Hối lộ là gì? Nhận hối lộ bao nhiêu thì bị truy tố?

Hối lộ là gì? Tham nhũng, nhận hối lộ đã và đang là một vấn đề nóng của toàn xã hội. Những năm gần đây; Chính phủ ta đã rất quyết liệt trong việc bài trừ tham nhũng, thanh lọc lại  bộ máy Nhà nước; tạo nên một bộ máy Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Vấn nạn tham nhũng, nhận hối lộ, môi giới hối lộ hiện nay vẫn đang được cơ quan chức năng tích cực kiểm soát. Vậy, cụ thể pháp luật quy định như thế nào về tội nhận hối lộ?  Nhận hối lộ bao nhiêu thì sẽ bị truy tố? v.v…

Bài viết sau đây của chúng tôi sẽ giải đáp tất cả thắc mắc vừa nêu trên. Để nhận được sự hỗ trợ và tư vấn nhiệt tình từ phía chúng tôi về các vấn đề pháp luật, vui lòng gọi số hotline sau đây của Tổng đài Luật Thiên Mã 1900.6174.

>>>Luật sư giải đáp miễn phí hối lộ là gì? Gọi ngay: 1900.6174

Trả lời:

Chúng tôi cảm ơn chị đã tin tưởng gửi câu hỏi về cho Tổng đài Luật Thiên Mã, sau khi tìm hiểu các quy định mới nhất về hối lộ, chúng tôi xin đưa ra lời giải đáp về vấn đề chị đã hỏi như sau:

Hối lộ là gì?

Hối lộ về bản chất có thể hiểu sự mua bán quyền lực, một hành vi vi phạm pháp luật và đạo đức, nhất là về phía những người nhận hối lộ. Người nhận hối lộ dứt khoát phải là những người nắm giữ quyền lực và đã “bán” quyền lực đó để có thể thu lợi bất chính cho mình.

Bản chất đây là các hành vi “trao đổi” giữa lợi ích hai bên, dựa trên lý thuyết hành vi trao đổi hợp lý thì giải thích về các mối quan hệ này phát triển có mục đích là sẽ cùng mang lại những lợi ích nhất định giữa hai bên, quan hệ tạo nên lợi ích càng lớn thì các mức độ tương tác xảy ra càng thường xuyên hơn, mạnh mẽ hơn. Và nó sẽ trở thành kỳ vọng mong muốn từ hai phía. Như vậy trong tương lai chúng sẽ được tiến hành lặp lại thành các thói quen, có hệ thống và chuẩn mực rõ ràng hình thành lên khuôn mẫu của xã hội, một hiện tượng.

Hình mẫu hành động dựa trên sự hợp tác và trao đổi. Người này tự nguyện cho ra một cái gì đó mà họ cho rằng có thể không cần đến nó hoặc nó không quan trọng bằng thứ mà họ có thể nhận lại từ đối phương, và bản thân họ  đánh giá thứ mà mình mang ra trao đổi sẽ có lợi ích cho đối phương hơn là thứ đối phương dùng để trao đổi lại.

Quá trình tiến hành trao đổi sẽ dựa trên việc đàm phán, thỏa thuận và vì các lợi ích chung, ích kỷ về quyền lợi cá nhân từ hai phía. Nhưng dưới sự tác động đa chiều khi mạng lưới xã hội được trải ra và bao trùm lên các cá nhân thì nó sẽ không còn đơn thuần là quá trình trao đổi thương lượng thông thường, công khai giữa hai bên. Hay nói cách khác nó sẽ bị điều chỉnh và biến thể hoặc tiềm ẩn đi các hành động trao đổi này. Đó là hành vi tặng quà tết với mục đích nhận hối lộ.

>>>Chuyên viên tư vấn giải đáp miễn phí hối lộ là gì? Gọi ngay: 1900.6174

Hối lộ và các hành vi liên quan

Hành vi hối lộ có thực hiện được hay không sẽ phụ thuộc vào ba yếu tố: đưa hối lộ, nhận hối lộ và môi giới hối lộ, trong đó, đưa và nhận hối lộ sẽ đóng vai trò then chốt, môi giới hối lộ giống như là một chất xúc tác, tạo các điều kiện thuận lợi hơn, an toàn hơn cho các hành vi hối lộ nói chung được thực hiện trót lọt.

