Trong giai đoạn 2022–2024, theo số liệu của Bộ Công an, trung bình mỗi năm có hơn 85.000 trường hợp bị tạm giữ hình sự trên cả nước để phục vụ công tác điều tra. Tuy nhiên, không ít người nhầm lẫn giữa tạm giữ hình sự và tạm giam, dẫn đến hoang mang khi người thân bị áp dụng biện pháp này.
Vậy tạm giữ hình sự là gì, thời hạn tối đa bao lâu, quyền của người bị tạm giữ gồm những gì, và khi nào được luật sư vào gặp?
Bài viết dưới đây được Luật sư Hình sự – Luật Thiên Mã biên soạn, dựa trên Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 và Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015, giúp bạn hiểu rõ quy định – quyền lợi – hướng xử lý khi bị tạm giữ hình sự.
⚖️ Nếu bạn có người thân hoặc bạn bè đang bị tạm giữ hình sư – cần luật sư tham gia để đảm bảo quyền lợi, hãy đặt lịch tư vấn ngay qua form hoặc gọi 1900 7495 để được Luật sư Hình sự Luật Thiên Mã hướng dẫn cách xử lý và bảo vệ an toàn pháp lý.
Khái niệm tạm giữ hình sự là gì?
Theo Điều 117 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015,
“Tạm giữ là biện pháp ngăn chặn do cơ quan có thẩm quyền áp dụng đối với người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp, người phạm tội quả tang, người tự thú, đầu thú, để ngăn ngừa việc họ trốn, tiêu hủy chứng cứ hoặc tiếp tục phạm tội.”
Nói cách khác, tạm giữ hình sự là biện pháp tước tự do tạm thời áp dụng trong giai đoạn đầu của quá trình điều tra hình sự, trước khi có quyết định khởi tố bị can.
📘 Mục đích của tạm giữ hình sự
Đảm bảo việc điều tra ban đầu được thuận lợi.
Ngăn ngừa việc người bị giữ trốn, tiêu hủy chứng cứ hoặc gây khó khăn cho điều tra.
Xác minh nhân thân, tiền án, tiền sự, mức độ vi phạm.
💬 Luật sư Nguyễn H. N(Đoàn Luật sư TP.HCM) chia sẻ:
“Người bị tạm giữ chưa bị coi là tội phạm. Đây chỉ là giai đoạn cơ quan điều tra thu thập chứng cứ ban đầu. Gia đình cần bình tĩnh và chủ động nhờ luật sư để bảo vệ quyền lợi sớm nhất.”
Căn cứ pháp lý áp dụng tạm giữ hình sự
Các căn cứ pháp lý chính gồm:
- Điều 110, 117 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
- Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 (sửa đổi, bổ sung 2018).
- Thông tư 46/2019/TT-BCA – quy định chi tiết chế độ tạm giữ, tạm giam.
- Nghị định 120/2017/NĐ-CP – hướng dẫn thi hành Luật thi hành tạm giữ, tạm giam.
✅ Các trường hợp có thể bị tạm giữ hình sự
- Người bị bắt quả tang khi đang thực hiện hành vi phạm tội.
- Người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp (có dấu hiệu phạm tội nghiêm trọng, có khả năng bỏ trốn).
- Người tự thú, đầu thú nhưng cần giữ lại để xác minh hành vi phạm tội.
Thời hạn tạm giữ hình sự là bao lâu?
Theo khoản 1 và 2 Điều 118 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015:
- Thời hạn tạm giữ hình sự ban đầu: 03 ngày kể từ khi ra quyết định tạm giữ.
- Gia hạn lần 1: 03 ngày (do Viện kiểm sát phê chuẩn).
- Gia hạn lần 2: thêm 03 ngày (cũng phải được Viện kiểm sát đồng ý).
→ Tổng thời gian tạm giữ tối đa là 09 ngày.
Trong trường hợp đặc biệt, Viện kiểm sát có thể cho gia hạn thêm tối đa 03 ngày, nếu vụ việc phức tạp cần xác minh thêm → tối đa không quá 12 ngày.
📍 Lưu ý quan trọng:
- Sau khi hết thời hạn tạm giữ, nếu không có đủ căn cứ khởi tố bị can, cơ quan điều tra phải trả tự do ngay cho người bị tạm giữ.
