Di chúc bị vô hiệu có thể do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn như không tuân theo quy định pháp luật, vi phạm các nguyên tắc cơ bản của di chúc, hay có sự mâu thuẫn giữa các di chúc khác nhau.Khi một người lập di chúc với hy vọng có thể thể hiện rõ ràng ý muốn về việc chia sẻ tài sản sau khi qua đời, nhưng di chúc đó sau đó lại bị coi là vô hiệu, thì tình huống này có thể gây ra nhiều rắc rối và tranh cãi trong việc kế thừa và chia sẻ di sản. Mọi vướng mắc của các bạn liên quan đến vấn đề trên, vui lòng kết nối trực tiếp đến với Luật sư thông qua số hotline 1900.6174 để được tư vấn kịp thời và nhanh chóng nhất!
>>> Luật sư tư vấn về vấn đề di chúc vô hiệu? Gọi ngay 1900.6174.
Nội dung tư vấn:Anh Hoàng – Thanh Hóa có câu hỏi như sau:
Trước khi mất bố tôi có lập di chúc trong đó ghi rõ ý muốn chia tài sản cho con cái và vợ sau khi mất. Tuy nhiên, trong quá trình giải quyết di chúc sau khi bố tôi qua đời, phát hiện ra một số vấn đề liên quan đến tính hợp pháp của di chúc.
Trong quá trình xem xét di chúc, phát hiện rằng một số điều khoản trong di chúc không tuân theo quy định của pháp luật dân sự.
Cụ thể, một số phần trong di chúc vi phạm quy định về di chúc không hợp pháp, như cấp phép một tổ chức phi lợi nhuận không hợp pháp nhận di chúc, hoặc để lại tài sản cho mục đích trái pháp luật. Những điều khoản này khiến di chúc trở nên không hợp lệ.
Vậy Luật sư cho tôi hỏi: Di chúc vô hiệu khi nào? Có được thay đổi nội dung di chúc sau khi đã lập không? : Hậu quả của việc di chúc vô hiệu ra sao? Thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy bỏ di chúc, tuyên bố di chúc vô hiệu?
Tôi xin cảm ơn!
Cảm ơn anh đã gửi câu hỏi đến Luật Thiên Mã, trước những vướng mắc của anh chúng tôi xin trả lời cho anh như sau:
Di chúc là gì?
Theo quy định của Bộ Luật Dân sự 2015, di chúc được định nghĩa là hành động thể hiện ý chí của cá nhân, nhằm chuyển giao tài sản của mình cho người khác sau khi qua đời.
Di chúc có thể hiểu như là tài liệu chứa đựng bằng chứng rõ ràng về ý chí và ý nguyện cuối cùng của một người, quyết định việc sử dụng tài sản của họ sau khi qua đời, nhằm trao gửi cho những người được chỉ định là người thừa kế theo di chúc.
Để di chúc được công nhận và có hiệu lực trong việc chia di sản thừa kế của người đã qua đời theo ý nguyện đã quy định, điều kiện cần là di chúc phải đáp ứng đủ các yêu cầu về tính hợp pháp và hiệu lực của di chúc.
>>> Xem thêm: Di chúc chung của vợ chồng có được lập không? Mẫu di chúc mới nhất
Di chúc vô hiệu khi nào?
Các trường hợp di chúc vô hiệu toàn bộ
Di chúc là tài liệu quan trọng trong việc quản lý và chia sẻ tài sản sau khi người viết di chúc qua đời. Tuy nhiên, để di chúc có hiệu lực pháp luật, cần tuân thủ các điều kiện về mặt nội dung và hình thức theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015. Nếu không đáp ứng được các điều kiện này, di chúc sẽ bị coi là vô hiệu.
Có hai trường hợp khiến di chúc bị vô hiệu toàn bộ:
- Người lập di chúc không đáp ứng được các điều kiện về mặt chủ thể lập di chúc, bao gồm:
- Người lập di chúc không có đủ năng lực pháp luật để lập di chúc.
- Người lập di chúc bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như bị lừa dối, de dọa hoặc bị ép buộc không tự nguyện khi lập di chúc.
- Nội dung di chúc vi phạm các quy định cấm của luật hoặc không tuân thủ đạo đức xã hội.
- Di chúc không đáp ứng đủ các điều kiện về mặt hình thức để di chúc hợp pháp.