• Đưa hối lộ

Từ phía người đưa hối lộ. Đưa hối lộ thường sẽ là các doanh nhân hoặc cá nhân. Hối lộ là một trong những cách dùng tiền bạc hoặc là vật chất để mê hoặc người ra các quyết định, người có chức có quyền để doanh nghiệp nhận được hợp đồng béo bở hoặc bản thân cá nhân nào đó sẽ thực hiện được một việc có lợi cho bản thân  mình (có thể là hợp pháp hoặc cũng có thể phi pháp).

Khi việc kinh doanh ngày càng khó khăn, cạnh tranh ngày càng khốc liệt, hối lộ chính là một cách để có được hợp đồng hoặc là một sự cho phép nào đó từ phía những người có chức vụ quyền hạn trong các cơ quan công quyền, để từ đó kiếm lời bất chính. Vụ án “chạy quota” ở Bộ Thương mại là một ví dụ. Ở một số nước, các doanh nghiệp sẽ coi hối lộ là một chi phí cần thiết trong việc kinh doanh.

Trong đa số các trường hợp, những người đưa hối lộ thừa biết hành vi của mình phạm pháp. Pháp luật của hầu hết các nước đều cấm không chỉ là người nhận hối lộ mà cả người đưa hối lộ. Vì biết rõ điều này nên tâm lý của những người đưa hối lộ luôn căng thẳng vì có thể bị bắt và bị bỏ tù bất cứ lúc nào.

• Nhận hối lộ

Từ phía những người nhận hối lộ. Đã là người nhận hối lộ thì phải là những người có chức có quyền. Không có quyền thế, không có quyền quyết định thì chắc chắn  họ không phải là các đối tượng được nhận hối lộ. Lòng tham vốn sẽ là một bản tính cố hữu của con người. Khi có quyền lực trong tay lại thiếu vắng đi sự kiểm soát chặt chẽ, người có quyền lực khó cưỡng lại nổi sự cám dỗ.

Không ít các cán bộ có chức có quyền nhưng bị thoái hoá, biến chất. Họ tham tiền và chấp nhận việc nhận hối lộ. Thậm chí sẽ gợi ý, ép các doanh nghiệp, cá nhân phải đưa hối lộ. Nếu như không đưa hối lộ, họ sẽ tìm mọi cách để làm khó dễ, thậm chí làm cho hỏng việc. Vì tham lam, họ sẽ bất chấp luật pháp, bao che, dung túng, thậm chí là tiếp tay cho những hành vi phạm pháp, nhắm mắt trước những hậu quả sẽ xảy ra cho xã hội.

Người nhận hối lộ chắc chắn sẽ biết rằng, việc ăn đút lót, hối lộ là một vi phạm pháp luật nghiêm trọng, rằng họ có nguy cơ một ngày nào đó sẽ phải đứng trước vành móng ngựa, chịu sự trừng phạt nghiêm khắc của luật pháp cũng như sự khinh bỉ của nhân dân. Tuy nhiên có vẻ như, phần lớn những kẻ nhận hối lộ đều tin tưởng rằng, mình sẽ không bị phát hiện. 

• Môi giới hối lộ

Hành vi môi giới hối lộ và người môi giới hối lộ. Đây là một hành vi chỉ xuất hiện khi mà xã hội phát triển đến một mức độ nào đó, khi chuyện mua bán không thể thực hiện trực tiếp hoặc pháp luật đã quy định về việc trừng trị những hành vi đưa, nhận hối lộ. Môi giới hối lộ chính là làm cho “cung/cầu” gặp nhau.

Những người cần được việc nhưng không biết chỗ bán, lại có người có ý định bán vì những lý do khác nhau nhưng không thể biết rõ ai có ý định cần mua, hai đối tượng này không thể trực tiếp thực hiện các hành vi của mình. Khi đó sẽ làm xuất hiện các loại “cò” trung gian. Đôi khi người môi giới không vì các mục đích kiếm lời mà đơn giản chỉ là muốn giúp người mua hoặc người bán.