- Nếu có căn cứ khởi tố, người bị tạm giữ sẽ chuyển sang tạm giam theo quy định tại Điều 119 BLTTHS.
⚖️ Nếu bạn có người thân hoặc bạn bè đang bị tạm giữ hình sư – cần luật sư tham gia để đảm bảo quyền lợi, hãy đặt lịch tư vấn ngay qua form hoặc gọi 1900 7495 để được Luật sư Hình sự Luật Thiên Mã hướng dẫn cách xử lý và bảo vệ an toàn pháp lý.
06 Quyền của người bị tạm giữ hình sự
Theo Điều 9 và 10 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015, người bị tạm giữ có quyền:
- Được thông báo rõ lý do bị tạm giữ, nhận quyết định tạm giữ.
- Được báo cho thân nhân, người đại diện hợp pháp, luật sư biết.
- Được mời hoặc chỉ định luật sư bào chữa.
- Được gặp luật sư sau 24 giờ kể từ khi bị tạm giữ.
- Được bảo đảm chế độ ăn uống, chăm sóc sức khỏe, ngủ nghỉ theo quy định.
- Được gửi đơn khiếu nại nếu thấy bị giam giữ trái pháp luật.
⚖️ Luật sư Hùng – Luật Thiên Mã chia sẻ:
“Gia đình cần nộp Giấy yêu cầu luật sư tham gia tố tụng ngay sau khi có quyết định tạm giữ, để tránh tình trạng người bị giữ bị hỏi cung thiếu người bảo vệ hợp pháp.”
04 Nghĩa vụ của người bị tạm giữ hình sự
- Phải chấp hành nội quy nơi tạm giữ.
- Không được tự ý ra khỏi nơi tạm giữ.
- Không được hủy, giấu, hoặc tiết lộ tài liệu, chứng cứ liên quan vụ án.
- Có nghĩa vụ khai báo trung thực, hợp tác điều tra trong phạm vi pháp luật cho phép.
04 Thủ tục luật sư gặp người bị tạm giữ hình sự
Luật sư có thể gặp người bị tạm giữ theo Điều 22 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 và Điều 80 BLTTHS 2015:
📄 Thủ tục gồm:
- Nộp Giấy yêu cầu bào chữa (mẫu quy định).
- Xuất trình Thẻ luật sư, giấy giới thiệu của tổ chức hành nghề luật sư.
- Được phép gặp người bị tạm giữ tại nơi tạm giữ, có sự giám sát của cán bộ quản lý.
- Trao đổi, ghi chép, tư vấn quyền khai báo hợp pháp cho người bị giữ.
👉 Gia đình có thể ủy quyền cho Luật sư Thiên Mã nộp hồ sơ và làm việc trực tiếp với cơ quan tạm giữ.
⚖️ Nếu bạn có người thân hoặc bạn bè đang bị tạm giữ hình sư – cần luật sư tham gia để đảm bảo quyền lợi, hãy đặt lịch tư vấn ngay qua form hoặc gọi 1900 7495 để được Luật sư Hình sự Luật Thiên Mã hướng dẫn cách xử lý và bảo vệ an toàn pháp lý.
Chế độ ăn uống, sinh hoạt của người bị tạm giữ
Theo Điều 21 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam, người bị tạm giữ:
- Mỗi ngày được ăn tiêu chuẩn tương đương 0,8 kg gạo + 0,2 kg thịt hoặc cá + rau, gia vị + chất đốt hoặc tiền quy đổi.
- Được nhận tiếp tế của thân nhân 2 lần/tuần (thực phẩm, quần áo, thuốc men).
- Được ngủ, đọc báo, nghe đài, tham gia hoạt động thể dục nhẹ.
- Được chăm sóc y tế khi ốm đau, chuyển viện nếu bệnh nặng.
🩺 Trường hợp đặc biệt (phụ nữ có thai, người già, người bệnh nặng) → được tăng khẩu phần ăn và chế độ y tế riêng biệt.