Nếu di chúc bị coi là vô hiệu toàn bộ, tài sản của người đó sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật kế thừa thay vì theo di chúc. Còn nếu chỉ có một phần nội dung trong di chúc vi phạm, chỉ phần đó sẽ không có hiệu lực pháp luật, trong khi các nội dung khác trong di chúc vẫn được xem xét và thực hiện theo ý nguyện của người viết di chúc.
Ngoài ra, Điều 643 Bộ luật Dân sự năm 2015 cũng quy định một số trường hợp khiến di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần, như sau:
- Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc.
- Cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Trường hợp này, nếu có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, và một trong số cơ quan, tổ chức được chỉ định kế vị không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế, thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực.
- Di chúc không có hiệu lực nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế. Nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần, thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.
- Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực.
Tóm lại, để đảm bảo di chúc có hiệu lực pháp luật, người viết di chúc cần tôn trọng và tuân thủ các quy định của pháp luật về nội dung và hình thức di chúc. Tránh vi phạm các quy định cấm và đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc chia tài sản cho người thừa kế.
>>> Xem thêm: Di chúc không hợp pháp là gì? Quy định về di chúc không hợp pháp
Các trường hợp di chúc vô hiệu một phần
Khi một di chúc bị vô hiệu một phần, các điều khoản hợp pháp của di chúc vẫn có hiệu lực pháp luật, chỉ có một phần nội dung của di chúc bị coi là không hợp pháp và không có giá trị.
Cụ thể, có các trường hợp sau đây khiến di chúc bị vô hiệu một phần:
- Nếu bản di chúc đáp ứng đầy đủ các điều kiện hợp pháp để được coi là di chúc có hiệu lực, nhưng chỉ có một phần nội dung trong di chúc không tuân thủ quy định pháp luật, thì chỉ phần đó bị vô hiệu. (Theo khoản 4 Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015.)
- Trong trường hợp di chúc có nhiều người thừa kế được chỉ định và trong số họ có người chết trước hoặc cùng thời điểm với người viết di chúc, và một trong số các cơ quan, tổ chức được chỉ định kế vị không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế, thì chỉ phần di chúc liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này sẽ không có hiệu lực pháp luật.
- Nếu tất cả tài sản để lại cho người thừa kế chỉ có một phần tài sản không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế, chỉ phần đó của di chúc bị vô hiệu. Các phần tài sản thừa kế còn lại vẫn có hiệu lực pháp luật.
Do đó, trong những trường hợp này, di chúc vẫn được xem xét và thực hiện đối với các phần hợp pháp, nhưng chỉ phần bị vô hiệu sẽ không được áp dụng. Việc đảm bảo sự minh bạch và công bằng trong việc xử lý di chúc là rất quan trọng để thỏa mãn ý nguyện của người viết di chúc và tránh các tranh chấp về tài sản sau này.
>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Di chúc vô hiệu khi nào? Gọi ngay 1900.6174
Có được thay đổi nội dung di chúc sau khi đã lập không?
Theo quy định tại Điều 640 Bộ luật Dân sự năm 2015, người lập di chúc được phép thay đổi nội dung di chúc bằng cách sửa đổi, bổ sung, hoặc thay thế di chúc hiện có, hoặc thậm chí có thể hủy bỏ di chúc đã lập vào bất kỳ thời điểm nào.
Khi người lập di chúc bổ sung thêm nội dung vào di chúc, cả phần bổ sung và di chúc gốc đều có hiệu lực pháp luật, trừ khi có mâu thuẫn giữa phần bổ sung và nội dung di chúc gốc, chỉ phần bổ sung mới có hiệu lực pháp luật.
Nếu người lập di chúc quyết định thay thế hoàn toàn di chúc bằng một di chúc mới, thì di chúc cũ sẽ bị hủy bỏ và chỉ di chúc mới có hiệu lực.
Ngoài ra, theo khoản 5 của Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015, khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản, chỉ bản di chúc cuối cùng có hiệu lực pháp luật. Các bản di chúc trước đó đều sẽ không còn giá trị và bị hủy bỏ.
Do đó, quy định tại Điều 640 và Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015 cho phép người lập di chúc linh hoạt điều chỉnh di chúc của mình theo ý muốn và tình hình thay đổi. Tuy nhiên, những điều chỉnh này phải tuân thủ các quy định của pháp luật để đảm bảo tính hợp pháp và giữ được giá trị của di chúc. Khi có nhiều bản di chúc về cùng một tài sản, di chúc cuối cùng sẽ được xem xét và thực hiện theo quy định của pháp luật, các bản di chúc trước đó sẽ không còn giá trị. Việc này giúp đảm bảo sự rõ ràng và minh bạch trong việc thực hiện di chúc của người lập di chúc sau khi qua đời.