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, người môi giới thường sẽ thực hiện hành vi môi giới để kiếm lợi từ một trong hai phía hoặc từ cả hai phía: người đưa và người nhận hối lộ. Thậm chí sẽ có những người đã coi môi giới là một nghề. Tất nhiên, do đưa hối lộ và nhận hối lộ là các hành vi phi pháp nên “nghề môi giới” cũng sẽ được thực hiện một cách lén lút, không chính thức. Và đây cũng là một hành vi phạm pháp luật và được quy định là tội phạm thuộc bộ luật hình sự.

>>>Luật sư giải đáp miễn phí về hối lộ và các hành vi liên quan? Gọi ngay: 1900.6174

Nhận hối lộ và quy định của pháp luật

Tội nhận hối lộ được cấu thành do lỗi của những người nào lợi dụng các chức vụ, quyền hạn, trực tiếp hoặc qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào có giá trị từ hai triệu đồng  trở lên, cụ thể:

Tội nhận hối lộ đã được quy định tại Điều 354 của BLHS 2015, theo đó thì mức xử lý hình sự sẽ được áp dụng đối với các trường hợp nhận hối lộ là tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng cho đến dưới 100.000.000 đồng hoặc là dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về các hành vi này mà vẫn còn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội được quy định tại Mục 1, chưa được xóa án tích mà  vẫn còn vi phạm; lợi ích phi vật chất.

Theo như quy định tại Điều 354 của BLHS 2015 thì những mức xử lý hình sự đối với các hành vi nhận hối lộ được xác định, cụ thể như sau:

• Khung thứ nhất với mức phạt từ 2 cho đến 7 năm tù đối với những hành vi theo như quy định tại Khoản 1 Điều 354 của Bộ luật hình sự 2015:

Người nào lợi dụng các chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc là qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ các lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho những người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì các lợi ích hoặc theo như yêu cầu của người đưa hối lộ, thì sẽ bị phạt tù từ 02 năm cho đến 07 năm:

Tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng cho đến dưới 100.000.000 đồng hoặc là dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà vẫn còn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội được quy định tại Mục 1 Chương này, chưa được xóa án tích mà vẫn còn vi phạm;

Lợi ích phi vật chất….”

• Khung hình phạt sẽ từ 07 năm cho đến 15 năm khi có những tình tiết theo như quy định tại Khoản 2 Điều 354 của BLHS 2015: Có tổ chức; Lạm dụng các chức vụ, quyền hạn; Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác có trị giá từ 100.000.000 đồng cho đến dưới 500.000.000 đồng; Gây thiệt hại về các tài sản từ 1.000.000.000 cho đến dưới 3.000.000.000 đồng; Phạm tội 02 lần trở lên; Biết rõ của hối lộ là các tài sản của Nhà nước; Đòi hối lộ, sách nhiễu hoặc dùng các thủ đoạn xảo quyệt.
• Khung hình phạt từ 15 cho đến 20 năm tù trong trường hợp sau: Của hối lộ là tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 500.000.000 đồng cho đến dưới 1.000.000.000 đồng; Gây thiệt hại về các tài sản từ 3.000.000.000 đồng cho đến dưới 5.000.000.000 đồng.
• Khung hình phạt từ 20 năm, chung thân hoặc là tử hình trong trường hợp: Của hối lộ là tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác có trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên; Gây thiệt hại về các tài sản 5.000.000.000 đồng trở lên.

>>>Luật sư giải đáp miễn phí về hành vi nhận hối lộ và quy định của pháp luật? Gọi ngay: 1900.6174

Phân biệt giữa tội đưa hối lộ và tội môi giới hối lộ

Tội đưa hối lộ và tội môi giới hối lộ là hai tội phạm khác nhau trong lĩnh vực pháp luật.

Tội đưa hối lộ (bribery) là hành vi cố ý cung cấp, hứa hẹn hoặc trao đổi tiền bạc hoặc giá trị khác để ảnh hưởng đến hành vi của người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực. Tội đưa hối lộ thường được coi là một tội phạm hình sự nghiêm trọng và có thể bị phạt nặng.

