Khởi tố theo yêu cầu bị hại là một trường hợp khởi tố đặc biệt, bởi tính chất của việc khởi tố này. Xuất phát từ lợi ích, ý chí chủ quan của người bị hại, nhiều hành vi thực hiện được coi là tội phạm, nhưng để bắt đầu khởi tố thì cần đơn đề nghị khởi tố của nạn nhân.
Bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin liên quan đến khởi tố theo yêu cầu bị hại như: Khởi tố theo yêu cầu bị hại được pháp luật quy định như thế nào?; Đặc điểm của khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu bị hại; Ý nghĩa của khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại. Nếu các bạn có thắc mắc về vấn đề khởi tố theo yêu cầu bị hại, hay các vấn đề pháp luật khác, hãy nhấc máy gọi cho chúng tôi theo số điện thoại liên lạc 1900.6174, để được hỗ trợ giải đáp.
>> Liên hệ luật sư tư vấn miễn phí về thời điểm khởi tố? Gọi ngay: 1900.6174
Khởi tố theo yêu cầu của bị hại
Nhằm mục đích đảm bảo quyền lợi quyền con người nói chung và quyền của người bị hại nói riêng, Hiến pháp năm 2013 và các quy định trong Bộ luật hình sự, đã quy định một số tội được phép khởi tố theo yêu cầu của người bị hại. Tội cố ý gây thương tích, gây tổn hại tới sức khoẻ của người khác là những tội bị vi phạm nhiều nhất.
Các đối tượng phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác do tội phạm có tổ chức gây ra, hoặc các đối tượng đâm thuê, chém mướn hoạt động theo kiểu “xã hội đen”, sau khi phạm tội, chúng dùng nhiều thủ đoạn nhằm trốn tránh pháp luật như: mua chuộc, đe dọa, khống chế người bị hại để không tố giác tội phạm, hoặc đã tố giác thì rút đơn.
>>> Xem thêm: Kiến nghị khởi tố là gì? Thời hạn giải quyết kiến nghị khởi tố
Khởi tố theo yêu cầu bị hại pháp luật quy định như thế nào?
Bộ luật hình sự 2015, đã quy định một số tội tại các Điều chỉ được khởi tố theo yêu cầu của bị hại, cơ quan điều tra phải nhận được đơn khởi tố theo yêu cầu của bị hại thì mới khởi tố được vụ án. Việc khởi tố theo yêu của bị hại nhằm mục đích tạo cơ hội cho người có hành vi phạm tội khắc phục, sửa chữa hành vi của mình gây ra, hạn chế được những tổn thất về mặt tinh thần và vật chất cho người bị hại.
Theo quy định tại Điều 155 Bộ luật hình sự, chỉ được khởi tố các vụ án hình sự về các tội được quy định tại tại khoản 1 các điều của bộ luật này, khi có yêu cầu của người bị hại hoặc đại diện của người bị hại, nếu trường hợp người bị hại dưới 18 tuổi.
So với quy định tại Điều 103 Bộ luật hình sự 2003, quy định về khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại, Điều 155 Bộ luật hình sự 2015 có thêm trường hợp cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại tới sức khoẻ của người khác do vượt quá mức cần thiết. Khoản 2 điều 105, còn quy định về người bị hại được rút yêu cầu khởi tố trước ngày mở phiên tòa sơ thẩm, thì khoản 2 Điều 155 không còn quy định giới hạn của thời hạn này.
>>> Pháp luật quy định như thế nào về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu bị hại? Gọi ngay: 1900.6174
Đặc điểm của khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại
Dựa vào các quy định của pháp luật về khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, có thể thấy đặc điểm của việc khởi tố này, bao gồm:
-Khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại, là quy định đặc biệt của luật tố tụng hình sự Việt Nam.
Đối tượng điều chỉnh của pháp luật Việt Nam là đối tượng có tính đặc thù, là quan hệ giữa Nhà nước và và người thực hiện hành vi phạm tội. Trong mối quan hệ ấy, Nhà nước là là chủ thể có quyền truy cứu trách nhiệm đối với những hành vi phạm tội, người phạm tội. Một trong những nguyên tắc chung của luật hình sự là nhanh chóng, kịp thời phát hiện để ngăn chặn, và xử lý tội phạm.
Tuy nhiên, nguyên tắc này trong trường hợp có khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu bị hại có chỗ không đúng. Trong trường hợp khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu bị hại, Nhà nước đã trao quyền có truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người thực hiện tội phạm hay không cho bị hại. Và điều này có thể dẫn đến hậu quả là tội phạm có thể bị bỏ qua, người thực hiện hành vi có thể không bị truy cứu trách nhiệm, đây có thể là sự mâu thuẫn giữa lợi ích chung của toàn xã hội và lợi ích của người bị hại
Những vụ án khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, chỉ bảo vệ quyền lợi và lợi ích cho người bị hại, không đại diện quyền lợi cho toàn xã hội
Cá nhân, hay các cơ quan, tổ chức có thể bị xâm phạm quyền lợi, nếu khởi tố vụ án hành vi phạm tội, thì không có lợi cho người bị hại, thậm chí gây tổn hại về mặt tinh thần
Những quy định khởi tố vụ án hình sự chỉ áp dụng cho 10 trường hợp được quy định tại Bộ luật hình sự.
Ý chí chủ quan của người bị hại hoặc đại diện của người bị hại, đóng vai trò quyết định trong việc khởi tố vụ án và quá trình tố tụng
>>> Đặc điểm của khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của bị hại? Gọi ngay: 1900.6174
Ý nghĩa của khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu bị hại
Bên cạnh những ý nghĩa nói chung của Bộ luật hình sự, khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại còn có ý nghĩa riêng, cụ thể
-Thực hiện các quy định khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, góp phần vào việc thực hiện nhiệm vụ của Bộ luật hình sự quy định, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con người; đấu tranh phòng chống tội phạm
-Khởi tố vụ án theo yêu cầu của bị hại còn góp phần vào giúp giáo dục tội phạm, thực hiện theo các quy định của bộ luật hình sự và ngăn ngừa những tội phạm mới. Thông qua quá trình hòa giải, bồi thường, có thể giúp những cá nhân, pháp nhân phạm tội được giáo dục, khoan hồng. Thể hiện được tính nhân đạo sâu sắc của Đảng và Nhà nước
-Ngoài ra, các quy định thực hiện khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại còn thể hiện tính dân chủ, sự cảm thông trước những thiệt hại mất mát của người bị hại.
Việc xử lý người phạm tội không phải trong mọi trường hợp đều là giải pháp tốt nhất để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, bởi vì có thể thiệt hại đã xảy ra rồi, trừng trị người phạm tội như thế nào cũng không khôi phục lại được các thiệt hại gây ra, đặc biệt là đối với các thiệt hại về thể chất, danh dự, nhân phẩm.
>>> Xem thêm: Khởi tố là gì? Quy trình khởi tố diễn ra như thế nào?
Trên đây, là toàn bộ những thông tin pháp lý về khởi tố theo yêu cầu của người bị hại. Khởi tố theo yêu cầu của người bị hại là trường hợp khởi tố đặc biệt. Mong rằng những thông tin Luật Thiên Mã cung cấp trên, sẽ giúp ích cho các bạn trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu về việc khởi tố này. Nếu có thắc mắc, hãy gọi cho chúng tôi theo số điện thoại 1900.6174, để được tư vấn hỗ trợ.