Phân biệt “Tạm giữ hình sự” và “Tạm giam”
| Tiêu chí | Tạm giữ hình sự | Tạm giam |
|---|---|---|
| Căn cứ pháp lý | Điều 117 BLTTHS 2015 | Điều 119 BLTTHS 2015 |
| Mục đích | Ngăn chặn, xác minh ban đầu | Điều tra, truy tố, xét xử |
| Thời hạn tối đa | 12 ngày | 04 tháng (gia hạn đến 16 tháng) |
| Cơ quan ra quyết định | Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát | Viện kiểm sát, Tòa án |
| Tình trạng pháp lý | Chưa bị khởi tố | Đã là bị can/bị cáo |
| Chế độ giam giữ | Nhẹ hơn (tạm giữ riêng biệt) | Nặng hơn, thời gian dài hơn |
04 trường hợp kết thúc tạm giữ hình sự
Người bị tạm giữ sẽ được trả tự do ngay trong các trường hợp:
- Hết thời hạn tạm giữ mà không đủ căn cứ khởi tố bị can.
- Cơ quan điều tra xác minh không có hành vi phạm tội.
- Có quyết định đình chỉ điều tra hoặc miễn trách nhiệm hình sự.
- Được bảo lĩnh, bảo đảm, hoặc đặt tiền để bảo đảm (nếu Viện kiểm sát chấp thuận).
⚖️ Nếu bạn có người thân hoặc bạn bè đang bị tạm giữ hình sư – cần luật sư tham gia để đảm bảo quyền lợi, hãy đặt lịch tư vấn ngay qua form hoặc gọi 1900 7495 để được Luật sư Hình sự Luật Thiên Mã hướng dẫn cách xử lý và bảo vệ an toàn pháp lý.
Khi bị tạm giữ hình sự – Gia đình nên làm gì?
🔹 1. Giữ bình tĩnh, không chạy vạy “quan hệ”.
Mọi trường hợp tác động trái pháp luật đều có thể khiến vụ việc phức tạp hơn.
🔹 2. Liên hệ ngay luật sư hình sự.
Luật sư sẽ:
- Kiểm tra tính hợp pháp của việc tạm giữ.
- Nộp hồ sơ yêu cầu được gặp người bị giữ.
- Giám sát quá trình hỏi cung, tránh bức cung, nhục hình.
- Hỗ trợ soạn đơn khiếu nại hoặc yêu cầu bảo lãnh.
🔹 3. Chuẩn bị giấy tờ cần thiết.
- CMND/CCCD,
- Sổ hộ khẩu,
- Giấy ủy quyền cho luật sư,
- Hồ sơ sức khỏe (nếu có).
Hậu quả pháp lý nếu bị tạm giữ hình sự sai quy định
Nếu cơ quan tiến hành tố tụng tạm giữ người không có căn cứ hoặc quá thời hạn luật định, thì:
- Người bị giữ có quyền khiếu nại.
- Có thể được bồi thường thiệt hại theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017.
- Cán bộ, điều tra viên vi phạm có thể bị xử lý kỷ luật, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 377 Bộ luật Hình sự 2015.
Ví dụ thực tế – Án lệ tạm giữ hình sự sai quy định
Năm 2023, TAND tỉnh Bắc Giang xét xử vụ việc ông P. bị tạm giữ 13 ngày vì nghi trộm cắp tài sản, nhưng sau đó được xác định không có hành vi phạm tội.
→ Cơ quan điều tra phải xin lỗi công khai và bồi thường 97 triệu đồng (theo án số 18/2023/DS-ST).
👉 Đây là ví dụ điển hình cho thấy việc giám sát thời hạn tạm giữ là cực kỳ quan trọng.
⚖️ Nếu bạn có người thân hoặc bạn bè đang bị tạm giữ hình sư – cần luật sư tham gia để đảm bảo quyền lợi, hãy đặt lịch tư vấn ngay qua form hoặc gọi 1900 7495 để được Luật sư Hình sự Luật Thiên Mã hướng dẫn cách xử lý và bảo vệ an toàn pháp lý.
Kết luận từ Luật sư Hình sự Thiên Mã
“Tạm giữ hình sự không có nghĩa là có tội. Nhưng nếu không có luật sư bảo vệ kịp thời, người bị tạm giữ rất dễ khai báo bất lợi hoặc bị kéo dài thời hạn trái pháp luật.” Vì vậy, ngay khi nhận được thông báo tạm giữ, gia đình cần liên hệ luật sư càng sớm càng tốt.
📞 Hotline 1900 7495 – Luật sư Hình sự Luật Thiên Mã trực 24/7 💬 Miễn phí 15 phút tư vấn đầu tiên. Bảo mật tuyệt đối thông tin khách hàng.
