Từ năm 2022 đến 2024, mỗi năm Việt Nam có trung bình hơn 65.000 vụ ly hôn được Tòa án thụ lý. Trong số đó, hơn 70% vụ án có tranh chấp về tài sản chung của hai vợ chồng trong hôn nhân – theo thống kê của TAND Tối cao. Dự báo giai đoạn 2025–2030, con số này còn tăng nhanh, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM.
Việc chia tài sản khi ly hôn là một trong những vấn đề pháp lý phức tạp nhất, đòi hỏi phải hiểu rõ quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, các Nghị định hướng dẫn và án lệ thực tế.
Bài viết này, dưới góc nhìn của Luật sư Hôn nhân – Luật Thiên Mã, sẽ giúp bạn hiểu đầy đủ 7 nguyên tắc pháp luật khi phân chia tài sản, cách bảo vệ quyền lợi, cũng như cung cấp mẫu thỏa thuận chuẩn để áp dụng.
>>> Đừng để việc chia tài sản ly hôn làm bạn mất thời gian, hao tiền bạc và mệt mỏi thêm nữa! Hãy đặt lịch tư vấn với luật sư hôn nhân gia đình giỏi ngay hôm nay – Chỉ một khoản phí nhỏ, bạn tiết kiệm công sức và nhận giải pháp chuẩn tốt nhất từ luật sư. Hoặc gọi 1900 7495 để được hướng dẫn.
Căn cứ pháp lý về chia tài sản khi ly hôn
Cơ sở pháp lý chính điều chỉnh việc chia tài sản khi ly hôn gồm:
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (Điều 33 – 43 – 59 – 62)
- Bộ luật Dân sự 2015
- Nghị định 126/2014/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật HN&GĐ
- Án lệ số 03/2016/AL của Hội đồng Thẩm phán TANDTC về phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân
Điều 59 – Luật HN&GĐ 2014:
“Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến hoàn cảnh của mỗi bên, công sức đóng góp của vợ chồng trong việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung, lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.”
Phân loại tài sản cần chia khi ly hôn: Tài sản chung – Tài sản riêng
Trước khi tiến hành chia, cần xác định đâu là tài sản chung, đâu là tài sản riêng trước hôn nhân . Đây là căn cứ quan trọng nhất để Tòa án áp dụng.
| Tiêu chí | Tài sản chung | Tài sản riêng |
|---|---|---|
| Nguồn gốc | Tạo ra trong thời kỳ hôn nhân | Có trước khi kết hôn hoặc được tặng/ thừa kế riêng |
| Chủ sở hữu | Cả vợ và chồng cùng sở hữu | Chỉ một bên đứng tên và chứng minh được nguồn gốc |
| Giấy tờ pháp lý | Thường cùng đứng tên (nhà, xe, sổ đỏ…) | Đứng tên riêng, không nhập vào tài sản chung |
| Khi ly hôn | Chia theo nguyên tắc công bằng | Không chia, trừ trường hợp nhập vào tài sản chung |
⚖️ Lưu ý: Tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân nhưng đứng tên một người vẫn có thể bị coi là tài sản chung, nếu chứng minh được có công sức đóng góp của bên kia.
>>> Đừng để việc chia tài sản ly hôn chung và tài sản riêng làm bạn mất thời gian, hao tiền bạc và mệt mỏi thêm nữa! Hãy đặt lịch tư vấn với luật sư hôn ly hôn giỏi ngay hôm nay – Chỉ một khoản phí nhỏ, bạn tiết kiệm công sức và nhận giải pháp chuẩn tốt nhất từ luật sư. Hoặc gọi 1900 7495 để được hướng dẫn.
