• Tham khảo ý kiến tư vấn thuế chuyên nghiệp nếu có vướng mắc về quy định hoặc phương pháp kê khai.

>>> Thanh toán ngay hôm nay để nhận được sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, giúp bạn vượt qua mọi thách thức pháp luật!

Đặt lịch tư vấn

Trốn thuế TNCN có bị đi tù không?

Có. Người trốn thuế thu nhập cá nhân có thể bị xử lý hình sự nếu hành vi thỏa mãn các điều kiện truy cứu theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Điều kiện truy cứu trách nhiệm hình sự

• Trốn thuế từ 100 triệu đồng trở lên, hoặc:
• Trốn thuế dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế trước đó mà còn vi phạm (tái phạm).

Ngoài ra, phải có yếu tố cố ý như:

• Dùng thủ đoạn tinh vi để che giấu thu nhập (lập hóa đơn khống, chuyển khoản qua tài khoản cá nhân, khai không đúng thực tế).
• Không khai báo thu nhập từ nguồn ngoài hợp đồng, như tiền hoa hồng, tiền quảng cáo online, đầu tư chứng khoán, chuyển nhượng tài sản…

Mức phạt tù theo quy định

• Trốn thuế từ 100 đến dưới 300 triệu đồng:
  • Phạt tiền từ 100 triệu đến 500 triệu đồng hoặc
  • Phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.
• Trốn thuế từ 300 triệu đồng trở lên hoặc tái phạm có tổ chức hoặc gây hậu quả nghiêm trọng:
  • Phạt tù từ 1 đến 7 năm.

Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị:

• Cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm.

Theo Bộ Công an (2024), có 100 vụ án trốn thuế TNCN bị khởi tố hình sự trong năm 2023, tập trung vào các lĩnh vực:

• Chuyển nhượng bất động sản
• Kinh doanh online không kê khai
• Làm dịch vụ kỹ thuật số có thu nhập từ nước ngoài

Trong đó, mức phạt tù trung bình từ 1–3 năm, đi kèm truy thu và phạt tiền bổ sung.

Cách phòng tránh và khắc phục trốn thuế TNCN

Thuế thu nhập cá nhân là nghĩa vụ bắt buộc đối với cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công, chuyển nhượng tài sản, hoạt động kinh doanh, v.v. Việc kê khai và nộp thuế không đúng quy định có thể bị coi là hành vi trốn thuế và bị xử phạt nghiêm khắc theo pháp luật hiện hành.

Phòng tránh trốn thuế

1. Kê khai đầy đủ thu nhập chịu thuế qua cổng eTax hoặc tại cơ quan thuế

Người nộp thuế cần khai báo trung thực tất cả các khoản thu nhập phát sinh, đặc biệt là các nguồn thu từ hợp đồng thời vụ, freelance, chuyển nhượng tài sản, đầu tư vốn… Việc sử dụng cổng eTax giúp tra soát và lưu trữ thông tin minh bạch, thuận tiện kiểm tra.

2. Lưu giữ hóa đơn, chứng từ hợp lệ để đối chiếu khi cần giải trình

Việc thiếu chứng từ hoặc hợp thức hóa chi phí giả tạo dễ dẫn đến nghi ngờ gian lận. Cá nhân nên lưu lại hợp đồng, phiếu thu, bảng lương, chứng từ khấu trừ thuế để sử dụng khi cần làm rõ với cơ quan thuế.

Khắc phục vi phạm

1. Tự nguyện khai báo, nộp bổ sung số thuế còn thiếu để giảm mức phạt

Nếu phát hiện sai sót, cá nhân nên chủ động điều chỉnh tờ khai và nộp bổ sung. Điều này sẽ được xem là tình tiết giảm nhẹ khi cơ quan thuế xác định mức xử phạt.

2. Nhờ luật sư hỗ trợ giải trình hoặc thương lượng với cơ quan thuế

Trong các trường hợp bị truy thu thuế hoặc bị nghi ngờ có dấu hiệu trốn thuế, luật sư sẽ hỗ trợ phân tích hồ sơ, đưa ra lập luận pháp lý phù hợp, làm việc trực tiếp với cơ quan chức năng nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người nộp thuế.

Dịch vụ tư vấn tại Luật Thiên Mã

Luật Thiên Mã cung cấp giải pháp toàn diện cho cá nhân và doanh nghiệp trong việc:

• Tư vấn kê khai thu nhập, xác định nghĩa vụ thuế TNCN đúng quy định
• Rà soát và hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ chứng từ hợp lệ
• Đại diện làm việc, giải trình với cơ quan thuế khi có vi phạm hoặc tranh chấp
• Tư vấn xử lý hậu kiểm, truy thu, miễn giảm tiền chậm nộp (nếu đủ điều kiện)

Cam kết hỗ trợ tận tâm, bảo mật và hiệu quả – giúp cá nhân tuân thủ pháp luật thuế và tránh rủi ro pháp lý không đáng có.

>>> Nhanh tay đặt lịch tư vấn với luật sư của chúng tôi để được giải đáp mọi thắc mắc pháp lý, đảm bảo quyền lợi và sự an tâm cho bạn!

Đặt lịch tư vấn

Trốn thuế thu nhập cá nhân là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có thể dẫn đến phạt hành chính nặng hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, bao gồm phạt tù. Tuân thủ quy định, kê khai thuế đúng hạn và hợp tác với cơ quan thuế là cách tốt nhất để tránh rủi ro. Luật Thiên Mã sẵn sàng đồng hành cùng bạn với dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp. Liên hệ ngay hôm nay để được hỗ trợ chi tiết và hiệu quả theo quy định pháp luật mới nhất!