Tội môi giới hối lộ (bribe solicitation) là hành vi yêu cầu, đề nghị hoặc chấp nhận hối lộ từ người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực. Tội môi giới hối lộ cũng là một tội phạm hình sự và có thể bị phạt nặng.

Chủ thể:

Trong tội đưa hối lộ, chủ thể của tội là người cung cấp hoặc trao đổi tiền bạc hoặc giá trị khác để ảnh hưởng đến hành vi của người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực.

Trong tội môi giới hối lộ, chủ thể của tội là người yêu cầu, đề nghị hoặc chấp nhận hối lộ từ người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực.

Mặt khách quan:

Trong tội đưa hối lộ, mặt khách quan của tội là việc cung cấp hoặc trao đổi tiền bạc hoặc giá trị khác để ảnh hưởng đến hành vi của người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực. Điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định của công chức hoặc doanh nghiệp, gây thiệt hại cho lợi ích chung và gây mất trật tự trong xã hội.

Trong tội môi giới hối lộ, mặt khách quan của tội là việc yêu cầu, đề nghị hoặc chấp nhận hối lộ từ người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực. Việc yêu cầu hối lộ có thể khiến cho những người có quyền lực phải đưa ra quyết định thiếu khách quan và không đảm bảo lợi ích chung.

Khách thể:

Trong tội đưa hối lộ, khách thể của tội là những người khác có quyền lực và bị ảnh hưởng bởi việc cung cấp hoặc trao đổi tiền bạc hoặc giá trị khác. Việc đưa hối lộ có thể ảnh hưởng đến quyết định của họ và gây thiệt hại cho lợi ích chung.

Trong tội môi giới hối lộ, khách thể của tội là những người khác có quyền lực và phải đối mặt với việc yêu cầu hối lộ. Việc yêu cầu hối lộ có thể khiến cho những người này phải đưa ra quyết định thiếu khách quan và không đảm bảo lợi ích chung.

Chủ quan:

Trong cả tội đưa hối lộ và tội môi giới hối lộ, chủ quan của tội là ý định của người vi phạm pháp luật. Người vi phạm pháp luật có ý định cố tình vi phạm quy định pháp luật bằng cách đưa hoặc yêu cầu hối lộ để ảnh hưởng đến quyết định của người có quyền lực và lợi ích của cộng đồng.

Tóm lại, tội đưa hối lộ là hành vi cung cấp hoặc trao đổi tiền bạc hoặc giá trị khác để ảnh hưởng đến hành vi của người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực, trong khi tội môi giới hối lộ là hành vi yêu cầu, đề nghị hoặc chấp nhận hối lộ từ người khác trong vai trò công chức, nhân viên chính phủ, doanh nghiệp hoặc cá nhân khác có quyền lực.

>>>Xem thêm: Người đưa hối lộ có bị phạt không? – Giải đáp chi tiết

Nhận hối lộ bao nhiêu thì bị truy tố?

Tội nhận hối lộ được cấu thành do lỗi của những người nào lợi dụng các chức vụ, quyền hạn, trực tiếp hoặc qua trung gian đã nhận hoặc sẽ nhận tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác dưới bất kỳ hình thức nào có giá trị từ hai triệu đồng  trở lên, cụ thể:

Tội nhận hối lộ đã được quy định tại Điều 354 của BLHS 2015, theo đó thì mức xử lý hình sự sẽ được áp dụng đối với các trường hợp nhận hối lộ là tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng cho đến dưới 100.000.000 đồng hoặc là dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về các hành vi này mà vẫn còn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội được quy định tại Mục 1, chưa được xóa án tích mà  vẫn còn vi phạm; lợi ích phi vật chất.