7 Nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn theo Luật Việt Nam
Nguyên tắc 1: Ưu tiên thỏa thuận
Pháp luật khuyến khích vợ chồng tự thỏa thuận về việc chia tài sản. Thỏa thuận có thể thực hiện:
- Trong thời kỳ hôn nhân (văn bản công chứng)
- Khi ly hôn (ghi trong đơn thuận tình ly hôn)
- Sau khi có bản án (lập thỏa thuận riêng để tránh thi hành án phức tạp)
Nguyên tắc 2: Chia đôi nhưng có xét công bằng
Tòa án không chia “50–50” tuyệt đối, mà căn cứ vào:
- Hoàn cảnh gia đình, thu nhập, nuôi con
- Công sức tạo lập tài sản (bên nào đóng góp nhiều hơn được hưởng nhiều hơn)
- Lỗi của bên ngoại tình, bạo lực, vi phạm nghĩa vụ vợ chồng
Ví dụ: Trong vụ án số 23/2023/HNGĐ-PT tại Hà Nội, người chồng ngoại tình, nên phần tài sản được chia 60% cho người vợ – người trực tiếp nuôi hai con nhỏ.
Nguyên tắc 3: Bảo vệ quyền lợi của con chưa thành niên
- Con chưa thành niên hoặc con khuyết tật được ưu tiên bố trí nơi ở ổn định, không bị ảnh hưởng tiêu cực bởi việc chia tài sản. Luật không quy định “chia tài sản cho con”, nhưng tòa thường xem đây là yếu tố để bên nuôi con được hưởng phần lợi thế hơn.
Nguyên tắc 4: Tài sản riêng không chia
- Các tài sản có trước khi kết hôn hoặc được tặng, thừa kế riêng không bị chia, trừ khi hai vợ chồng đã nhập vào khối tài sản chung của hai vợ chồng bằng văn bản hoặc bằng hành vi (sửa chữa, đầu tư, mua bán cùng sử dụng).
Nguyên tắc 5: Tài sản trong doanh nghiệp được định giá riêng
- Nếu một bên là chủ doanh nghiệp, phần vốn góp chỉ được chia sau khi định giá doanh nghiệp. Cơ quan thi hành án có thể yêu cầu thẩm định độc lập để tránh tranh chấp về giá trị cổ phần.
Nguyên tắc 6: Ưu tiên hiện vật – chỉ bán khi không thể chia
- Tòa án ưu tiên chia hiện vật (nhà, đất, xe). Chỉ khi không thể chia được thì mới bán để chia tiền. Người trực tiếp sử dụng, đang sinh sống tại tài sản (ví dụ nhà ở chung) được ưu tiên nhận, kèm nghĩa vụ thanh toán phần chênh lệch cho bên kia.
Nguyên tắc 7: Chia nợ chung song song tài sản chung
- Các khoản nợ chung phát sinh trong thời kỳ hôn nhân (vay mua nhà, vay ngân hàng kinh doanh) cũng được chia tương ứng với phần tài sản chung. Nếu nợ do một bên tự ý phát sinh (ví dụ vay chơi chứng khoán), bên kia có quyền từ chối nghĩa vụ trả nợ.
>>> Bạn đang băn khoăn về khối tài sản sau ly hôn? Đừng để việc chia tài sản ly hôn chung và tài sản riêng làm bạn mất thời gian! Hãy đặt lịch tư vấn với luật sư hôn nhân gia đình giỏi ngay hôm nay – Chỉ một khoản phí nhỏ, bạn tiết kiệm công sức và nhận giải pháp chuẩn tốt nhất từ luật sư. Hoặc gọi 1900 7495 để được hướng dẫn.
Cách chia tài sản trong 3 trường hợp phổ biến
Trường hợp 1: Thuận tình ly hôn
- Hai bên tự thỏa thuận tài sản và ghi trong đơn ly hôn. Tòa công nhận nếu đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho con.
Trường hợp 2: Ly hôn đơn phương
- Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ chia theo các nguyên tắc chi tài sản khi ly hôn ở trên.Thời gian giải quyết thường kéo dài 3–6 tháng tùy mức độ phức tạp.
Trường hợp 3: Tranh chấp tài sản sau khi ly hôn
- Nếu sau khi bản án có hiệu lực mà phát hiện tài sản chưa chia, các bên có quyền khởi kiện trong thời hiệu 3 năm (Điều 59 khoản 4 Luật HN&GĐ).
Các loại tài sản thường gặp khi chia ly hôn
- Nhà, đất, căn hộ chung: cần trích lục sổ đỏ, xác định nguồn vốn.
- Tiền tiết kiệm, cổ phiếu, cổ phần: yêu cầu ngân hàng/ công ty xác nhận.
- Phương tiện, xe cộ, tài sản giá trị: căn cứ giấy đăng ký sở hữu.