>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Có được thay đổi nội dung di chúc sau khi đã lập không? Gọi ngay 1900.6174
Hậu quả của việc di chúc vô hiệu
Theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015, di chúc không hợp pháp sẽ bị coi là vô hiệu tính từ thời điểm di chúc được xác lập. Di chúc bị vô hiệu không có tác động pháp lý đối với di chúc đó. Quyền tuyên bố di chúc không hợp pháp và vô hiệu nằm trong thẩm quyền của Tòa án, trừ khi có các trường hợp di chúc rõ ràng là vô hiệu.
Thường thì phần di sản liên quan đến phần di chúc bị vô hiệu sẽ được chia theo quy định pháp luật, trừ trường hợp phần di sản này bị tịch thu do nội dung di chúc vi phạm pháp luật, như khi di chúc chỉ định tổ chức phản động hưởng di sản hoặc để lại di sản cho những người thừa kế để sử dụng vào các mục đích trái pháp luật (như sử dụng cho mục đích khủng bố, buôn lậu, chứa mại dâm, tổ chức đánh bạc…).
Cần lưu ý một điểm khác biệt cơ bản giữa di chúc và hợp đồng trong việc định đoạt tài sản chung của vợ chồng. Theo quy định của pháp luật, tài sản chung của vợ chồng là tài sản thuộc sở hữu chung hợp nhất. Việc định đoạt tài sản chung phải được sự đồng ý của cả hai bên vợ, chồng. Do đó, hợp đồng hoặc giao dịch do một bên trong vợ chồng lập liên quan đến tài sản chung mà không có sự đồng ý của cả hai vợ, chồng sẽ bị vô hiệu.
Tuy nhiên, quy định trên không áp dụng đối với việc lập di chúc. Theo đó, nếu một trong vợ chồng lập di chúc riêng định đoạt toàn bộ tài sản chung thì chỉ phần di chúc này sẽ bị vô hiệu, còn phần còn lại của di chúc vẫn có hiệu lực.
>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Hậu quả của việc di chúc vô hiệu? Gọi ngay 1900.6174
Thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy bỏ di chúc, tuyên bố di chúc vô hiệu
Lập di chúc là một hành vi giao dịch dân sự quan trọng, và việc tranh chấp, hủy bỏ di chúc hoặc tuyên bố di chúc dân sự sẽ được xem xét là một vấn đề tranh chấp liên quan đến giao dịch dân sự. Do đó, căn cứ vào Khoản 3 Điều 26 của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, việc giải quyết các tranh chấp này thuộc thẩm quyền của Tòa án.
Lập di chúc là hành động mà người viết di chúc thể hiện ý muốn và quyết định về việc chia sẻ tài sản sau khi qua đời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, có thể xảy ra các tranh chấp liên quan đến di chúc, chẳng hạn như khi có người tranh cãi về tính hợp pháp của di chúc, hoặc khi có yếu tố xung đột giữa các di chúc khác nhau.
Như quy định tại Điều 26 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, việc giải quyết các tranh chấp về di chúc là nhiệm vụ của Tòa án. Tòa án sẽ xem xét tất cả các chứng cứ, tài liệu liên quan và lắng nghe các bên liên quan để đưa ra quyết định công bằng và hợp lý. Mục tiêu của quá trình giải quyết tranh chấp di chúc là tôn trọng ý nguyện của người viết di chúc và đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong việc chia sẻ tài sản cho các thừa kế.
Tranh chấp di chúc là một quá trình pháp lý phức tạp, và việc đưa ra quyết định cuối cùng thường phụ thuộc vào các chứng cứ và bằng chứng liên quan. Do đó, sự can thiệp của Tòa án là cần thiết để giải quyết các vấn đề tranh chấp một cách công bằng và hợp lý, và đảm bảo rằng ý nguyện của người viết di chúc được thực hiện đúng theo ý muốn của họ.
>>> Luật sư tư vấn về vấn đề Thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy bỏ di chúc, tuyên bố di chúc vô hiệu? Gọi ngay 1900.6174
Trên đây là giải đáp của luật sư cho câu di chúc vô hiệu?.Nếu anh, chị và các bạn còn thắc mắc về vấn đề này hay cần được giải đáp thêm những vấn đề có liên quan, hãy nhấc máy và gọi ngay đến đường dây nóng 1900.6174 được luật sư tư vấn miễn phí và nhanh chóng và kịp thời nhất!