Theo như quy định tại Điều 354 của BLHS 2015 thì những mức xử lý hình sự đối với các hành vi nhận hối lộ được xác định, cụ thể như sau:

Khung thứ nhất với mức phạt từ 2 cho đến 7 năm tù đối với những hành vi theo như quy định tại Khoản 1 Điều 354 của Bộ luật hình sự 2015:

Người nào lợi dụng các chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc là qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ các lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho những người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì các lợi ích hoặc theo như yêu cầu của người đưa hối lộ, thì sẽ bị phạt tù từ 02 năm cho đến 07 năm:

Tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng cho đến dưới 100.000.000 đồng hoặc là dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà vẫn còn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội được quy định tại Mục 1 Chương này, chưa được xóa án tích mà vẫn còn vi phạm;

Lợi ích phi vật chất….”

• Khung hình phạt sẽ từ 07 năm cho đến 15 năm khi có những tình tiết theo như quy định tại Khoản 2 Điều 354 của BLHS 2015: Có tổ chức; Lạm dụng các chức vụ, quyền hạn; Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác có trị giá từ 100.000.000 đồng cho đến dưới 500.000.000 đồng; Gây thiệt hại về các tài sản từ 1.000.000.000 cho đến dưới 3.000.000.000 đồng; Phạm tội 02 lần trở lên; Biết rõ của hối lộ là các tài sản của Nhà nước; Đòi hối lộ, sách nhiễu hoặc dùng các thủ đoạn xảo quyệt.
• Khung hình phạt từ 15 cho đến 20 năm tù trong trường hợp sau: Của hối lộ là tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 500.000.000 đồng cho đến dưới 1.000.000.000 đồng; Gây thiệt hại về các tài sản từ 3.000.000.000 đồng cho đến dưới 5.000.000.000 đồng.
• Khung hình phạt từ 20 năm, chung thân hoặc là tử hình trong trường hợp: Của hối lộ là tiền, các tài sản hoặc lợi ích vật chất khác có trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên; Gây thiệt hại về các tài sản 5.000.000.000 đồng trở lên.

Theo đó, các hành vi nhận hối lộ chỉ cấu thành tội phạm và sẽ bị xử lý hình sự khi của hối lộ là tiền, các tài sản, lợi ích vật chất khác có trị giá từ 2 triệu đồng trở lên hoặc là dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp được quy định tại Khoản 1 Điều 354 của BLHS 2015.

Đối với những trường hợp nhận các lợi ích phi vật chất (tạo nên các  mối quan hệ, hối lộ bằng cách tặng thưởng; bầu cử, bổ nhiệm các chức vụ; nâng điểm thi…) thì việc xác định giá trị của lợi ích sẽ không có tính bắt buộc.

Về hình thức thực hiện, BLHS năm 2015 đã mô tả cụ thể về hành vi nhận hối lộ. Với quy định này thì hành vi nhận của hội lộ cho bên thứ ba được hưởng lợi (người hoặc tổ chức khác) cũng sẽ được coi là hành vi phạm tội nhận hối lộ.

Như vậy các hành vi của nhận hối lộ có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự; theo quy định tại Điều 354 của Bộ luật hình sự. Người phạm tội nhận hối lộ có thể sẽ bị phạt tù đến 20 năm, tù chung thân hoặc là tử hình. Đồng thời, những người phạm tội có thể sẽ bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định cho đến 05 năm; phạt tiền cho đến 100 triệu đồng, tịch thu một phần hoặc là toàn bộ tài sản.

>>>Xem thêm: Nhận hối lộ bao nhiêu thì bị tử hình? Cấu thành tội phạm nhận hối lộ

Trên đây là toàn bộ thông tin chia sẻ về “Hối lộ là gì” đã được chúng tôi tìm hiểu, tổng hợp để gửi đến các bạn, cụ thể pháp luật quy định như thế nào về tội nhận hối lộ?  Nhận hối lộ bao nhiêu thì sẽ bị truy tố? v.v…

Nếu như còn thắc mắc nào liên quan đến các vấn đề trên xin mời quý bạn đọc tiếp tục gửi câu hỏi về cho chúng tôi hoặc liên hệ số hotline sau đây 1900.6174 của Tổng đài Luật Thiên Mã để được hỗ trợ một cách nhanh nhất có thể. Chúng tôi hy vọng sẽ nhận được nhiều hơn nữa sự tin tưởng cũng như các ý kiến đóng góp của quý bạn đọc trong tương lai.