- Tài sản thừa kế, tặng cho: xác minh người thừa kế, thời điểm nhận.
- Doanh nghiệp, hộ kinh doanh: định giá độc lập, chia vốn theo tỷ lệ góp.
Các lỗi thường gặp khi chia tài sản
- Không chứng minh được công sức tạo lập tài sản → mất quyền lợi.
- Không kê khai đủ tài sản → bị tòa xem là “che giấu tài sản”.
- Không thỏa thuận rõ ràng → phải thi hành án phức tạp sau này.
- Tài sản đang thế chấp → không thể chia ngay, phải đợi xử lý ngân hàng.
Mẫu “Văn bản thỏa thuận chia tài sản sau ly hôn” (chuẩn Luật Thiên Mã)
VĂN BẢN THỎA THUẬN CHIA TÀI SẢN SAU LY HÔN
Hôm nay, ngày … tháng … năm … tại …
Chúng tôi gồm:Ông: … (CMND/CCCD số …)
Bà: … (CMND/CCCD số …)
Căn cứ Bản án ly hôn số …/…/HNGĐ-ST ngày … của TAND …
Hai bên tự nguyện thỏa thuận chia tài sản chung như sau:
Căn nhà tại … (Giấy chứng nhận số …) thuộc quyền sở hữu của ông/bà …
Xe ô tô biển số … thuộc quyền sở hữu của …
Khoản tiền tiết kiệm tại ngân hàng … số tiền … được chia đôi.
Hai bên cam kết:
Không tranh chấp, khiếu nại sau khi ký.
Tự nguyện thực hiện đúng nội dung thỏa thuận.
Người lập văn bản:
Ký, ghi rõ họ tên(Khuyến nghị: Nên công chứng văn bản này tại UBND hoặc Văn phòng công chứng để đảm bảo hiệu lực pháp lý.)
Một số câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Ly hôn có phải chia tài sản cho con không?
- Không. Con chưa thành niên không được chia tài sản, nhưng quyền lợi của con được bảo đảm thông qua phần tài sản dành cho người trực tiếp nuôi con.
2. Ngoại tình có được chia tài sản không?
- Có, nhưng tòa sẽ xem xét lỗi. Người ngoại tình có thể bị chia phần ít hơn.
3. Ly hôn nhưng không chia tài sản, sau này có được yêu cầu lại không?
- Có, trong thời hạn 3 năm kể từ ngày bản án ly hôn có hiệu lực.
4. Chia tài sản sau ly hôn có phải đóng thuế không?
- Nếu chỉ là phân chia quyền sở hữu trong gia đình (vợ chồng, con cái), thì được miễn thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ.
5. Khi nào cần luật sư hỗ trợ chia tài sản?
- Khi tài sản phức tạp: nhà đất, doanh nghiệp, hoặc tranh chấp kéo dài trên 6 tháng.
>>> Bạn đang băn khoăn về khối tài sản sau ly hôn? Đừng để việc chia tài sản ly hôn chung và tài sản riêng làm bạn mất thời gian! Hãy đặt lịch tư vấn với luật sư hôn ly hôn giỏi ngay hôm nay – Chỉ một khoản phí nhỏ, bạn tiết kiệm công sức và nhận giải pháp chuẩn tốt nhất từ luật sư. Hoặc gọi 1900 7495 để được hướng dẫn.
Kết luận từ Luật sư Hôn nhân – Luật Thiên Mã
Chia tài sản khi ly hôn không chỉ là việc phân chia vật chất, mà còn là vấn đề pháp lý và tâm lý sâu sắc. Mỗi quyết định, mỗi con số trong bản án đều có thể ảnh hưởng lâu dài đến quyền lợi của bạn và con cái.
⚖️ Luật Thiên Mã khuyến nghị:
- Chuẩn bị kỹ hồ sơ chứng minh tài sản.
- Ưu tiên thỏa thuận trước khi ra tòa.
- Luôn có luật sư đồng hành để bảo vệ quyền lợi chính đáng.
📞 Liên hệ ngay Luật sư Hôn nhân – Luật Thiên Mã: 1900 7495 (Tư vấn miễn phí ban đầu, bảo mật tuyệt đối thông tin khách hàng.)
